Türk Dünyası Ünlü Şairini Kaybetti!

13 Şubat 2009 18:58

Türk dünyasının önde gelen şairlerinden Azerbaycanlı Bahtiyar Vahabzade 84 yaşında hayatını kaybetti.

Ünlü şairin Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan evinde vefat ettiği bildirildi.

Hayattayken Türk dünyasının yaşayan en büyük şairlerinden biri olarak nitelenen Vahabzade, uzun süredir hastaydı. Azeri şair için yarın Bakü Devlet Üniversitesi'nde veda töreni yapılacağı öğrenildi.

BAHTİYAR VAHABZADE KİMDİR?

Bahtiyar Vahabzade, 16 Ağustos 1925 tarihinde Azerbaycan'ın Şeki kentinde doğdu. 9 yaşında ailesiyle beraber Bakü'ye taşınan Vahabzade, ilk ve orta öğrenimini bu şehirde tamamladı. 1947 yılında Bakü Devlet Üniversitesi Filoloji Bölümü'nden mezun olarak aynı bölümde öğretim üyesi olarak ders vermeye başladı. 1964 yılında tamamladığı Samet Vurgunun Hayat ve Yaratıcılığı isimli monografisi ile filoloji doktoru ünvanını aldı. 1980 yılında Azerbaycan İlimler Akademisi üyeliğine seçilen Vahabzade, 1990 yılında emekli olana kadar üniversite de ders verdi.

Çok sayıda ilmi kongrelere katılan, seyahatler yapan Vahabzade, Almanya'daki Türk işçileri üzerinde araştırma ve incelemeler yaptı. Birçok defa Türkiye'ye geldi. Türkiye'den Bakü'ye giden pek çok ilim ve sanat heyetiyle görüşüp, görüş alışverişinde bulundu.

Vahabzade, 1960'larda başlayan özgürlük hareketlerinin öncülerinden biri oldu. Bu konuda kaleme aldığı 1959 tarihli Gülistan isimli şiirinde, ikiye bölünen (İran ve Rusya) Azeri halkının yaşadığı felaketleri anlattı. Adı geçen eserinden dolayı 2 yıllığına üniversitedeki görevinden uzaklaştırıldı. Azeri halkının sıkıntılarını konu ettiği pek çok eserini yurt dışına kaçırarak yayınlanmasını sağladı.

Eserlerinde Azeri Türkçesi'ni en temiz şekilde kullanmaya özen gösteren ve halkının duygularına tercüman olan Vahabzade Azerbaycan'da Halk Şairi adıyla anılır. 1995 yılında Azeri özgürlük mücadelesindeki hizmetlerinden dolayı İstiklal nişanı ile ödüllendirilmiştir. Vahabzade 1980-2000 yılları arasında da 5 defa milletvekili seçildi.

Vahabzade'nin Türkiye'de basılmış Ömürden Sayfalar (2000), Vatan, Millet, Ana Dili (2000), Soru İşareti (2002 ) gibi eserleri bulunuyordu. Eserleri 8'den fazla dile çevrilen ünlü şairin yayınlanmış 40'ı aşkın şiir kitabı, 11 ilmi eseri, 2 monografisi, çeşitli piyesler ve yüzlerce makalesi bulunuyor. Vahabzade, eserlerinde genellikle özgürlük, yurt sevgisi, din gibi temaları işlemişti.

Bahtiyar Vahabzadenin eserlerinden bazıları şunlardır:

Şiirler ve manzum hikayeler: Menim Dostlarım, Bahar, Dostlug Nağmesi, Ebedi Heykel, Çınar, Sade Adamlar, Ceyran, Aylı Geceler, Şairin kitaphanası, Etiraf, Şeb-i Hicran, İnsan ve Zaman, Bir Ürekde Dört Fesil, Seçilmiş Eserler, Kökler-Buğdaylar, Deniz-Sahil, Bir Baharın Garangusu, Dan Yeri, Payız Düşünceler, Şehitler, Özümle Sohpet, Mugam.

Tiyatro eserleri: Vicdan, İkinci Ses, Yağıştan Sonra, Feryat, Darağacı, Artık Adam.

Hatıra-Seyahatname eserleri: Sanatkar ve Zaman, Sadelikte Büyüklük, Derin Katlara Işık.

Bahtiyar Vahapzade, 1925 yılında Şeki'de dünyaya geldi, ilk öğrenimini Şeki'de yaptıktan sonra, lisans ve yüksek lisans öğrenimini Baku Devlet Üniversitesinde tamamladı.1950'den itibaren bu Üniversitede öğretmen, doçent ve profesör olarak öğretim üyeliği yapan Vahapzade, 1980'de Bilimler Akademisi üyesi oldu.

1984'te halk şairi seçildi. 1976 ve 1984'te devlet ödülleri ile onurlandırıldı, ilk şiirlerini 1943 yılında, ikinci Dünya Savaşı'nm devam ettiği dönemde yazan Vahapzade, sair olarak adını ilk defa 'Yeşil Çemen' adlı şiiriyle 1944'te duyurdu. Vahapzade'nin edebi çalışmaları, bilimsel ve teknik gelişme, maneviyat ve bağımsızlık çabasından önemli ölçüde etkilenmiştir. Sanattaki ilk basamağı 'okul şiirleri'nden oluşur.

1960'lı yıllar, Vahapzade'nin kendi sür ekolünde estetik ayrıntıların, felsefi derinlik ve genişliklerin oluştuğu dönemdir. Şiirlerinde, okul ve öğrencilerin yanı sıra, dünya ve insanlık için duyulan kaygıların büyük etkisi vardır. Şair, şiirlerinde hem 'dünya' hem de 'tarih' adlı iki uyduya seyahate çıkar ve bunun üzerine etkili Şiirler yazar. 'İnsan ve Zaman' ve 'Men(Ben) ve Dünya adlı eserleri, bu döneme rastlar.

Vahapzade'nin üçüncü seyahati, insanın iç alemindeki gizemleri gün yüzüne çıkarmak içindir. Şiirdeki üçüncü devresi de, 1980'li yılların estetik tesiriyle yoğurulduğu bu dönemdir. Ölçülü özeleştirilerin hakim olduğu, 'Suret', 'Dağda Şelale Gibi', 'özümü Aktarırım', Özümüzden öğrenek', 'Nedense özün 01', 'Şehitler've ikinci Ses' gibi eserleri, Vahapzade ekolünün bu yıllarda ulaştığı seviyeyi en iyi şekilde anlatır. Vahapzade'nin edebi çalışmalarında ve estetik görüşlerinde felseftlik, ince lirizm ve edebi zerafet kendisini hissettirir.

Vahapzade'nin başlıca eserleri, Tavşana Kaç Tazıya Tut, insan ve Zaman, Semed Vurgun, Piyesler, Özümle Sohbet ve Şehitler'dir.