SiteAna Sayfa
Güllük Dergisi
Şairlerimiz
Arama
Üyeler
Video
Yardım
Giriş Yap
Kayıt Ol
Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre:
Şifremi Hatırlat
Beni Hatırla
Your browser does not support the audio element.
Akdeniz Radyo istek
Tıklayın-Okuyun/Güllük Dergisi
Web'de Ara
Sitede Ara
0 Oy - 0 Yüzde
1
2
3
4
5
Konu Modu
Anonim Halk Şiiri İçinde Maniler
Ahmet Özdemir
Yetkili Şair
Üyelik tarihi:
Jan 2013
Mesaj Sayısı:
593
Konu Sayısı:
593
#1
21/05/2016, 00:19
Ahmet Özdemir
17.04.2016
************
Mani’ler folklor edebiyatımızın en eski dalı, halk şirinin en küçük parçası. Bunlara dört dizeli şiirler de diyebiliriz. Anonim halk şiiri içinde önemli bir yeri bulunuyor. Çoğunlukla, hecenin yedili kalıbıyla yazıla gelmiş. Ama, ender de olsa, üç dizelik olabileceği gibi beş, altı, yedi, sekiz, on ve on dört dizeli manilere de rastlanılmakta.
Aşağıdaki örnekte görüleceği gibi, birinci, ikinci ve dördüncü dizeler kendi aralarında uyaklı, üçüncü dize ise bağımsız, uyaksız. Bunlara genel olarak düz maniler deniliyor.
Gökte yıldız sayılmaz,
Çiğ yumurta soyulmaz.
Ben bir kıza vuruldum,
Öpme ile doyulmaz.
Kimi bölgelerde, ayak düzeni ve dize sayısı değişir:
Sürmene soğuk suyun
Deldi bağrımı deldi.
Gözlerin aydın olsun,
Güzel kızların geldi.
Örneğinde olduğu gibi, (a-b-a-b) düzeniyle uyaklaşır. Yine Karadeniz yörelerinde iki ile son dize arasında kafiye görülürken, birinci ve üçüncü dizelerin serbest bırakıldığı örneklerine rastlanılıyor.
Mani kelimesinin nereden geldiğine ilişkin çeşitli görüşler var. Kimilerine göre, mani sözcüğü, ”mana” sözcüğü ile eş anlamlı… Bu görüşe göre, “Mani” sözcüğü, “Mana”dan ortaya çıkmış.. Bazı araştırmacılar ise, kimi şiir türlerine çeşitli Türk boy ve kabile adlarından esinlenilerek ad verildiğini belirtmekte, mani kelimesinin de “Türkmani” yani Türkmen kelimesinden ortaya çıktığını öne sürmekte.
Pertev Nail Boratav, Mani sözcüğünün Anadolu’da, İstanbul’da, Rumeli’de, Basarabya Gagavuzlarında, Kırım Tatarlarında ve Azerbaycan’da kullanıldığını ve bu sözcüğün, Arapça “ma’nâ”dan geldiğini belirtmiş. Mani’nin değişik okunuşlarıyla karşılaşılmakta. Kırım Tatarları “mane”, Azerbaycan’da “mahni” Yine Azerbaycan’la Doğu Anadolu’da “bayati” sözü kullanılırken, Urfa’da kadınların söylediklerine “meani” erkeklerin söylediklerine “hoyrat” denilmekte. Diyarbakır’da cinaslı mani özelliği görülün dörtlüklere, “hoyrat” adı veriliyor.
Yaşamın her aşamasını, aşkı, gurbeti, kıskançlığı, özlemi, küskünlüğü, ilenmeleri, alkış ve kargışları, taşlamayı, canlı cansız doğanın her unsurunu işleyen manilerde ilk iki dize bir açıdan duygu, düşünce ve hayalin girişini oluşturur. Dinleyenin veya okuyanın dikkat ve ilgisini çekemeye yarayan bu iki dizeden sonra, üçüncü ve özellikle son dize, asıl mesajı verir. Az da olsa, maninin bütününde duygu ve düşüncenin işlendiği görülür.
Dört mısradan az veya çok mısralarla ve hecelerle söylenen maniler de vardır. Bunlar ‘karşılıklı mani atışmalarında, «karşı-beri» adı verilen türkülerde, Kuzey Bulgaristan’la Romanya’da yaşayan Gagavuz Türklerinin eserlerinde dikkati çekmektedir. Öte yandan oyunlar sırasında karşılıklı söylenen sorulu cevaplı manilere Kars çevrelerinde “Akışta” adı verilmektedir.
Halk ozanları arasında maniler söyleme ve onlarla atışma geleneği fazla yaygın değildir. Manilerin bazıları türkülerin içinde, hikâye, destan ve ağıtların ortalarına ve sonlarına yerleştirilmiştir. Erkeklerden daha çok kadınlarca yaratılmış ve kadınlar tarafından söylene gelmiştir.
Manilerin ikinci bir şekli «kesik mani» veya «cinaslı mani» adını alıyor. Dize sayısı ile uyak düzeni azçok değişiklik gösteren cinaslı maniler, çoğunlukla ses, tekerleme mana ve cinas özelliği gösteren bir kelime grubu halindeki eksik dizeyle başlar. Bu konuda ayrıntılı bilgi, benim “Bütün Yönleriyle Türk Halk Edebiyatı” ve Türk Manilerinden Seçmeler adlı kitaplarımda yer alıyor.
Yüz yıllar ötesinde olduğu gibi, günümüzde de yurdun her yerinde, yediden yetmişe tüm insanlarımız, oyunlarında, özel eğlence günlerinde, düğünlerde, bayramlarda veya yeri geldiğinde bir mâni söylemekteler. Maniler, hemen herkes tarafından kolayca anlaşılır. Dili yalın ve akıcıdır; içinde halkın anlamayacağı deyim ve sözcük yoktur.
Yarınki yazımda manilerin vücut bulduğu ortamlardan söz edeceğim…
( c) Bu şiirin (yazının) her türlü telif hakkı şairin kendisine ve / veya temsilcilerine aittir.
Alıntı
Tweet
Benzeyen Konular
Konu:
Yazar
Cevaplar:
Gösterim:
Son Mesaj
Herfene’den Hıdırelleze Kadar Maniler
Ahmet Özdemir
0
804
21/05/2016, 00:18
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Sivas ve Çevresinden Mâniler
Ahmet Özdemir
0
1,033
31/03/2016, 03:47
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Sâmanoğlu'nun şiiri
Ahmet Özdemir
0
1,048
14/04/2015, 12:46
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Halk takviminde günlerin adı
Ahmet Özdemir
0
1,204
03/02/2015, 11:30
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Halk takvimi
Ahmet Özdemir
0
755
02/02/2015, 13:03
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Türk halk şiirinde sosyal tarih
Ahmet Özdemir
0
940
28/01/2015, 15:23
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Türkçenin gür ırmağı halk şiiri
Ahmet Özdemir
0
961
12/01/2015, 13:33
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Arif Nihat Asya' nın ATATÜRK ŞİİRİ var mı?
Ahmet Özdemir
0
7,566
09/01/2015, 12:58
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
YAĞMALANAN BAHTSIZ BİR HALK ŞAİRİ
Ahmet Özdemir
0
866
25/11/2014, 12:38
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Bozulmadık Türkçe halk şiirinde (2)
Ahmet Özdemir
0
933
15/10/2013, 00:41
Son Mesaj
:
Ahmet Özdemir
Lütfen seçim yapın:
--------------------
Özel Mesajlar
Kullanıcı paneli
Kimler Çevrim içi
Arama
Ana Sayfa
GÜLCE EDEBİYAT AKIMI
-- GÜLCE ŞİİR TÜRLERİNE GÖRE ŞİİRLER
---- BULUŞMA
---- ÇAPRAZLAMA
---- TRİYOLEMSİ
---- ÜÇGÜL
---- ÜÇGEN
---- DÖNENCE
---- TOKMAK
---- AKROSTİK
---- SONE'M
---- GÜLCE
---- TEKİL
---- YİĞİTCE
---- YUNUSCA
---- BAHÇE
---- SERBEST ZİNCİR
---- ÖZGE
---- GÜLİSTAN
---- YEDİVEREN
---- TUĞRA
-- GÜLCE YAZAN ŞAİRLERİMİZİN GÜLCE ve DİĞER ŞİİRLER
---- (H)
------ Harun YİĞİT
------ Harun YİĞİT
------ Hasan ULUSOY
------ Hasan ULUSOY
------ Hatice ALTAŞ(Asi Çiçek)
------ Hatice ALTAŞ
------ Hacer KOZAN
------ Hatice KATRAN
------ Hatice KATRAN
------ Hikmet ÇİFTÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
---- (I-İ)
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim İMER
------ İbrahim İMER
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İhsan ERTEM
------ İhsan ERTEM
------ İsmail KARA(Karozan)
------ İsmail KARA(Karozan)
---- (K)
------ Köksal KIRLIOĞLU
---- (M)
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Meltem ARAS
------ Meral ADAK
------ Meral ADAK
------ Melahat TEMUR
------ Mevlüde DEMİR
------ Mevlüde DEMİR
------ Miktad BAL
------ Miktad BAL
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ MUSTAFA CEYLAN(Editör)
-------- Mustafa CEYLAN
---------- Mustafa CEYLAN(On Punto Yazıları)(Makaleler)
---------- GÜNE BAKIŞ
---------- TAŞ YAĞMURU(Ceylan'ın kaleminden)
---------- Hakkında Yazılanlar
---------- DİĞER ŞİİRLERİ
---------- Hayatı
---------- Sanatı
---------- Hocaları
---------- Çocukluğu
---------- Gençliği
---------- Özlü Sözleri
---------- Önsöz Yazdığı Kitaplar
---------- Siyasete İlgisi
---------- Bestelenen Şiirleri
---------- Fotoğrafları
---------- Mühendisliği
---------- Düzenlediği Etkinlikler
---------- Konferansları
---------- Yer Aldığı Antolojiler
---------- Kitapları
---------- EZAN SUSMAZ Kitabı içindekiler
---------- "YANDI BU GÖNLÜM"-Hacı Bayram Veli Kitabı içindekiler
---------- TAHİR KUTSİ MAKAL Kitabı İçindekiler
---------- SEĞMEN RUHU Kitabı İçindekiler
---------- TOROSLARIN TÜRKÜSÜ Romanı
---------- Armağan-2(AHMET TUFAN ŞENTÜRK İÇİN NE DEDİLER?)Kitabı içindekiler
---------- Armağan-1(ANILAR KORİDORU İÇİNDE SARIVELİLER)Kitabı
---------- YARALI CEYLAN Şiir Kitabı İçindekiler
---------- PAŞA GÖNLÜM Şiir Kitabı İçindekiler
---------- Kırat Geliyor Kitabı İçindekiler
---------- Her Yönüyle YENİMAHALLE Kitabı
---------- Tarihi ve Folkloruyla Elmadağ Kitabı İçindekiler
---------- Köylerimiz Kitabı İçindekiler
---------- Köyümüz Yeşildere Kitabı İçindekiler
---------- Bayramlar Haftalar Günler Kitabı
---------- Ahmet Tufan Şentürk Kitabı
---------- Halil Soyuer Kitabı
---------- Detanlaşan Köylü İsa Kayacan Kitabı
---------- Abdullah Satoğlu Kitabı
---------- Güzide Taranoğlu Kitabı
---------- Gülendenin Beşiği Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ (2006)Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ(2007)Kitabı
---------- CEYLAN-Tahliller-MAKALELER-Görüşler
---------- Güllük Dergileri
---------- Kapodokya Güneşleri Kitabı
---------- Bir Yanardağ Fışkırması Kitabı
---- (P-R)
------ Rahime KAYA
------ Rahime KAYA
------ Refika DOĞAN
------ Refika DOĞAN
------ Ramazan EFE
------ Ramazan EFE
------ Rengin ALACAATLI
---- (S-Ş)
------ Sabiha SERİN
------ Sabiha SERİN
------ Serap HOCA(Serap ÖZALTUN)
------ Serap HOCA(Serap DEMİRTÜRK)
------ Süleyman KARACABEY
------ Süleyman KARACABEY
------ Serdar AKKOÇ
------ Serdar AKKOÇ
------ Sevgili ÖZBEK
------ Sevgili ÖZBEK
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şükran GÜNAY
------ Şükran GÜNAY
---- (T-U-Ü-V)
------ Turan UFUKTAN
------ Ümran TOKMAK
------ Ümran TOKMAK
---- (Y-Z)
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf Ziya KARAHASANOĞLU
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Yıldız TOKSÖZ
------ Yıldız TOKSÖZ
GÜLCE'YE DAİR
-- GÖRÜŞLER
---- Gülce Nedir?
---- Gülce ve Ozanlık
---- Gülce Manifestosu
---- 5 Hececiler ve Gülce
---- Garip Akımı ve Gülce
---- Fecr-i Ati ve Gülce
---- Hisarcılar ve Gülce
---- Neyzen Tevfik, Aşk
---- Mazmunlar
---- Gülce Ne Değildir?
---- Hece Vezni ve Gülce
---- Serbest Şiir ve Gülce
---- Aruz Vezni ve Gülce
---- Gülce ve Zolal
---- Gülce Tarihinden
---- GÜLCE-(Atölye)-Video Dersler
------ Gülce Etkinlikleri
------ Kurucular Beyanı
------ Gülce 2009
------ Doğru Yaz/Konuş
------ Gülce-2010 Projeleri
------ Gülce-2011 Projeleri
------ Üstad Necip Fazıl'dan
------ Gülce-Aruza Dair
------ Öneriler-Çalışmalar
------ GÜLLÜK DERGİSİ
------ Gülce'ye Öneriler
------ Röportajlar
------ Negatif Bakışlara
------ Aleyhimizdekiler
------ M.E.B' na
---- Gülce'de Mesajlar-Projeler
------ Gülce-Güldeste(1)
------ Destanlarımız
------ Dede Korkut
------ Öncü Kadınlarımız
------ Peygamberlerimiz
------ Nutuk(Gülce)
------ Nutuk(Z.Korkmaz)
------ Kutlu Hanımlar
------ Ozanlarımız
------ NasrettinHoca
------ Yedi Askı
GÜLCE TÜRK ŞİİR AKADEMİSİ
-- Şiir Akademisi
---- Şiir Akademisi
------ HALK EDEBİYATI
-------- DİVAN EDEBİYATI
-------- BATI EDEBİYATI
-------- YENİ TÜRK EDEBİYATI
---- Hece Vezni' ne Dair
---- Şiir Tahlilleri
---- Aruz Vezni' ne Dair
---- Hiciv Tarihinden
---- Ustalardan Şiirler
---- Ustalardan Makale
---- Aramızdan Ayrılanlar
------ Ustalardan Şiirler
-------- A. Tufan ŞENTÜRK
-------- DİLAVER CEBECİ ANISINA
---- Şiir Üstüne (Serbest)
---- Atışma Sayfamız
---- Denemeler-Makaleler
---- Şiirde Dönüşüm
---- Şiir ve Anlatım
-- Türk Edebiyatı Şiir Türleri
---- Şiir Türleri
---- İslâmiyet Öncesi
---- Servet-i Fünun
---- Garip Şiirler
---- Akımlar
---- Edebî Sanatlar
---- Söz Sanatları
---- Şair Padişahlar
---- Şiir Tarihimizden
---- Yıllara Göre Edebiyat
---- Mehmet Nacar
DÜNYA EDEBİYATI
-- Dünyadan Şiir Türleri
---- Burns Stanza
---- Choka
---- Go Vat
---- Catena Rondo
---- Onegin Stanza
---- Canzonetta
---- Bauk Than
---- Rhupunt-Galce
---- Septilla
---- Viator
---- Luc Bat
---- Tritena
---- Pantoum
---- Shakespeare Sonnet
---- Diamonte
---- Villanelle
---- Hutain
---- Hex Sonnata
---- Hexaduad
---- Haynaku
---- Harrisham Rhyme
---- Guzzande
---- Gratitude
---- Glosa
---- Garland Cinquain
---- Fornlorn Suicide
---- DÜNYA EDEBİYATI
---- Dünyadan Destanlar
---- Dünyadan Şiirler
KAYNAKÇA
-- Konularına Göre Şiirleriniz
---- Aşk Şiirleriniz
---- Atatürk Şiirleriniz
------ 23 Nisan Şiirleri
------ Atatürk'e Dair
---- Kahramanlık Şiirleriniz
---- Doğa Şiirleriniz
------ 2009 Yılı Sayılarımıza
---- Taşlama Şiirleriniz
---- Gurbet Şiirleriniz
---- Tasavvuf Şiirleriniz
---- Barış Şiirleriniz
---- Şehir Şiirleriniz
---- Anne Şiirleriniz
------ Babanıza Şiirler
---- Doğum Günü Şiirleriniz
---- Deprem Konulu Şiirler
---- Diğer Şiirleriniz
---- Köşe Yazarlarımız/Makaleler
------ Mustafa CEYLAN
------ Refika DOĞAN
------ Osman ÖCAL
------ Ahmet ÖZDEMİR
------ A. S. ATASAYAR
------ Prof.Dr.İsa KAYACAN
-------- Prof. Dr. İSA KAYACAN
------ Rahime KAYA
------ Harun YİĞİT
------ İlqar MÜEZZİNZADE
------ Sündüz BİGA
------ Nazmi Öner(Şiirler)
------ Nazmi ÖNER(Nesirler)
------ Coşkun KARABULUT
------ Prof.Dr.İsmail YAKIT
------ Prof.Dr.Asım YAPICI
------ Sabit İNCE
------ Muhsin DURUCAN
------ Abdulkadir GÜLER
------ Ünal Şöhret DİRLİK
------ Metanet YAZICI
------ A.Aşkım KARAGÖZ
------ Gazanfer ERYÜKSEL
------ Mehmet GÖZÜKARA
------ Necdet BULUZ
------ Yusuf Özcan
------ Afife Demirtaş
---- Mustafa Ceylan
---- Bizden
-- Video Yağmuru
---- Ozanlar-Şairler
---- Bizden Videolar
---- Rasim Köroğlu
-- Genel
---- SERBEST KÜRSÜ
---- Duyurular
---- Röportajlar
---- Günün Şiiri
---- Günün Nesiri
Edebiyat Biz Platformumuzda
-- Gülce Tv
-- Türk Argo Sözlüğü
-- Edebî Konular Forumu
Konuyu görüntüleyenler:
1 Misafir
Mustafa Ceylan |
Dost Sitelerimiz:
Türkçe Çeviri:
MyBB
Türkiye
Üretici:
MyBB
, © 2002-2023
MyBB Group
-Theme © 2014 iAndrew
Sitemizde yer alan eserlerin telif hakları şair-yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.(Haberleşme : ceylanmustafa_07@hotmail.com)
Doğrusal Görünüm
Konu Görünümü
Yazdırılabilir Sürüm
Konuya Abone Ol
Konuya Anket ekle
Konuyu Arkadaşına Gönder