Âşık Harbi, Adnan Türközü (2)

Ahmet ÖZDEMİR
*************

Adnan Türköz atasını da ata yurdunu da unutmadı. Birçok Kayseri Bünyan türküsünü ve halay havasını TRT ve konservatuar repertuarlarına kazandıran kişi oldu.

Onun repertuarımıza kazandırdığı türkülerden bir kaçını şöyle sıralayabiliriz:
Bahçası Daşlı Şerif'im / Derleyen: Adnan Ataman / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Adnan Ataman.

Bünyan Halayı (Ağırlama) / Derleyen: Ahmet Yamacı / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Ahmet Yamacı.

Ceviz Oynamaya Mı Geldin / Derleyen: Nezahat Bayram / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Hamdi Özbay.

Cirit Havası / Derleyen: Adnan Türköz / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Yücel Paşmakçı.

Dağdan Yuvarlandı Kayalarımız / Derleyen: Adnan Türközü / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Nida Tüfekçi.

Dama Attım Deynekleri / Derleyen: Muzaffer Sarısözen / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Muzaffer Sarısözen.

Eski Libas Gibi Aşıkın Gönlü / Derleyen: Adnan Ataman / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Adnan Türközü.
Yöresi: Kayseri

Eşmekayanın Kavakları / Derleyen: Adnan Türközü / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Adnan Ataman.

Gapıları Gatıran / Derleyen: Adnan Ataman / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Adnan Ataman.

Kadifeli Yastık Kadifeli Yorgan Yer Yumuşak / Derleyen: Necla Erol / Kaynak Kişi: Adnan Türközü.

Karanfilim Buşta Buşta / Derleyen: Adnan Türközü / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Adnan Ataman

Karşıda Harar Durur / Derleyen: Muzaffer Sarısözen / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Muzaffer Sarısözen.

Kayalar Kayalar Yüksek Kayalar / Derleyen: Adnan Türköz / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Adnan Ataman /

Oduncular Dağdan Odun Endirir / Derleyen: Yücel Paşmakçı / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Yücel Paşmakçı.

Sevdiğim Üstüne Dört Libas Geymiş / Derleyen: Nida Tüfekçi / Kaynak Kişi: Adnan Türköz / Notaya Alan: Nida Tüfekçi.

Sinsin / Derleyen: Muzaffer Sarısözen / Kaynak Kişi: Adnan Türköz.

Şu Dağları Aşmalı / Derleyen: Nida Tüfekçi / Kaynak Kişi: Adnan Türközü / Notaya Alan: Yücel Paşmakçı-Soner Özbilen

Orta Anadolu'da en yaygın uzun hava türlerinden birini bozlaklar oluşturuyor. Bozlak, halk ağzında bozlak: bozlamak, bağırmak, feryad etmek anlamında kullanılıyor. Keskin, Kırıkkale, Kırşehir, Nevşehir, Yozgat, Niğde, Konya gibi Kayseri de bozlak okunan yerler arasında bulunuyor. Adnan Türköz'ün TRT Türk Halk Müziği Repertuarında iki bozlağı bulunuyor.
Adnan Türköz, İstanbul Belediye Konservatuarı saz topluluğuna girdi, daha sonra da emekli olduğu 1974 yılına kadar bu toplulukta hocalık yaptı. Âşık Harbi mahlasıyla söylediği özellikle taşlama türü türküleri yurt çapında ünlendi. Plakları yapıldı. Onun türküleri gerek ezgisi, gerek sosyal olayları sonraki kuşaklara aktarması nedeniyle önemliydi.

Elektriğin, radyonun, televizyonun olmadığı uzun kış gecelerinde genç yaşlı herkes ceviz oynayarak hoşça vakit geçirirlermiş. Bazıları bir oturuşta binlerce ceviz kazanırmış.

O yıllarda Bünyan'da güzel bir kızı, yaşça kendinden çok küçük sevimli ama toy bir delikanlıya nişanlamışlar. Kız oğlanı çok sevmekteymiş. Oğlanı gizlice eve çağırırmış. Ama ne var ki, oğlan, mahcubiyetinden kızın arzularına karşılık veremezmiş. Nişanlısının dizinin dibinde, cebinden çıkardığı cevizlerle oynarmış. Kız utangaç sevgilisi gittikten sonra, duyguların şöyle anlatmış:

"Ceviz oynamağa gelmiş odama,
Nişanlın da bu mu derler adama?
Dayanamam senin kara sevdana

Aman aman olmuyor
Eş eşini bulmuyor
Kara yağız genç oğlan
Niye gönlün olmuyor?

Bu Bünyan türküsünü Adnan Türköz'den Nezahat Bayram derlemiş, Haldi Özbay notasını yazmış. Bünyan'da bir çok halk şairleri yetişti. Bunların en eskisi 16. Yüzyıldan Koyun Abdal'dı. 20. Yüzyılda ise Aşık Harbi Adnan Türköz adını duyurmuştu. 1982 yılında aramızdan ayrıldı. Bünyanlılar vefa örneği göstermiş ilçenin meydanındaki büyük parka "Adnan Türköz" parkı adını vermişlerdi.
Ruhu şad olsun.