Aruz Eğitimine Farklı Bir Yaklaşım



İpekten ve İsen’in çalışmaları ışığında en çok kullanılan kalıplara bakmak, aruzla yazılan Türk şiir örneklerinin genel sesini duyuracaktır. O hâlde % 1’ler seviyesinde temsil edilen kalıpları uzun uzadıya anlatmak yerine, çok kullanılan kalıplar üzerinde durulabilir ve eğlenceli alıştırmalar yapılabilir. Bu alıştırmalar, "oyun” hâline getirildiğinde, aruzun çok zor olduğu izleniminin de kendiliğinden silindiği görülecektir.


Edebiyat derslerinde, en çok kullanılan altı kalıp üzerinde durmak ve bu kalıpların duyurduğu ritmi öğrencilerin kulaktan duymasını sağlamak, aruz öğretimi için yeterli sayılmalıdır. Hezec, recez, remel, münsarih, muzari, müctes, seri’, hafif, mütekarib, kâmil, mütedarik gibi bahirlere dağılmış onlarca kalıp üzerinde durmak, hatta bunların bir kısmını öğrenciye ezberleterek sınavlarda takti’lerle vezin buldurmak, edebiyat dersini sevimsiz kılan nedenler arasındadır. Öyleyse öğrenci, aruz kalıbı ezberlemeye zorlanmamalı; çok yaygın kullanılan aruz kalıpları, en güzel beyit ve dizelerle uygulamalı olarak verilmelidir. Şarkı formunda okunan bazı beyitler, bellekte kalıcı iz bırakması açısından özellikle tercih edilmelidir (Işıksalan, 2000, 63). “Yok başka yerin lûtfu ne yazdan ne de kıştan [Kalamış]” (Behçet Kemal Çağlar/Münir Nurettin Selçuk: Nihavent), “Sana dün bir tepeden baktım azîz İstanbul” (Yahya Kemal/Münir Nurettin Selçuk: Hicaz), “Bu akşam gün batarken gel” (Ahmet Rasim/Kemani Tatyos Efendi: Uşşak), “Bir kızıl goncaya benzer dudağın” (Melek Hiç/Âmir Ateş: Muhayyer Kürdî), “Kirpiklerinin gölgesi güllerle bezenmiş” (Necdet Rüştü Efe/Selâhattin Kaynak: Nihavent), “Benzemez kimse sana tavrına hayran olayım” (Rüştü Şardağ/Fehmi Tokay: Beyatî) örneklerinde olduğu gibi.
Türk şiir tarihi boyunca en fazla kullanılan altı kalıp üzerine sese dayalı alıştırmalar yapmak, şiire özgü ritmi kavratmak için yeterlidir. Asıl üzerinde durulması gereken, şiirin teması, anlamı ve imge dünyasıdır. Üzerinde çalışılacak altı kalıbı hatırlayalım:


Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün Feilâtün feilâtün feilâtün feilün Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün Mef’ûlü fâilâtü mefâîlû fâilün Mef’ûlü mefâîlü mefâîlü feûlün Mefâilün feilâtün mefâilün fe’ilün

Gerçekte kalıp adlarını listelemeye de gerek yoktur. Önce spor ve sanat çevrelerinden, şehir adlarından ya da sayılardan oluşan söz grupları kullanılarak aruza ait ritmlerin kulak yoluyla duyulması sağlanır. Aruz ritmlerinin günlük hayatta bile duyulabileceği gösterilir. “Ya huyundan ya suyundan”, “hapı yutmak” gibi deyimlerin, “süpermarket”, “Arif Nihat_Asya”, “Mehmet_ Âkif” gibi adların kendine özgü bir ritmi olduğu, bunun da aruza özgü sesi duyurduğu sezdirilmeye çalışılır. Aruzun müzik kulağımızı yoklamak ve içimizin sesini duymak için bir şans olduğu (Şimşek, 2003, 25) belirtilir.


Müzik kulağını uyarmaya yönelik uygulama çalışmaları, eğitime eğlenceli bir boyut ekleyecektir. Ayrıca herhangi bir ritmi kavradığı ve benzer ritmde bir söz grubu ürettiği takdirde öğrencinin öz güven duygusu da gelişecektir. Söz konusu alıştırmalar mümkün mertebe rahat bir ortamda gerçekleştirilmelidir.
Seçilen örneklerin tema açısından gençlerin duygu hâline seslenen, dil ve üslûp bakımından anlaşılır, güncel objelerle zenginleştirilmiş metinler olmasına özen gösterilmelidir. Eğitimde yakından uzağa ilkesiyle bağlantılı olarak, şiir örneklerinin öncelikle yakın dönemden seçilmesi, ardından Divan edebiyatından alınan beyit ya da dörtlüklerle çeşitlendirilmesi isabetli olacaktır.


Çalışmanın son aşamasında, yer yer boşluklar bırakılmış başka dörtlükler verilebilir ve öğrencilerden boş bırakılan yerleri anlamlı biçimde doldurmaları istenebilir. Ev ödevi olarak alıştırma metinleri üretilebilir. Aynı vezinde yazılmış başka şiir örnekleri bulma ve şairlerin kısa biyografisinin de dahil edildiği mini seçkiler oluşturma konusunda araştırma amaçlı ödevler verilebilir. Öğrencilerin başarma zevkini tatmaları bakımından ezberlemiş olmamak kaydıyla, daha önce okumuş oldukları dörtlükler de kullanılabilir. Metni, vezne uygun ve en anlamlı biçimde tamamlayan öğrenciler ödüllendirilebilir. Böylece vezin çalışmaları eğlenceli alıştırmalara dönüştürülebilir. Bunun bir oyun olduğu, heceler ve kelimelerle oynamanın, dile daha bilinçli yaklaşmamızı sağlayacağı da hatırlatılır.


Uygulama Örnekleri 1. (Hazırlık)


Vasfi Mahir, Sevgi Soysal, Mehmet_Âkif, Tanpınar Sultanahmet, Gaziantep, Bamsı Beyrek, Bilge Han Emre Hakan Tolga Tuncay Rüştü Sergen Yıldı ray Erzurum Van Bursa Bingöl Konya Bartın Niğde Muş Kırşehir Yozgat Çorum Samsun Tekirdağ Nevşehir Bursa Erzincan Hatay Burdur Çorum Batman Kilis Beş sekiz beş, beş sekiz beş, beş sekiz beş, beş sekiz Cümle âlem Şems’in etrafında raks etmektedir


Fâilâtün fâilâtün fâilâtün fâilün
İkişer kez tekrarladıktan sonra aşağıdaki dörtlükleri okuyunuz.


Çok bilen gördüm ben, aslâ görmedim hâlden sezen,
Ben senin Mecnun’unum, çöllerde gölgemdir gezen Öyle bir mestim ki hoş gör tutmuyor aklım düzen
Âşıkım, bilsen nasıl sevdim, nasıl sevdim, nasıl? (Bekir Sıtkı Erdoğan: Sevda Faslı) Bir zaman ben söyledim, kim bildi? Bundan böyle de
Gönlümün hâlin yıkılmış hânümânım söylesin (Muallim Naci: Levh-i Mezar-ı Şair)
Sormak aybolmazsa sultânım suâlimdir benim
Hangi âşıktır senin gönlünde gönlün kimdedir (Şeyh Galib: Şarkı)


Alıştırma


Aşağıda verilen dörtlükte boş bırakılan yerleri vezne uygun şekilde tamamlayınız.
Ağladım arkandan , gönlüm 
Hasretin ruhumda dinmeyen bir
İnliyor ölen bir gibi, âh ayrılık!
Hasretin hâlâ bir hıçkırık. (Mustafa Nafiz Irmak: Şarkı)
2. (Hazırlık)
Dede Korkut Deli Dumrul Deli Karçar Karagöz
Bolu Samsun Rize Batman Giresun Van Karaman

Karabük Kayseri Bitlis Bilecik Niğde Uşak Karaman Konya Sinop Niğde Kilis Kayseri Muş Yedi beş beş, yedi beş beş, yedi beş beş, yedi beş Feilâtün feilâtün feilâtün feilün Sana dün bir tepeden baktım azîz İstanbul!

Feilâtün feilâtün feilâtün fa’lün
Erzurum Kayseri Bitlis Bilecik Niğde Uşak
Altı beş beş, yedi beş beş, yedi beş beş, yedi beş
Fâilâtün feilâtün feilâtün feilün
Niğde Samsun Rize Batman Giresun Van Batman
Altı beş beş, yedi beş beş, yedi beş beş, beş beş
Fâilâtün feilâtün feilâtün fa’lün


İkişer kez tekrarladıktan sonra aşağıdaki dörtlükleri okuyunuz.


Hangi sözlerle ninem gönlünü açmışsa bana Ben o sözlerle gönül vermedeyim sevgilime Sözlerim ninni kadar duygulu olmak yaraşır
Bağlıdır çünkü dilim gönlüme gönlüm dilime (Faruk Nafiz Çamlıbel: Ana Dili)
Anarım ismini, ağlar, yanarım, sızlanırım

Dem olur, kendi gözümden seni ben kıskanırım Görecekler, sevecekler, kapacaklar sanırım.
Dem olur, kendi gözümden seni ben kıskanırım. (İsmail Safa: Şarkı)
Görsek ol gonce-lebi çâk-i girîbân ederiz
Gül yüzün yâdına bülbül gibi efgan ederiz (Avnî [Fatih]: Gazel)

Alıştırma

Aşağıda verilen dörtlükte boş bırakılan yerleri vezne uygun şekilde tamamlayınız.
Gözünün sordum kara dediler
Beni Mecnûn edenin Leylâ
Zülfüne kalan dillere şeyda 
Beni edenin ismine dediler. (Vecdi Bingöl: Şarkı)

3. (Hazırlık)

Dedem Korkut Bayındır Han, Yusuf Sezgin, Hasan Tahsin Trabzon Bursa Erzincan Kilis Yozgat Çorum Samsun Celâl Sahir, Cemal Nadir, Kemal Tahir, Cevat Şakir Tekirdağ Gaziantep Konya Batman Bursa Antalya Necip Fazıl, Selim Naşit, Emin Nahid, Ziya Osman Nasıl çıldırmadım hayretteyim hâlâ sevincimden Sekiz beş beş, sekiz beş beş, sekiz beş beş, sekiz beş beş
Mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün

İkişer kez tekrarladıktan sonra aşağıdaki beyitleri okuyunuz.

Bütün dünyaya küskündüm, dün akşam pek bunalmıştım Nihayet, bir zaman kırlarda gezmiş, köyde kalmıştım.

Şehirden kaçmak isterken sular zaten kararmıştı;
Pek ıssız bir karanlık sonradan vâdîyi sarmıştı. (Mehmet Âkif Ersoy: Bülbül) Dedem koynunda yattıkça benimsin ey güzel toprak,
Neler yapmış bu millet, en yakın tarihe bir sor, bak. (Süleyman Nazif: Türk İlâhîsi)
Perîşan hâlin oldum sormadın hâl-i perîşânım
Gamından derde düştüm kılmadın tedbîr-i dermânım
Ne dersin rûzigârım böyle mi geçsin güzel hanım
Gözüm cânım efendim sevdiğim devletli sultânım (Fuzûlî: Murabba)

Alıştırma

Aşağıda verilen dörtlükte boş bırakılan yerleri vezne uygun şekilde tamamlayınız.
Karanlıklar, , işte mahşer olmuştur,
Durur, tekbir dağlar, döner kartallar;
Gönüller hep ve gözler dolmuştur,
Siyah bir.... açmış bir zamanlar dallar... (Orhan Şaik Gökyay: Manzara) 
4. (Hazırlık)
Kervansaray Çanakkale Beytüşşebap Siirt Sultan Selim Kırıkkale Ceylânpınar Sivas Oktay Rifat Hasankale Namık Kemal Çorum Samsun Denizli Ankara Antalya Erzurum Geçmiş zamân olur ki hayâli cihan değer Beş beş sekiz sekiz yedi beş beş sekiz sekiz Mef’ûlü fâilâtü mefâîlü fâilün
İkişer kez tekrarladıktan sonra aşağıdaki beyti ve dörtlüğü okuyunuz.

Gönlüm, dilim, kanım ve mizâcımla sizden’im,
Dünya ve âhirette vatandaşlarım benim. (Yahya Kemal Beyatlı: Üsküdar’ın Dost Işıkları)
Bâzen sesinde öyle derin bir inilti var,
Bir hadşe var ki rûhumu karşında titretir;
Hind’in zehirli goncelerinden numûnedir
Bâzen yanaklarındaki muhrik parıltılar. (Tevfik Fikret: Perî-i Şi’rime)
Güller çemende kendilerin nâzenin tutar
Nâz ile gülse ağzına gonca yenin tutar (Necatî: Gazel)


Alıştırma

kervanımın sesi! 
şakaklarımda zamanın sesi!
Dur, dinle , dillere bu türküyü:
Sazlarla Perihan bu ! (Arif Nihat Asya: Estergon Kalesi)
5. (Hazırlık)
Antalya Gümüşhane Fenerbahçe Beşiktaş Haydarpaşa, Burhaniye, Osmaniye, Bartın Afşin, Deli Dumrul, Karagümrük, Yedigöller Deprem Dede, rüzgâr gülü, Süphan dağı, Kıbrıs Samsun Karabük Kayseri Batman Bolu Bartın Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik Beş beş yedi, beş beş yedi, beş beş yedi, beş beş Mef’ûlü mefâîlü mefâîlü feûlün
İkişer kez tekrarladıktan sonra aşağıdaki şiir parçalarını okuyunuz.
Yok başka yerin lûtfu ne yazdan ne de kıştan Bir tatlı huzur almaya geldik Kalamış’tan Yok başka teselli ne gülüşten ne bakıştan
Bir tatlı huzur almaya geldik Kalamış’tan (Behçet Kemal Çağlar: Kalamış)
Zulmün topu var, güllesi var, kal’ası varsa,
Hakkın da bükülmez kolu, dönmez yüzü vardır;
Göz yumma güneşten, ne kadar nûru kararsa
Sönmez ebedî, her gecenin gündüzü vardır. (Tevfik Fikret: Millet Şarkısı)

Seyreyle dilâ derdini cânâna duyurma
Cân içre nihân eyle velî câna duyurma (Bâkî: Gazel)
Alıştırma
Ben bir pınarım akan, ... oluğumsun,
Sen her ömrümün, aşkım,
Gel döndürelim sözcükleri bir...,
Varsın .... sevdâ demesinler, .... şair! (Bekir Sıtkı Erdoğan: İkimizin Efsanesi)


6. (Hazırlık)
Cemil Meriç Deli Dumrul Salur Kazan Tepegöz
Denizli Çankırı Samsun Malatya Kayseri Van
Çorum Sakarya Gümüşhane Erzurum Karaman
Sekiz sekiz yedi beş beş sekiz sekiz yedi beş
Mefâilün feilâtün mefâilün feilün
Amasya Muş Giresun Muğla Kırşehir Bayburt
Diyarbakır Rize Burdur Sivas Kilis Batman
Sekiz sekiz yedi beş beş sekiz sekiz beş beş
Mefâilün feilâtün mefâilün fa’lün
İkişer kez tekrarladıktan sonra şiir parçasını okuyunuz. 
Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden,
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve birzamân bakacaksın semâya ağlayarak... (Ahmet Haşim: Merdiven)
Dönülmez akşamın ufkundayız. Vakit çok geç;
Bu son fasıldır ey emrün, nasıl geçersen geç! (Yahya Kemal: Rindlerin Akşamı)
Gamınla ülfetimiz var sürûru neyleyelim
Safâ-yı hâtırımız yok huzûru neyleyelim (Nâilî: Gazel)


Alıştırma
-Hayır ile yoktur benim.... verişim;
İnan ki, her.. demişsem görüp .. söylemişim.
Şudur cihanda en beğendiğim /
Sözüm odun gibi ; hakîkat tek! (Mehmet Âkif Ersoy: İki Arkadaş Fatih Yolunda)
Çözümler

1.
Ağladım günlerce arkandan senin, gönlüm kırık Hasretin ruhumda hâlâ dinmeyen bir hıçkırık İnliyor kalbim ölen bir kuş gibi, âh ayrılık! 
Hasretin ruhumda hâlâ dinmeyen bir hıçkırık. (Mustafa Nafiz Irmak: Şarkı)

2.
Gözünün rengini sordum kara sevda dediler
Beni Mecnûn edenin ismine Leylâ dediler
Zülfüne bağlı kalan dillere şeyda dediler
Beni Mecnun edenin ismine Leylâ dediler. (Vecdi Bingöl: Şarkı)

3.
Karanlıklar, bulutlar, işte mahşer mahşer olmuştur,
Durur, tekbir alır dağlar, döner göklerde kartallar;
Gönüller hep boşalmıştır ve gözler kanla dolmuştur,
Siyah bir zakkum açmış bir zamanlar yemyeşil dallar. (Orhan Şaik Gökyay: Manzara)
4.

Yollarda kaldı kervanımın çıngırak sesi!
Vursun şakaklarımda zamanın ayak sesi!
Dur, dinle yolcu, dillere destan bu türküyü:
Sazlarla söylemekte Perihan bu türküyü! (Arif Nihat Asya: Estergon Kalesi) 

Ben bir pınarım dağdan akan, sen oluğumsun,
Sen her şeyisin ömrümün, aşkım, soluğumsun..
Gel döndürelim cevhere sözcükleri bir bir,
Varsın sana sevdâ demesinler, bana şair! (Bekir Sıtkı Erdoğan: İkimizin Efsanesi) 6.


-Hayır, hayâl ile yoktur benim alış verişim;
İnan ki, her ne demişsem görüp de söylemişim.
Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek:
Sözüm odun gibi olsun; hakîkat olsun tek! (Mehmet Âkif Ersoy: İki Arkadaş Fatih Yolunda) 

Kaynakça


AHMET HAŞİM (1996). Bütün Şiirleri, (Haz.: İ.Enginün-Z.Kerman), 3.Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
ANDREWS, Walter G. (2000). Şiirin Sesi, Toplumun Şarkısı, İletişim Yayınları, İstanbul.
BEYATLI, Yahya Kemal (1988). Rubaîler ve Hayyam Rubailerini Türkçe Söyleyiş, 3.Baskı, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
, (1993). Eski Şiirin Rüzgârıyla, 5.Baskı, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul.
, (1994). Kendi Gök Kubbemiz, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
BİLGEGİL, M.Kaya (1944). “Şiir ve Mabadı”, Cehennem Meyvası, İstanbul.
BİLGİN, Azmi (2000), Ümmî Sinan Divanı-İnceleme-Metin, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
ÇAMLIBEL, Faruk Nafiz (2001). Han Duvarları, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
DİLÇİN, Cem (1997). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, 4.Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
DURSUNOĞLU, Halit (2001), Aruz Öğretimi, Bakanlar Matbaacılık, Erzurum
ERDOĞAN, Bekir Sıtkı (2005). 28 Mayıs (I. Zeugma Şiir Günleri, Gaziantep).
ERSOY, Mehmet Âkif (2001). Safahat (Haz.: Cemal Kurnaz vd.), Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
GÖÇGÜN, Önder (1999), Namık Kemâl’in Şairliği ve Bütün Şiirleri, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
HOLBROOK, Victoria R. (1998). Aşkın Okunmaz Kıyıları, (Çev.: Erol Köroğlu-Engin Kılıç), İletişim Yayınları, İstanbul.
IŞIKSALAN, Nilay (2000). “Divan Şiiri Öğretimi Üzerine”, Millî Eğitim, S.148 (Ekim-Kasım- Aralık).
İPEKTEN, Halûk (1999). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, 3.Baskı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
İSEN, Mustafa (1997). “Aruzun Anadolu’daki Gelişimi Çizgisi”, Ötelerden Bir Ses, Divan Edebiyatı ve Balkanlarda Türk Edebiyatı Üzerine Makaleler, Akçağ Yayınları, Ankara.
KISAKÜREK, Necip Fazıl (1995). Kafa Kâğıdı, 5.Baskı, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul.
, (2001). Çile, 44.Baskı, Büyük Doğu Yayınları, İstanbul.
KORTANTAMER, Tunca (1993). “Namık Kemal’in Şiirlerinde Eski Edebiyat Zemini ve Yeni Muhteva”, Eski Türk Edebiyatı Makaleler, Akçağ Yayınları, Ankara.
KURNAZ, Cemâl (1991-1992), Ümmî Divan Şairleri, Türklük Araştırmaları Dergisi, S.8, 1993, ss.367-391.
KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bâkî Dîvânı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
KÜLEBİ, Cahit (2001). Bütün Şiirleri, 15.Basım, Adam Yayınları, İstanbul.
MACİT, Muhsin (1996), Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Akçağ Yayınları, Ankara.
ONAY, Ahmet Talât (1996), Türk Şiirlerinin Vezni (Haz.: C.Kurnaz), Akçağ Yayınları, Ankara.
PALA, İskender Pala (2002). “Aruzu Atalım mı, Öğretelim mi?”, Türk Edebiyatı, S.340, Şubat 2002, ss.47-49.
PARLATIR, İsmail-Nurullah Çetin (2004). Tevfik Fikret Bütün Şiirleri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
SANAY, Ayşe Belkıs (2002). Mithat Cemal Kuntay Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
ŞAFAK, Yakup (1993a). aAruzu Niçin ve Nasıl Öğrenmeliyiz?”, Yedi İklim, S.40, Temmuz 1993, ss. 11-15.
,  (1993b). "Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Gelenek: Vezinle Şiir Okumak”, Yedi İklim,
S.43, Ekim 1993, ss. 18-20.
, (1994). "‘Aruz Ölçüsü’ ve Bazı Değerlendirmeler”, Yedi İklim, S.49, Nisan 1994, ss. 12¬18.
ŞİMŞEK, Tacettin (2003). "Şiirde Ses ve Ritm Üzerine”, Türk Edebiyatı, S.362, Aralık 2003, ss. 24-27.
TANRIKORUR, Cinuçen (2001). Müzik Kültür Dil, Dergâh Yayınları, İstanbul.
TEVFİK FİKRET (1985). Rübâb-ı Şikeste, (Haz.: Fahri Uzun), İnkılâp Kitabevi, İstanbul. Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, (1977). c.1, Dergâh Yayınları, İstanbul. http://www.meb.gow.tr.Türk Dili ve Edebiyatı Programı”
PRACTICESUGGESTIONSFOR
ARUZANDITSEDUCATION
TacettinŞİMŞEK*
Abstract
Aruz is a verse measure, which is used for thousand years in the Turkish poem. The fact that one gives much place in the literary books to the poems written with the Aruz Reim forces us to this topic. But Aruz is taught by heart in our High Schools. Instead of memorization of the Aruz, one should teach stump-intimate the rhythm of Aruz of the hearing understanding. With that vocally exercises with to most forms used in the Turkish poem one can the rhythm of Aruz more beser to the students notice let. In this writing in Turkish lyric poetry much was seized briefly used forms, afterwards the hearing examples of the Aruz instruction was worked on.
Key Words: Aruz, education, poetry, music, rhythm, exercise

* Yard.Doç.Dr., Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü, Erzurum

** Mithat Cemal Kuntay’la ilgili bir araştırmada, şairin toplam 52 şiirinde üç ayrı vezin kullandığı belirtilmekte; bu vezinler 1. Mefûlü [Mef’ûlü T.Ş.], mefâîlü, mefâîlü, feûlün 2. Feilâtün, feilâtün, feilâtün, feilün 3. Mefûlü [Mefûlü T.Ş.], fâilâtü, mefâîlü, fâilün şeklinde sıralanmakta; vezinlerin kullanılış sıklığı da birinci kalıp için 27, ikinci kalıp için 19, üçüncü kalıp için de 3 şiir olarak tespit edilmektedir. (Sanay, 2002, 54) Ancak bu tespit, toplamda 3 şiiri eksik bırakması yanında, Mithat Cemal’in şiirlerindeki vezin dağılımını da tam olarak yansıtmamaktadır. Tarafımızdan yapılan değerlendirmede ise durum Tablo 6’daki gibidir

*** M.Kaya Bilgegil, Şiir ve Mâbadı adlı yazısında Faruk Nafiz’le ilgili şu tespite yer verir: “Faruk N. Çamlı bel, aruzu Türkçenin bütün aksanlarıyla tetabuk edecek şekle yükseltmiştir.(...) Onu edebiyat tarihçileri çok yanlış bir görüşle Hecenin beş şairi adını verdikleri gruba ithal ediyorlar. Evvelâ ‘Hecenin beş şairi’ tabiri hatalıdır. Saniyen Faruk Nafiz, bu grup mensuplarından ayrı bir simadır.” (Bilgegil, 1944, 41)