Bunlara karşı düşünülen kurtuluş çareleri



Durumun dehşet ve korkunçluğu karşısında, her yerde, her bölgede birtakım kimseler tarafından kurtuluş çareleri düşünülmeye başlanmıştı. Bu düşünce ile yapılan teşebbüsler birtakım kuruluşları doğurdu. Örnek olarak, Edirne ve çevresinde Trakya - Paşaeli adıyla bir dernek vardı. Doğuda (Belge: 3) Erzurum'da ve Elâzığ'da (Belge: 4) genel merkezi İstanbul'da olmak üzere Vilâyât-ı Şarkiye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti (3) kurulmuştu. Trabzon'da Muhafaza-i Hukuk (4) adında bir dernek bulunduğu gibi, İstanbul'da da Trabzon ve Havalisi Adem-i Merkeziyet Cemiyeti (5) vardı. Bu dernek merkezinin gönderdiği temsilcilerle, Of ilçesinde ve Rize (6) sancağında da şubeler açılmıştı (Belge: 5, 6).

İzmir'in işgal edileceği konusunda Mayısın on üçünden beri açıktan belirtiler görmüş olan İzmir'deki bazı genç vatanseverler, ayın 14/15' inci gecesi, kendi aralarında bu acıklı durumla ilgili görüşmeler yapmışlar; bir oldubittiye geldiğine şüphe kalmayan Yunan işgalinin ilhakla sonuçlanmasına engel olma kararında birleşerek, Redd-i İlhak (7) ilkesini ortaya atmışlardır. Aynı gece, bu ilkenin yaygınlaştırılmasını sağlamak üzere İzmir'de Yahudi Maşatlığı'na toplanabilen halk tarafından bir gösteri toplantısı yapılmışsa da, ertesi gün sabahleyin Yunan askerlerinin rıhtımda görülmesiyle, bu teşebbüsten beklendiği ölçüde sonuç alınamamıştır.


--------------------------------------------------------------------------------
1) Doğu İllerinin Millî Haklarını Savunma Derneği.
2) Hakları Koruma.
3) Trabzon ve Çevresini Merkezden Ayırma Derneği.
4) Lazistan.
5) İlhakı red, Yunan hâkimiyetini red.