“Türkiye büyük bir ozanını kaybetti”…
Gazanfer ERYÜKSEL



Barış Manço, bir Bayram günü televizyondaki söyleşisinde mealen, “Müzeyyen Hanım, Hamiyet Hanım ile aynı müziği söylüyoruz” demişti.
(Barış Manço, 02 Ocak 1943 – 01 Şubat 1999, Hamiyet Yüceses 20 Haziran 1916 – 10 Temmuz 1996, Müzeyyen Senar 16 Temmuz 1918 – 08 Şubat 2015)
İlk algıda “Hadi canım sen de… Yok, yahu…” dememiz mümkündür bu ifade karşısında.
Ancak, Barış Manço’nun sözlerine kültürün şeylerin hâlden hâle geçen sürekliliği bağlamında baktığımızda ise farklı bir derinlik görülecektir.
“Yok, yahu…” diyen algı bir anlamda haklı gibidir. Müzeyyen Senar, Türk musikisi sazları eşliğinde tek sesli bir müzik icra etmektedir. Barış Manço ise orkestra eşliğinde çok sesli bir müzik yapmaktadır.
Batı’da orkestra eşliğinde yapılan vokallerde solisti ve orkestra eşitsizlerin eşitliği bir paylaşım yapar. Eğer orkestra, solist ve vokal gurubu ile müzik yapılıyorsa paylaşımın üçe bölündüğü görülür. Yorum gereği solistin öne çıkması bir istisnadır.

Türk musikisi icrasında ise her zaman önde olan solisttir. Sazlar refakat için vardırlar. Radyoda eski anonsları hatırlayınız. “Şimdi Sabite Tur Gülerman’dan Hicaz makamımda eserler dinleyeceksiniz. Sazlarıyla refakat edenler…” Bu anons daha sonraları “Eşlik eden sazlar veya saz arkadaşları” olarak değişmiştir.

Barış Manço’nun, Nilüfer’in, Özdemir Erdoğan’ın, Sezen Aksu’nun, Kayahan’ın orkestra eşliğindeki icralarına baktığımızda Barış Manço’nun “Müzeyyen Hanım, Hamiyet Hanımla aynı müziği söylüyoruz” ifadesi yüzük taşı misali yerine oturacaktır. Orkestra tıpkı Türk musikisi sazları gibi soliste eşlik etmektedir. Bu söyleyiş, Türk toplumunun beğeni ve algısıyla örtüşen bir ifade biçimidir.
Bu duruma ayrıca seçilen şarkı tonlarının (makam dizileri) Türk musikisinin renkleriyle örtüşmesi de eklendiğinde halkın beğenisi daha da kolaylaşacaktır.

Kayahan bestelerine sözleri de kendisi yazdığından güfte-beste örtüşmesi daha da kolaylaşmıştır. Kayahan’ın şarkı sözlerini incelediğimizde ise Türk toplumunun duygu dünyasına ne denli hitap ettiği görülecektir.
Kayahan için en önemli ve değerli sözü bence opera sanatçısı Hakan Aysev söylemiştir. “Türkiye büyük bir ozanını kaybetti”…

Kayahan da şeylerin hâlden hâle geçen sürekliliğinin halkalarından bir olmuştur.  Türk kültüründen kök alan bir sürgün, bir çıvgın olarak Türk milletinin gönül telini titretmeye devam edecektir.