Bülbül yuva yapmış top zülüfün üstüne

Prof. Dr. İSA KAYACAN


Başlığımız bir türkü adı. Burdur- Teke yöresinin bilinen, ünlü türkülerinden hemde. Çağdaş Halk şairi Osman Akkoç, Gölhisar Pınar gazetesinde yayınladığı araştırmaya yönelik yazılarıyla dikkat çekmeye devam ediyor. Anılan gazetenin 401 nci sayısındaki köşesinde Osman Akkoç, “Bülbül yuva yapmış top zülfün üstüne” başlığı altındaki yazısında sözü geçen türkünün öyküsünü dile getiriyor, naklediyordu.
Burada, Tefenni’de “Hayüklü Arab Mustafa” adıyla bilinen, bağlama sanatçısı, rahmetli Mustafa Kara’nın anlattığı bir türkü öyküsünden sözediliyor, Mustafa Kara’nın 1926 yılında doğup, 1977 yılında vefat ettiği hatırlatmasından sonra, “Bülbül yuva yapmış top zülüfün üstüne” türküsünün öyküsüne geçiliyor.
-Yıl 1936 Aslen Antalya yöresinden olan, Tefenni’de öğretmenlik yapan öykümüzün kahramanı, bir gün sinekli yaylasına pikniğe gider. Orada bir göçer kızıyla tanışır. Bu kız o kadar güzeldir ki, öğretmenimiz kıza hemen âşık olur. Kız 19, Öğretmenimiz 50-55 yaşlarındadır.
Kızla konuşmak istemesine rağmen, kız yüz vermez. Öğretmenimiz bir gün ikindi vaktinde oralarda bulunmaya çalışır. Kızın babasıyla tanışır, ağzını arar. Kızın babası kızı vermeye hazırdır. Ama kızın gönlü yoktur.
Kızın adı: Safinaz, öğretmenimizin adı: Mustafa’dır. Kız öğretmenimizi başından savmak için;
-“Gelecek bahara biz yine geleceğiz. Söz veriyorum o zaman seninle evleneceğim” diye cevaplar.
Öğretmenimiz sevinmiştir. Ancak, göçer ailesi üç yıl üstüste yaylaya gelmez. Öğretmenimiz, Fethiye Ak çay tarafından kızı aramaya çalışır. Sonunda bulur. Yine söz alır; “bu yıl geleceğiz, tamam” diyerek başından savar kızımız. Bir yıl sonra kızın yaylaya geldiğini duyan öğretmen, yaylaya çıktığında, kızın yanında bir delikanlı görür. Kız evlenmiştir. Öğretmenimiz bir şair ruhlu olduğu için, alır sazı eline, şunları söyler:

Duman mı çökmüş Karamanlı’nın üstüne,
Diyarı gurbetlere serfvermlş postunu,
Bülbül yuva yapmış top zülüfün üstüne,
Top zülüfün sallama güzel yuva bozarsın.

Eklemedir Tefenni’nin dağları ekleme,
Suna boylum, kostağım yine geldi aklıma,
Evli olduğunu sakin benden saklama,
Eğer saklar isen, suna boylum var demem.

Turnamısın a sevdiğim yükseklerden uçarsın,
Şahinmisin ak göğsünü açarsın,
Nice sözler verip göğsünü açarsın
Benim yaşım geçse de deli gönlüm geçmiyor.

Burada bir noktanın açıklığa kavuşturulması gerekiyor: Birinci mısrada “Karamanlı’nın üstüne “kelimelerinin halk arasında “Karaman’ın üstüne” şeklinde söylenmesinden dolayı, önceki yıllarda Konya’ya bağlı olan, sonradan il olan “Karaman” zannedilmektedir. Karaman yöresinde bu türkünün ritminde ve sözlerinde bir türkü olmadığı, bu türkünün tamamen Teke yöresine ait olduğu yapılan araştırmalar sonunda kesinlik kazanmıştır. Bu türkünün gün yüzüne çıkışındaki katkılarından dolayı’ Mustafa Kara’yla, türküyü arşivinde saklayan Ahmet Okatan’a saygı ve minnetlerimizi sunuyoruz efendim.
Not: Son dörtlüğün 3. mısrasındaki (göğsünü açarsın) yerine (sonra cayarsın) denilmesi daha doğru gibi, düşünülebilir. (İK)

GÜNÜN HABERİ: Karadeniz’in sesi, Türkiye’nin Anadolu Basını nefesi, Faik Bakoğlu yönetiminde günlük yayınlanan “Zümrüt Rize” gazetesi, 05 Mayıs 2008 tarihinde 59. yayın yılına “Merhaba” dedi. Tebriklerimi sunuyorum. (İK)

GÜNÜN YORUMU: Prof. Dr. İsa Kayacan, Burdur’umuzun yetiştirdiği, eksikliği hiçbir zaman doldurulamayacak, kıymetli bir şahsiyettir. O, milletimize mâlolmuş, toplumumuzun yarınları için çaba harcayan, kaygı duyan ve bu doğrultuda tüm çalışmalarını insanlığa adamış, yaşanabilir bir dünya ve topluma bir şeyler katmak için mücadele veren değerli bir büyüğümüzdür.
İsa Kayacan, Burdur’umuzun Ankara’daki sesi, Türk dünyasına açılan penceresi olmuştur. Ne mutlu bize ki; O’nun gibi nevi-i şahsına münhasır bir şahsiyetin dönemine şahit olarak yaşıyoruz. Bundan dolayı fevkalâde gururlu ve onurluyuz. Fidanın toprakla buluşması gibi, o’nun insanlıkla buluşması da bir lütuftur. (Mustafa Uysal, Çavdır Belediye Başkanı, 20 Nisan 2008-Burdur)