OZAN MUHARREM YAZICIOĞLU' NUN HAYATI

Mustafa CEYLAN
**************

Koskoca bir ömrü, halk kültür ve edebiyatına vermiş olan ozan Muharrem Yazıcıoğlu, 1928 yılında Malatya-Arguvan tlçesi’nin Halpuz Köyü ’ (Şimdiki adı Dolaylı Mahallesi) nde Bölükemini adı ile tanınan Mehmet ve Gülende’nin evlâdı olarak dünyaya gelmiştir.

Alevi-Bektaşi geleneğine bağlı ozanımız, yaşamı boyunca sazından ve inandığı doğrulardan ayrılmadan, kendi şiir dünyasını çizmeye çalışmıştır. Daha çocukluk yıllarından itibaren çileyle tanışan Yazıcıoğlu, köyünde okul bulunmaması nedeniyle komşu bir köyde okula gitmek zorunda kalmıştır. Türk Halk Şiiri altın zincirinin son halkası olan Aşık Veysel ile küçük yaşlarda iken tanışmış, ondan aldığı ışıkla, “kâmil insan" olma ve sanat yaşamımn çizgisini bu doğrultuda çizme çabasını sürdürmüştür.

Babasının iki evli olması nedeniyle, “Gülende” isimli annesiyle birlikte yoksulluğun kader kıskacına düşmüş, çektiği çileler ozan yüreğini içten arıtmıştır.

Hastalıklarla geçen askerlik görevinden sonra, Tahir Nahiyesi’nde köy kâtipliği yaptığı sırada eğitmeninin kızı Fatma Doğan’ la evlenmek istemiş, sevdiği kızı alamayınca sazını omzuna aldığı gibi diyar diyar dolaşıp, yürek yangınım sazıyla dile getirmiştir. Daha sonra, 1952 yılında sevdiği kızla evlenmiştir.

1. Eylül. 1953 tarihinde Ali Abbas ismini verdikleri bir çocukları dünyaya gelmiştir.

Malatya’ da açılan Sıtma Savaş kursuna katılmış ve Sağlık Memuru olarak Adıyaman’ın Kâhta ilçesine atanmıştır. Kâhta ilçesinde bir kız evlâdı vefat etmiş, Alevi olması sebebiyle cenaze namazı kılınmayan çocuğunu kendi elleriyle toprağa vermiştir.

Ozanımızın yaşamında annesi Gülende, eşi Fatma ve namazı kılınmadan toprağa verdiği kızı “Irakiye” nin derin izleri vardır. Sabrı, direnci ve isyanı öğreten yaşam çizgisinde önemli bir olay da; genç yaşta vefat eden elektrik mühendisi oğlunun acısıdır. Çile ve acı bil* bakıma ozanımızın ekmeği ve aşı olmuştur.

Kâhta’ da ilk memuriyete başlamasıyla birlikte, kader rüzgârı onu, ilden ile atmıştır. Üç yıl Kâhta’ da görev yaptıktan sonra, Elazığ’a naklen gelmiştir. Sağlık grup memuru olarak Tunceli, Elazığ ve Bingöl köylerinde halkın çektiği eziyeti bizzat görmüş ve yaşamıştır. 1950’ li yılların Türkiye’ sinin en önemli problemi olan “Sıtma ile mücadelede halk ve çevre sağlığı” konularında, yeri geldiğinde at sırtında, yeri geldiğinde yaya veya Unicef' in sağladığı bir “jeep”le koy köy dolaşmıştır. Bu esnada, adliye sınavını kazanmış ve Keban Adliyesine atanmıştır. Adli görevini de Keban, Tunceli, Hozat, Malatya, Arguvan, Akçadağ mahkemelerinde sürdürdükten sonra, bu görevden ayrılıp eşi ile birlikte Almanya’ ya işçi olarak gitmiştir.

Elazığ’ da görev yaparken 1957’de Ali Asker ve 1958’de de Hüseyin Tahir isimli çocukları dünyaya gelmiş ve aile böylece kalabalıklaşmış, devlet memurluğundan kazancıyla geçim sıkıntısı çekmeye başlamıştır. Bu sıkıntılı dönem 1965 yılma kadar devam etmiştir.


Umut, onun yüreğinden asla eksilmemiştir. O tarihlerde bütün ülkede Almanya’ ya işçi olarak gitme sevdası vardı. Yazıcıoğlu’ da bu sevdaya düşenlerden birisiydi. 1965’ de önce eşini Almanya’ ya göndermiş, ardından da kendisi ve çocukları Almanya’ ya gitmiştir. Almanya’ da da “durmadan değişen künye ” si ona durdurak tanımamış, çeşitli işler değiştirmiş, “gurbet havası” ozan yüreğine dar gelmiş, oğlunun motosiklet tutkusundan korkarak, çok sevdiği ülkesine geri dönmüştür.

1974’ de yurda dönünce Ankara’ ya yerleşmiş, Numune Hastahanesi’nde göreve başlamıştır. Çocuklarından Ali Abbas Almanya’ da kalmış ve orada çalışmaya devam etmiştir. Birkaç ay sonra, o da gurbet elde duramamış Ankara’ ya gelmiştir. Ve çalışma hayatına atılmış, bir tır alarak yurt dışı taşımacılığına başlamıştır. Diğer iki çocuk ise lise öğrenimine devam etmişlerdir.


Ve 1964’ den beri yazdığı şiirlerini “UYANDIK” isimli ilk kitabında toplamıştır. Bu ilk kitabım “Bir gün aldatılır, Dört yıl cezasını çekeriz” sözleriyle “armağan” olarak sunmuştur. “Uyandık” kitabı aynı yıl içinde ikinci baskısını yapmıştır.

1975’ de Aşık Ali İzzet Te birlikte Almanya’da çalışan Türk işçilerine konserler vermek üzere Kültür Bakanlığı’nca yurt dışında görevlendirilmiştir. Almanya’ dan 4 ay sonra elinde bir kuruş olmadan dönmüş, yurt genelindeki ozanların “birleşmesi, bir araya gelmesi için” durmadan çırpınıp durmuş, bir çok konserlere ve yarışmalara katılmış, dereceler almıştır.

Halk Ozanları Derneği, Atatürkçü Düşünce Derneği, Pirsultan ve Aşık Veysel Demeği gibi derneklerde üye yada yönetici olarak görevler yapmış, aynı zamanda Hacıbektaş Vakfı’nın kurucuları arasında yer almış, kültür etkinliklerini gerçekleştirmiştir.

Bu arada çocuklarından Ali Askar Gazi Eğitim Fakültesinin Almanca bölümüne, Hüseyin Tahir ise İstanbul’ da Yıldız Teknik Üniversitesi’ nin elektrik mühendisliği bölümünde okumaktaydılar. Hüseyin Tahir İstanbul’ da Profesör Tütengil’ in cenaze töreninde silâhla vurulmuştu.

1979’ da Halk Ozanları Kültür Derneği’ nin Ozanlardan Seçmeler Dizisi’ nin
3. kitabı olarak “GÖZE” isimli şiir kitabı yayınlanmıştır.

Anadolu sevdalısı ozanın şiirleri, birçok dergi, gazete ve antolojilerde yayınlanmış, kendisi ve eserleri hakkında çok sayıda kişi tarafından, tanıtım, röportaj, inceleme yazısı kaleme alınmıştır.

1991 yılında “ KAYNAĞIMI KURUTMA " isimli şiir kitabı ile, edebiyat dünyamızda önemli ve aranan bir ozan olarak yerini almıştır.

Numune Hastahanesi’nden emekli olduktan sonra, Antalya’ dan bir ev alarak, kış aylarında Antalya’ da, yaz aylarında da Ankara’ da yaşamaya başlamıştır.

Devamlı okuyan, araştıran, çağdaş ve aydın bir halk ozanı olarak, Antalya’da da boş durmamış, şiirsel yolculuğuna devam etmiş, birbiri ardından eserler vermiştir.


Çocuklarından Ali Asker, Trabzon’ da öğretmenliğe başlamış, mühendis Hüseyin Tahir ise bir türlü iş bulamamış, girdiği sınavlarda başarılı olmasına rağmen, “araştırıyoruz” denilerek savsaklanmıştır. Daha sonra Erzurum’ da özel sektörde mühendis olarak işe başlamıştır. Kent dışında bir göreve giderken 28 yaşındaki mühendis oğlu bir trafik kazası sonucu hayatını kaybedince, diğer oğlu öğretmenliği bırakıp Almanya’ da Gothe Üniversitesinde yüksek lisans eğitimine başlamadan Ankara’ya dönmesi” için ısrarlı olmuşlar ve onda da başarılı olmuşlardır.

Hüseyin Tahir isimli, genç elektrik mühendisi evlâdını kaybeden Yazıcıoğlu’ nun çilelerle ve acılarla dolu hayatına unutulmaz bir büyük acı daha eklenmişti. Evlât acısı... İşte, ozanımızın şiirsel yaşamının önemli kilometre taşlarından birisi de bu elim ve acı olaydır.


Yine 1991’de “ANADOLU’MUN MEYVELERİ” isimli şiir kitabını yayınlayan ozanımız, Hacı Bektaş-ı Veli ve Atatürk sevdası ile Anadolu insanına seslenmiştir. Bu eseri 1992’de 2. baskısını 1993’de 3. baskısını yapmıştır.

Siyasal iktidarların zam ve zulüm uygulamalarım tüm şiirsel yaşamında dilinden düşürmemiştir.

Ülkemizin Avrupa Gümrük Birliği’ ne giriş haberi üzerine duygu dolu kalbi isyan etmiş ve kalp krizi geçirmiştir.

Orta öğrenimini de memuriyeti sırasında tamamlayan Yazıcıoğlu, çok okuyan, araştıran ve bol ürün veren bir ozan olarak, birçok radyo ve televizyon programlarına katılmış, haykırışları ile "insanı esas alan felsefesi” m şiirinin Özüne yerleştirmiştir.


Yaşantısının önemli kilometre taşlarından birisi Malatya’ da yaşanan Hamido Olayı, ötekisi ve en önemlisi de Sivas’ da meydana gelen “Madımak Oteli Yangını ” olayıdır,

I-Her iki olayı da içinde bulunarak yaşamış ve çileyle-acılarla örülü ozan gönlünü susturamamıştır.

Çocuklarından en büyüğü olan Ali Abbas dayısı kızı Selda ile evlenmiş, Emrah ve Esra isimli iki torunu büyümüş, tahsil hayatına başlamışlar, gelecek için umut vermekteydiler.

Yazıcıoğlu ve eşi Fatma, artık büyük baba ve büyük anne olmuşlardı. Ali Askar ise Ankara Aydınlıkevler’ de oturan Hacettepe Üniversitesi Felsefe Bölümü öğretmen Zuhal Akpınar ile evlenmişti. Ali Askar’ in da Ceren ve Barış isimli iki çocuğu olmuştu. Böylece dede ve büyük annenin mutluluğuna diyecek yoktu. Anadolu sevdalısı ozamn çilekeş yaşantısında torun sevgisi, onun yeni boyutlara yelken açmasını sağlıyordu...


1994’ de “BİRBİRİNDEN KAÇAR OLDU İNSANLAR” ve “KİTAPLAR AĞLIYOR” isimli iki şiir kitabını yayınlamıştır. 1998’ de “SEVDALIYIM” isimli şiir kitabı ile sanatının zirvesini yakalayan ozanımız, 1993 yılında Kültür Bakanlığı’ na yayınlanması için verdiği “YENİ DÜNYA YARATALIM BİRLİKTE” isimli eserini de bir türlü bulamamıştır.

Başlayıp da yarım bıraktığı kendi yaşam öyküsünü anlattığı “HAYATIN DİKENLİ YOLLARI” isimli “roman ” çalışması ile Aşık Ali İzzet’le birlikte gittiği 4 aylık Almanya seyahatini anlatan “anıları” da kitap hacminde olup, henüz yayınlanmamıştır. Kültür Bakanlığı’ nin katkılarıyla Halk Ozanları Vakfı tarafından “HAYKIRAN YÜREK” isimli bir kaseli de müzik ve edebiyat dünyasında geniş yankılar uyandırmıştır. Ozanımızın bir eseri de Belçika’ da Sivaslı sanatçı Lütfü Gültekın tarafından kasete okunmuştur.

Ozan Naçari’ nin Anadolu Kültürü Halk Ozanları (1995) eserinde, Üç Alevi Ozanı konu alan Halise Tabanlıoğlu’ nun kitabında (1999), Mamak Belediyesi’ nın( 1997) ve Halk Ozanları Vakfı’ mn yayınladığı antolojilerle Gazi Üniversitesi Türk Kültürü Hacı Belctaş Veli Araştırma Merkezi’ nin Dergilerinde ( 2003), Dr. Haşan Basri Kılıç’ m Arguvanlı Ozanlar Antolojisinde (2003), Prof Dr. Çetin Yetkin’ in yayınladığı Müdafaa-i Hukuk Dergisinde ve Cem Vakfı Yayınlarından Aylıan Aydın tarafından kaleme alınmış “Günümüz Alevi Ozanları” kitabında (2004) ve bir çok dergi, gazete ve antolojilerde, hakkında geniş açıklamalar ve eserlerinden örnekler yayınlanmış, bazılarında da kendisi ile yapılan röportajlara yer verilmiştir.

Bugün 4 torun dedesi olan ozanımız Yazıcıoğlu, halâ Adana’ ya pamuk işçiliğine giderken tren penceresinden görerek âşık olduğu Fatma’sıyla aynı aşk ve sevda ile yaşamını Antalya ve Ankara arasında sürdürmektedir.

Anadolu’ ya ve insana sevdalı bu haykıran yürekle benim tanışmam da Antalya’ da kısa adı “Anasam” olan kuruluşun sanat etkinlikleri sırasında olmuştur.

Ak saçlı, bilge, aydın ve çağdaş bir ozan’m şiirsel dünyasında yolculuk yaptıkça onu daha iyi tamına fırsatını bulmuş oldum.

Annesinin ismini verdiği “Gülende’nin Beşiği” şiiri ve öteki bazı şiirlerinde kendi yaşam örgüsünü işlemişti. O beşik, mert, duyarlı ve ulus, bayrak, insan sevdalısı nice yiğidi bağnnda büyütmüştü. Anadolu’ nun öz kültürü sayesinde, o beşiğin daha çok uzun yıllar sağlam ve diri kalacağına inanıyorum. Katıksız bir Atatürkçü olan ozan Muharrem Yazıcıoğlu’ nun parmak uçlarıyla, sazmın tellerine dokunmaya başladığında, içimin aynasında hep Gülende’ nin beşiğini görür ve seyrederim.

Gülende’ nin Beşiğinde, öz dilimizi nakış nakış işleyen, ozanlık geleneğine bağlı, kendim aşmış ve yenilemiş, tüm yaşamım memleketine ve halkına armağan etmiş, şiirsel çizgisinde ve söylemlerinde kimilerine göre perdeyi delmiş bir ozanın yaşam öyküsünden unutulmaz kesitleri ve o kesitlerdeki pırıltılı ışıktan süzülmüş yorumlarımızı bulacaksınız.
Gülende’ nin Beşiği, Ahmet Yesevi, Yunus Emre, Pir Sultan ve Aşık Veysel’ in ana halkalarını oluşturduğu altın zincirin ikibinli yıllarda önemli halkalarından birisi olan Alevi-Bektaşi geleneğine bağlı ozanlarımızdan Muharrem Yazıcıoğlu’ nun şiirlerinin özünden süzülmüş tad ve dokuyu ele almaktadır.

Bu yorum çalışmamızda başvurduğumuz kaynaklarla, ozanın söylemim ve yaşadığı dönemin olaylarını bir gönül potasında renk renk, desen desen çizmeye çalıştık. Yazıcıoğlu, asla hayalci olmamış, gerçeğin katılığından duygulu yürek gümbürtülerine ve gönül sancılarına uzanmıştır. Kısa yaşam öyküsünü ele alarak, ozanımız hakkında daha geniş biyografik çalışmalar içeren yeni eserler yazılacağını iyi biliyorum.