11/01/2015, 13:19
Nail Tan " Öz, Köz, Söz " kitabı üzerine bazı düşünceler
![[Resim: 485955-3-4-2ba9e.jpg]](http://iblog.milliyet.com.tr/imgroot/blogv7/Blog333/2015/01/10/26/485955-3-4-2ba9e.jpg)
Araştırmacı yazar Nail Tan Fethiye'de Abdülkadir Güler'le ( 23 Mart 2013 )
Geçen yıl Ekim 2014’de bir iş dolayısıyla Ankara’ya gitmek kısmet oldu. 10- 14- Ekim günleri arasında Ankara’da bazı yakınlarımı bu arada sanatçı dostlarımı da ziyaret fırsatını buldum. Su arada Anadolu basınımızın değerli hemşerisi araştırmacı gazeteci İsa Kayacan’da hastane de yatıyordu. Ziyaret etmek istedim, doktorlar izin vermeyince görüşmek kısmet olmadı. Bu arada İLESAM ve Kızılay’da Kültür Ajans yayınlarının bulunduğu Konur Sokakta ki Hayrettin İvgin ve Nail Tan beylerin bulunduğu iş ofislerine gittim. Burada bir çay sohbeti sırasında bana yayınlarından iki değerli kitap armağan ettiler. Sivaslı Sarıkayalı Aşık Hüseyin ( 1907-1942) Hazırlayan: Dr. Reyhan Gökben Saluk, diğeri sevgili hocam araştırmacı yazar, halk bilimci Nail Tan’ın bin bir emekle hasırladığı “ÖZ KÖZ SÖZ” adını taşıyan Türk halk kültürü araştırmaları bağlamında hazırlanan yeni eseridir. Nail Tan benim için şunları yazıvermişler: Halk kültürümüzün neferlerinden Abdülkair Güler dosta sevgilerle. 13.10. 2014 diyerek imzalamışlardır. Her iki kitabının da basım tarihleri Aralık 2014’tur. Bu her iki kitabı da Ankara ve daha sonra İstanbul’a gittiğim günlerde ( 13- 25 Ekim tarihleri arasında ) hiç elimden düşürmedim.
Bu yazımda Nail Tan’ın ÖZ - KÖZ- SÖZ kitabından söz etmek istiyorum.
Halk bilimci araştırmacı yazar Nail Tan, çalışkan, titiz çalışan ve daha çok yazılanmayan konuları inceleyen,araştıran veya bilmediklerini sorup sorgulayan Türk folkloru coğrafyasında bir eserler ortaya koyan bir halk bilimci yazarımızdır. Eline aldığı her hangi bir konuyu iyice araştırıyor, soruyor ve anketler düzenleyerek konunun asıl kaynağına varıp dört dörtlük eserler ortaya koyuyor. Bu açıdan çok dakik ve titiz bir araştırmacı ve güvenilir bir halk bilimcidir. Bu konuda ele aldığı konuları hazırlayıp yurt içinde ve yurt dışında hazırlanan birçok sempozyumlara da katıldığını biliyor hatta birkaç sempozyumda kendilerini dinlediğimi de söylemek isterim.
ÖZ, Köz, Söz kitabı tertemiz bir baskı, düzenli bir kapak kompozisyonu ile Ajans kültür yayınları arasında çıkmış 272 sayfadan ibarettir.
Adı geçen yapıtın Önsöz’ünde Nail Tan şunları yazıyor:” 2012’den bu yana, birçok sempozyuma katılıp bildiri sunma yakaladık. Ayrıca,Türkdili, Türk Edebiyatı,Yeni Türk Edebiyatı, Türk Yurdu, Folklor Edebiyat, Kültür Evreni, Bilimsel Eksen, Erciyes, Bal-tam, Türklük Bilgisi, Türk Dünyası Dil ve Edebiyatı Dergisi, Aktarışlalar, Kültür Çağlayanı, Zile ve Kümbet Altında dergilerinde yayımlamış her biri araştırma ürünü epeyce makalemiz, yazımız birikti.Bu durum karşısında araştırmalarımızı dergi koleksiyonlarının sayfaları arasında unutulmaktan kurtarmak ve okuyucuya kolaylık sağlamak üzere yeni bir cilt daha oluşturma ihtiyacını duyduk. Yeni ciltle beraber , seçme makalelerimizle ilgili kitaplar, yazılarımızı derleyip yayımlamak var.Öz, Köz, Söz adını verdiğimiz elinizdeki kitapta, yakın yıllarda “ şairi karıştırılmış şiirler” le birlikte eğildiğimiz ikinci konu olan “atasözü ve deyim araştırmaları” na ağırlık verilmiştir.” Şeklinde Ön Söz’ün bir ayrı yerinde “ Birçok atasözü ve deyimin ayırımında büyük belirsizlikler var. Birçok atasözü ve deyimin anlamı masa başında “ Olsa olsa böyledir” yöntemiyle verilmiş. Sözlerin gelenek ve görenek ve inançlarla bağları sağlam kurulmamış. Hâl böyle olunca , bizde “ Çorbada tuzumuz olsun” kabilinde bazı atasözü ve deyimlerle ilgili çözümlemeler yapmak zorunda kaldık” diyor..
Öz, Köz, Söz” kitabında konu başlıklarıyla üzerinde titizlikle durulan bazı konuların ana başlıkları şöyledir:
1- Genel Halk Kültürü: Türkiye’de Halk Bilimi Çalışmalarının 100.Yılını Kutlarken (7),Türkiye’de Halk Kültürü Müzeciliğin Bazı Açmazları ve İl Müzelerinin Kazanması Gereken Bazı işler ( 18), Prof Dr. Mehmet Kaplan Şahsiyetinin Yüceliği Gösteren Bir Olay (29), 10. Ölüm Yıl Dönümünde Dr. Mehmet Önder,’in Hayatında İlginç Kesitler (42), Eflatun Cem Güney’in Türk Halk Bilgisi Derneği, Türk Dil Kurumu ve Milli Folklor Enstitüsüyle İlişkileri Üzerine Notlar (50), Kastamonu’nun Kültürel Turistik Donatımı ( 64)
2- Halk Edebiyatı: Atasözü, Deyim, Diğer Kalıplaşmış Sözler : Gözden kaçmış Bir Deyim: “Ne Taş düşsün, Ne Hamam Çınlasın” (75), Gönüllü, Bir Halk Kültürü Derlemecisinin Kitaplarındaki Sözlüklere Girmemiş Bazı Atasözü ve Deyimler Üzerine ( 84), Yeni Bir Atasözü, Deyim ve Nasrettin Hoca Fıkrası Derlemenin Mutluluğu (91), Atasözü Deyim ayırımında Daha Sağlam Adımlarla Doğru: Türkiye Türçesi’nde yeni Bir Atasözü ve Deyimler Sözlüğü ( 99 ), Ata Binmek Bir Ayıp, İnmek İki Ayıp Atasözü Üzerine ( 106), Dili Şişmek Deyimi Üzerine ( 110), Deyim Sözlüklerine Girmesi Gereken Bir Çeşitleme: Kulakların Üzerine Oturmak (113), Yine Sözlüklere Girmemiş Bir Deyim Çeşitlemesi: “Etten Önce Tencereye Girmek (116),Su Küçüğün,Söz büyüğün Atasözüyle İlgili Doğrular veğ Yanlışlar (121),
3- Halk Anlatmaları: Bolu’da Köroğlu Bilimsel Toplantılarının ve TDK’ nın Türk Destanlar Projesinde Köroğlu Destanlarıyla İlgili Çalışmalar ( 147), Zileli Aşık Emini Düştü’nün Halk Hikayeciliği s( 159),
4- Aşık Edebiyatı: Aşık Kemal’ın mezarı Kayıp( 167), Aşık Sümmani’ ye Mal Edip Haksız Yere Onu Töhmet Altında Bırakan Bazı Şiirler (169 ), Aşık Şenlik ve Bazı Halk Şairlerimizde Türkçe, Arapça ve Farsça Anlayışı (182), Talihsizin Talihsizi Bir Halk Şairi: Sivaslı Aşık Talibi Coşkun ( 191),
5- Tekke Edebiyatı: Kaygusuz Abdal Şiir Dairesi, çevresinde Dört Şiir Üzerine ( 201),( bu talihsiz halk ozanını ben de Temmuz / 1974’lerde Ankara’da görmüş ve O’nunla sohbet etmiştim. Söz Aşık Veysel’e gelince, “Aşık Veysel çok fakirlik gördü, kendisine TBMM tarafından maaş bağlayınca hayatı biraz düzeldi, para yüzünü gördü. Ölünce derisi pahalıya mal oldu, ben de şimdi zor günler yaşıyorum“ diyordu – A.Güler ).
6- Halk Müziği: Çanakkale Türküsü Tartışmasına Son Nokta koydu ( 210), Şairi Karıştırılmış, Dost Arayan Türküsünün Öyküsü, Bir Dost Bulamadım Gün Akşam Oldu (213),Neşet Ertaş Örneğinde Türk Halk Müziğinde Mahalli Sanatçıların Önemi ( 223 ),Arşivimde ve Hafızamda Muzaffer Sarısözün’le ilgili ilginç Notlar ( 235),
7- Halk Tiyatrosu: Bin Büyük Gölge Oyunu ve Kukla Ustası Tacettin Diker ( 258 ),
8- El Sanatları: Türkiye’nin 2012 Yaşayan İnsan Hazineleri ve Kastamonulu Bez Baskı- Yazma Ustası Cemil Kızılkaya ( 260 ),UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi Bekir Tekeli’nin Ardından ( 263 ),
9- Halk Mutfağı: Nuh Tufan’ın Dünya Mutfak Kültürüne Armağanı: Bir Tatlı Aşure ( 266 ). Gibi kitapta yer alan konulardan sadece bazılarıdır. Sayın Nail Tan Hocam bunları işlerken birçok kaynaklardan da yararlandığını görüyoruz. Bundan anlıyoruz N. Tan sağlam, dürüst ve nitelikle eserler ortaya koyuyor. Eserin dip notlarında bunları okuyoruz…
Öz, Köz, Söz ( Türk Halk Kültürü Araştırmalarını ) seve seve okuduğum belirtmek isterim. Hangi sözün atasözümü veya deyim mı olduğunu bu kitapta örnekleriyle öğrenmek olasıdır. Bu açıdan Nail Tan olumlu bir, başarılı ve sağlıklı bir görev yapmışlardır. Özellikle benim de dikkatimi çeken bazı deyimlerin altını çizdim. Kitap adeta bir çiçek tarlasına dönüştü. Ben bana ait olan kitapları okurken önemli bulduğum cümle, sözcük, atasözü ve deyimlerin altını çiziyorum. İkinci kez bu kitabı elime aldığımda bu kitabı bir kez daha rahat okumak için yapıyorum. Bu benim kötü bir alışkanlığımdır. Neye sayarsanız sayınız….
Sözü uzattık galiba, ben bunu adet yerini bulsun diye yazmadım. Onun için biraz yazım uzadı, bu benim Sayın Nail Tan Hocama olan saygımdan dolayıdır. Buraya kadar gelmişken kitapta hoşuma giden ve dikkatimi çeken bazı deyimlerden birkaç örnek vermek istiyorum.
Ne taş düşsün. Ne hamam çınlansın. Tekeden Teleme Çalmak, Bir Cerene Av olmak ( 86), Kârsız eli keserler,Abbaa geçmek, Ağzı kızıl, Ağzını anahtarlamak, Ağzını kilitlemek, Ayıyı kazana, maymunu tencereye sıçırmak, Bacağı toplamak, Baltayı ayağına vurmak,Cirimini çıkarmak, Çakal öldüye vurmak, Dışlığı gelmemek,Dudakları çat çat çatlamak, Ekmeğine kuru, ayranına duru dememek, Ekmeğine kuru,ayranına duru mu dedik?”,Elin delisi tükenir mi?, Ellik gâvuru,Hikayeyi dipten almak,İz çalmak, Kalkmaz etmek, kızı gütmek ( 86), koltuk vurmak, Kuru tahta olmak, Malamat olmak,Mektup salmak, Sopa döşek, Tekeden teleme çalmak,Tavşan yamacı geçti, Türkü çığırtmak,Vird-zebunu olmak, Yılanın ağzına atacak kadar bile unu bulmamak (88), Gada almak,Gavur bellisiz, Müslüman belsiz, Hopur kırmak, İğneyi danayı satmak, İşese ulaşır, it boğuşturmak,İt enik taşır gibi taşıyıp durmak, İt osurdu, yel götürdü, İt yedi, püsük ( kedi ) duasını okudu, İt yesin ciğer, İt sidiği dölü, İtine de dök, İtlerde ana olmasın, İtten rezil olmak ( 89), Kaç kaça çıkmak, Kafası fırlamak, Kör itin öldüğü yer, Köze basık abdal gibi sıçramak, Lafı gıdım gıdım vermek, Misafir çalılamak Sabahlayın it sıçmadan yapmak, Şor toplamak (90), Dili şişmek, Ne yapayım dilim şişti bir kere?(110),Dili /çenesi düşmek,Çenesi yelli (112), Kulaklarını üstüne yatmak, kulak ardı,arkası etmek,arkasına atmak,kulalarını tıkamak (114),Etten önce tencereye girmek,Etten önce çömleğe düşmek ( bilgiçlik taslamak). (116) gibi daha birçok deyim daha vardır.Söz uzadı ata sözlerden de birkaç örnek vermek isterdim.
Değerli Hocamız Sayın Nail Tan, bu değerli eserini hazırlarken Türk halk edebiyatımız yer almış bazı halk ozanlarını da unutmamıştır. Örnek olarak Bolu’da Köroğlu, Aşık Zulali Emini Düştü, Kaygusuz Abdal,Aşık Kemali,Aşık Sümmani,Aşık Şenlik, Talihsiz Halk Ozanı Sivaslı AşıkTalibi Coşkun,Çanakkale Türküsü ve bununla ilgili yapılan Taür8tıoşmalar, Şairi Karıştırılmış,Dost Arayan Bir Türkünün Öyküsü,Neşet Ertaş,Nail Tanın arşivinde yer alan Muzaffer Sarısözen’le ilgili ilginç notlar,Türkiye’nin 2012 Yaşayan İnsan Hazinelerinden Kastamonulu Baz Baskı - Yazma ustası Cemil Kaya ENESCO Yaşayan İnsan Hazinesi simalarından Bekir Tekeli’nin Ardından, Nuh Tufanı’nın Dünya Mutfak Kültürüne Armağanı Bir Tatlı : Aşure ile sözlerini tatlıya bağlayarak kitap son buluyor.
SONUÇ:
Halk bilimci ve araştırmacı yazar yaklaşık elli yıldır Türk folkloruna, Türk kültürüne aldığı maaşı dışından hiçbir kimseden her hangi bir beklentisi, menfaati yoktur. Bunları beklemeksizin Türk kültürüne hizmet veriyor. Bu vadide yazdığı eserlerin sayısı elliden fazladır. Bu özgün çalışmalarından dolayı da aldığı ödüllerin sayısını kendisi de bilmiyor. Zaten bunları kitaplarından da pek yazmıyor, mütevazi bir insandır. Kimliğinde Profesörlük ve Doktorluk unvanları da vardır, bunları da Azerbaycan Bakü Üniversitesi’nden almıştır. O gerçek çalışkan ve üretmen bir eğitimci ve uzun yılllar Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmenlik, idarecilik ve en son olarak Milli Eğitim Bakanlığı Milli Folklor Araştırmaları Genel Müdürü iken kendi arzusu ile emekliye ayrılmıştır. Halen Ankara’da ikamet ediyor ve kültür ve sanat araştırma gibi çalışmalarına devam ediyor.
Sayın Nail TAN, Kastamonuludur, Sayın Kastamonu Belediye Başkanlığından ricam, N.Tan’ın bu hizmetlerinden dolayı adı Kastamonu’da bir caddeye veya bir okula vermelidir. Yaşarken bunu görmelidir. Kendilerini candan kutluyor, daha nice aydınlık ve sağlık dolu günlere ve de uzun ömürler diliyorum.
Abdülkadir GÜLER - 10-01- 2015- SÖKE
Araştırmacı yazar Nail Tan Fethiye'de Abdülkadir Güler'le ( 23 Mart 2013 )
Geçen yıl Ekim 2014’de bir iş dolayısıyla Ankara’ya gitmek kısmet oldu. 10- 14- Ekim günleri arasında Ankara’da bazı yakınlarımı bu arada sanatçı dostlarımı da ziyaret fırsatını buldum. Su arada Anadolu basınımızın değerli hemşerisi araştırmacı gazeteci İsa Kayacan’da hastane de yatıyordu. Ziyaret etmek istedim, doktorlar izin vermeyince görüşmek kısmet olmadı. Bu arada İLESAM ve Kızılay’da Kültür Ajans yayınlarının bulunduğu Konur Sokakta ki Hayrettin İvgin ve Nail Tan beylerin bulunduğu iş ofislerine gittim. Burada bir çay sohbeti sırasında bana yayınlarından iki değerli kitap armağan ettiler. Sivaslı Sarıkayalı Aşık Hüseyin ( 1907-1942) Hazırlayan: Dr. Reyhan Gökben Saluk, diğeri sevgili hocam araştırmacı yazar, halk bilimci Nail Tan’ın bin bir emekle hasırladığı “ÖZ KÖZ SÖZ” adını taşıyan Türk halk kültürü araştırmaları bağlamında hazırlanan yeni eseridir. Nail Tan benim için şunları yazıvermişler: Halk kültürümüzün neferlerinden Abdülkair Güler dosta sevgilerle. 13.10. 2014 diyerek imzalamışlardır. Her iki kitabının da basım tarihleri Aralık 2014’tur. Bu her iki kitabı da Ankara ve daha sonra İstanbul’a gittiğim günlerde ( 13- 25 Ekim tarihleri arasında ) hiç elimden düşürmedim.
Bu yazımda Nail Tan’ın ÖZ - KÖZ- SÖZ kitabından söz etmek istiyorum.
Halk bilimci araştırmacı yazar Nail Tan, çalışkan, titiz çalışan ve daha çok yazılanmayan konuları inceleyen,araştıran veya bilmediklerini sorup sorgulayan Türk folkloru coğrafyasında bir eserler ortaya koyan bir halk bilimci yazarımızdır. Eline aldığı her hangi bir konuyu iyice araştırıyor, soruyor ve anketler düzenleyerek konunun asıl kaynağına varıp dört dörtlük eserler ortaya koyuyor. Bu açıdan çok dakik ve titiz bir araştırmacı ve güvenilir bir halk bilimcidir. Bu konuda ele aldığı konuları hazırlayıp yurt içinde ve yurt dışında hazırlanan birçok sempozyumlara da katıldığını biliyor hatta birkaç sempozyumda kendilerini dinlediğimi de söylemek isterim.
ÖZ, Köz, Söz kitabı tertemiz bir baskı, düzenli bir kapak kompozisyonu ile Ajans kültür yayınları arasında çıkmış 272 sayfadan ibarettir.
Adı geçen yapıtın Önsöz’ünde Nail Tan şunları yazıyor:” 2012’den bu yana, birçok sempozyuma katılıp bildiri sunma yakaladık. Ayrıca,Türkdili, Türk Edebiyatı,Yeni Türk Edebiyatı, Türk Yurdu, Folklor Edebiyat, Kültür Evreni, Bilimsel Eksen, Erciyes, Bal-tam, Türklük Bilgisi, Türk Dünyası Dil ve Edebiyatı Dergisi, Aktarışlalar, Kültür Çağlayanı, Zile ve Kümbet Altında dergilerinde yayımlamış her biri araştırma ürünü epeyce makalemiz, yazımız birikti.Bu durum karşısında araştırmalarımızı dergi koleksiyonlarının sayfaları arasında unutulmaktan kurtarmak ve okuyucuya kolaylık sağlamak üzere yeni bir cilt daha oluşturma ihtiyacını duyduk. Yeni ciltle beraber , seçme makalelerimizle ilgili kitaplar, yazılarımızı derleyip yayımlamak var.Öz, Köz, Söz adını verdiğimiz elinizdeki kitapta, yakın yıllarda “ şairi karıştırılmış şiirler” le birlikte eğildiğimiz ikinci konu olan “atasözü ve deyim araştırmaları” na ağırlık verilmiştir.” Şeklinde Ön Söz’ün bir ayrı yerinde “ Birçok atasözü ve deyimin ayırımında büyük belirsizlikler var. Birçok atasözü ve deyimin anlamı masa başında “ Olsa olsa böyledir” yöntemiyle verilmiş. Sözlerin gelenek ve görenek ve inançlarla bağları sağlam kurulmamış. Hâl böyle olunca , bizde “ Çorbada tuzumuz olsun” kabilinde bazı atasözü ve deyimlerle ilgili çözümlemeler yapmak zorunda kaldık” diyor..
Öz, Köz, Söz” kitabında konu başlıklarıyla üzerinde titizlikle durulan bazı konuların ana başlıkları şöyledir:
1- Genel Halk Kültürü: Türkiye’de Halk Bilimi Çalışmalarının 100.Yılını Kutlarken (7),Türkiye’de Halk Kültürü Müzeciliğin Bazı Açmazları ve İl Müzelerinin Kazanması Gereken Bazı işler ( 18), Prof Dr. Mehmet Kaplan Şahsiyetinin Yüceliği Gösteren Bir Olay (29), 10. Ölüm Yıl Dönümünde Dr. Mehmet Önder,’in Hayatında İlginç Kesitler (42), Eflatun Cem Güney’in Türk Halk Bilgisi Derneği, Türk Dil Kurumu ve Milli Folklor Enstitüsüyle İlişkileri Üzerine Notlar (50), Kastamonu’nun Kültürel Turistik Donatımı ( 64)
2- Halk Edebiyatı: Atasözü, Deyim, Diğer Kalıplaşmış Sözler : Gözden kaçmış Bir Deyim: “Ne Taş düşsün, Ne Hamam Çınlasın” (75), Gönüllü, Bir Halk Kültürü Derlemecisinin Kitaplarındaki Sözlüklere Girmemiş Bazı Atasözü ve Deyimler Üzerine ( 84), Yeni Bir Atasözü, Deyim ve Nasrettin Hoca Fıkrası Derlemenin Mutluluğu (91), Atasözü Deyim ayırımında Daha Sağlam Adımlarla Doğru: Türkiye Türçesi’nde yeni Bir Atasözü ve Deyimler Sözlüğü ( 99 ), Ata Binmek Bir Ayıp, İnmek İki Ayıp Atasözü Üzerine ( 106), Dili Şişmek Deyimi Üzerine ( 110), Deyim Sözlüklerine Girmesi Gereken Bir Çeşitleme: Kulakların Üzerine Oturmak (113), Yine Sözlüklere Girmemiş Bir Deyim Çeşitlemesi: “Etten Önce Tencereye Girmek (116),Su Küçüğün,Söz büyüğün Atasözüyle İlgili Doğrular veğ Yanlışlar (121),
3- Halk Anlatmaları: Bolu’da Köroğlu Bilimsel Toplantılarının ve TDK’ nın Türk Destanlar Projesinde Köroğlu Destanlarıyla İlgili Çalışmalar ( 147), Zileli Aşık Emini Düştü’nün Halk Hikayeciliği s( 159),
4- Aşık Edebiyatı: Aşık Kemal’ın mezarı Kayıp( 167), Aşık Sümmani’ ye Mal Edip Haksız Yere Onu Töhmet Altında Bırakan Bazı Şiirler (169 ), Aşık Şenlik ve Bazı Halk Şairlerimizde Türkçe, Arapça ve Farsça Anlayışı (182), Talihsizin Talihsizi Bir Halk Şairi: Sivaslı Aşık Talibi Coşkun ( 191),
5- Tekke Edebiyatı: Kaygusuz Abdal Şiir Dairesi, çevresinde Dört Şiir Üzerine ( 201),( bu talihsiz halk ozanını ben de Temmuz / 1974’lerde Ankara’da görmüş ve O’nunla sohbet etmiştim. Söz Aşık Veysel’e gelince, “Aşık Veysel çok fakirlik gördü, kendisine TBMM tarafından maaş bağlayınca hayatı biraz düzeldi, para yüzünü gördü. Ölünce derisi pahalıya mal oldu, ben de şimdi zor günler yaşıyorum“ diyordu – A.Güler ).
6- Halk Müziği: Çanakkale Türküsü Tartışmasına Son Nokta koydu ( 210), Şairi Karıştırılmış, Dost Arayan Türküsünün Öyküsü, Bir Dost Bulamadım Gün Akşam Oldu (213),Neşet Ertaş Örneğinde Türk Halk Müziğinde Mahalli Sanatçıların Önemi ( 223 ),Arşivimde ve Hafızamda Muzaffer Sarısözün’le ilgili ilginç Notlar ( 235),
7- Halk Tiyatrosu: Bin Büyük Gölge Oyunu ve Kukla Ustası Tacettin Diker ( 258 ),
8- El Sanatları: Türkiye’nin 2012 Yaşayan İnsan Hazineleri ve Kastamonulu Bez Baskı- Yazma Ustası Cemil Kızılkaya ( 260 ),UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi Bekir Tekeli’nin Ardından ( 263 ),
9- Halk Mutfağı: Nuh Tufan’ın Dünya Mutfak Kültürüne Armağanı: Bir Tatlı Aşure ( 266 ). Gibi kitapta yer alan konulardan sadece bazılarıdır. Sayın Nail Tan Hocam bunları işlerken birçok kaynaklardan da yararlandığını görüyoruz. Bundan anlıyoruz N. Tan sağlam, dürüst ve nitelikle eserler ortaya koyuyor. Eserin dip notlarında bunları okuyoruz…
Öz, Köz, Söz ( Türk Halk Kültürü Araştırmalarını ) seve seve okuduğum belirtmek isterim. Hangi sözün atasözümü veya deyim mı olduğunu bu kitapta örnekleriyle öğrenmek olasıdır. Bu açıdan Nail Tan olumlu bir, başarılı ve sağlıklı bir görev yapmışlardır. Özellikle benim de dikkatimi çeken bazı deyimlerin altını çizdim. Kitap adeta bir çiçek tarlasına dönüştü. Ben bana ait olan kitapları okurken önemli bulduğum cümle, sözcük, atasözü ve deyimlerin altını çiziyorum. İkinci kez bu kitabı elime aldığımda bu kitabı bir kez daha rahat okumak için yapıyorum. Bu benim kötü bir alışkanlığımdır. Neye sayarsanız sayınız….
Sözü uzattık galiba, ben bunu adet yerini bulsun diye yazmadım. Onun için biraz yazım uzadı, bu benim Sayın Nail Tan Hocama olan saygımdan dolayıdır. Buraya kadar gelmişken kitapta hoşuma giden ve dikkatimi çeken bazı deyimlerden birkaç örnek vermek istiyorum.
Ne taş düşsün. Ne hamam çınlansın. Tekeden Teleme Çalmak, Bir Cerene Av olmak ( 86), Kârsız eli keserler,Abbaa geçmek, Ağzı kızıl, Ağzını anahtarlamak, Ağzını kilitlemek, Ayıyı kazana, maymunu tencereye sıçırmak, Bacağı toplamak, Baltayı ayağına vurmak,Cirimini çıkarmak, Çakal öldüye vurmak, Dışlığı gelmemek,Dudakları çat çat çatlamak, Ekmeğine kuru, ayranına duru dememek, Ekmeğine kuru,ayranına duru mu dedik?”,Elin delisi tükenir mi?, Ellik gâvuru,Hikayeyi dipten almak,İz çalmak, Kalkmaz etmek, kızı gütmek ( 86), koltuk vurmak, Kuru tahta olmak, Malamat olmak,Mektup salmak, Sopa döşek, Tekeden teleme çalmak,Tavşan yamacı geçti, Türkü çığırtmak,Vird-zebunu olmak, Yılanın ağzına atacak kadar bile unu bulmamak (88), Gada almak,Gavur bellisiz, Müslüman belsiz, Hopur kırmak, İğneyi danayı satmak, İşese ulaşır, it boğuşturmak,İt enik taşır gibi taşıyıp durmak, İt osurdu, yel götürdü, İt yedi, püsük ( kedi ) duasını okudu, İt yesin ciğer, İt sidiği dölü, İtine de dök, İtlerde ana olmasın, İtten rezil olmak ( 89), Kaç kaça çıkmak, Kafası fırlamak, Kör itin öldüğü yer, Köze basık abdal gibi sıçramak, Lafı gıdım gıdım vermek, Misafir çalılamak Sabahlayın it sıçmadan yapmak, Şor toplamak (90), Dili şişmek, Ne yapayım dilim şişti bir kere?(110),Dili /çenesi düşmek,Çenesi yelli (112), Kulaklarını üstüne yatmak, kulak ardı,arkası etmek,arkasına atmak,kulalarını tıkamak (114),Etten önce tencereye girmek,Etten önce çömleğe düşmek ( bilgiçlik taslamak). (116) gibi daha birçok deyim daha vardır.Söz uzadı ata sözlerden de birkaç örnek vermek isterdim.
Değerli Hocamız Sayın Nail Tan, bu değerli eserini hazırlarken Türk halk edebiyatımız yer almış bazı halk ozanlarını da unutmamıştır. Örnek olarak Bolu’da Köroğlu, Aşık Zulali Emini Düştü, Kaygusuz Abdal,Aşık Kemali,Aşık Sümmani,Aşık Şenlik, Talihsiz Halk Ozanı Sivaslı AşıkTalibi Coşkun,Çanakkale Türküsü ve bununla ilgili yapılan Taür8tıoşmalar, Şairi Karıştırılmış,Dost Arayan Bir Türkünün Öyküsü,Neşet Ertaş,Nail Tanın arşivinde yer alan Muzaffer Sarısözen’le ilgili ilginç notlar,Türkiye’nin 2012 Yaşayan İnsan Hazinelerinden Kastamonulu Baz Baskı - Yazma ustası Cemil Kaya ENESCO Yaşayan İnsan Hazinesi simalarından Bekir Tekeli’nin Ardından, Nuh Tufanı’nın Dünya Mutfak Kültürüne Armağanı Bir Tatlı : Aşure ile sözlerini tatlıya bağlayarak kitap son buluyor.
SONUÇ:
Halk bilimci ve araştırmacı yazar yaklaşık elli yıldır Türk folkloruna, Türk kültürüne aldığı maaşı dışından hiçbir kimseden her hangi bir beklentisi, menfaati yoktur. Bunları beklemeksizin Türk kültürüne hizmet veriyor. Bu vadide yazdığı eserlerin sayısı elliden fazladır. Bu özgün çalışmalarından dolayı da aldığı ödüllerin sayısını kendisi de bilmiyor. Zaten bunları kitaplarından da pek yazmıyor, mütevazi bir insandır. Kimliğinde Profesörlük ve Doktorluk unvanları da vardır, bunları da Azerbaycan Bakü Üniversitesi’nden almıştır. O gerçek çalışkan ve üretmen bir eğitimci ve uzun yılllar Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde öğretmenlik, idarecilik ve en son olarak Milli Eğitim Bakanlığı Milli Folklor Araştırmaları Genel Müdürü iken kendi arzusu ile emekliye ayrılmıştır. Halen Ankara’da ikamet ediyor ve kültür ve sanat araştırma gibi çalışmalarına devam ediyor.
Sayın Nail TAN, Kastamonuludur, Sayın Kastamonu Belediye Başkanlığından ricam, N.Tan’ın bu hizmetlerinden dolayı adı Kastamonu’da bir caddeye veya bir okula vermelidir. Yaşarken bunu görmelidir. Kendilerini candan kutluyor, daha nice aydınlık ve sağlık dolu günlere ve de uzun ömürler diliyorum.
Abdülkadir GÜLER - 10-01- 2015- SÖKE