DEDE KORKUT KİMDİR ?

Kitâb-ı Dedem Korkud adlı eserde yer alan hikâyeleri ilk defa kabul edilen halk hikâyecisidir. Kitabında Korkut Ata adı da geçer. Reşidüddîn, Câmiü’t-tevârih’in de; Ebülgâzî Bahadır Han, Şecere-i Terâkime’sinde, Ali Şîr Nevâî de Ne-sâimü’l-muhabbe’sinde Dede Korkut hakkında efsânevî bil­giler verirler. Bu yazarlara göre Dede Korkut Kara Hoca’nın oğludur. Sir-i Derya nehri kenarında 100 veya 295 yıl yaşa­mış olan bir Kayı Türkü’dür. Evliya Çelebi, türbesinin Ahlat’­ta olduğunu yazar. Bayat boyundan olduğuna, Hz. Muhammed zamanında yaşadığına, Kazan Han’ın elçisi olarak Mekke’ye gittiğine ve İslâm dinine girdiğine dair rivayetler de vardır.

Dede Korkut kitabı bir önsöz ile oniki hikâyeden meyda­na gelmiştir. Bu hikâyelerde Oğuzlar’ın komşu kavimler ile kendi aralarındaki mücâdeleleri, tabiatüstü kuvvetlerle sa­vaşları destan ile halk hikâyesi arasında bir tür ve mükem­mel birTürkçe ile anlatılmıştır. Nazım nesir karışıktır. Bu hi­kâyelerin, eski bir Türk destanının kalıntısı olduğunu ileri sürenler vardır. Oğuzlar, Anadolu’ya göçerlerken bu destanı da birlikte getirmişler, yeni motif ve olaylarla da bezeyerek yaşatmışlardır. Hikayelerin XV veya XVl’ıncı asırda yazıya geçirildiği sanılıyor. Eserin biri Dresden Kütüphanesi, diğe­ri Vatikan Kütüphanesinde olmak üzere iki elyazması nüs­hası biliniyor. Vatikan nüshası, eksiktir, sadece altı hikâye bulundurmaktadır. Dede Korkut Hikayeleri konusunda Türkiye’­de ve Türkiye dışında yüzlerce makale, inceleme, kitap yayımlanmış, bu_eserden ilham alınarak yeni eserler vücû­da getirilmiştir. Azerbaycan’da da filme alınmıştır.
Başlıca çalışmalar: 1.0.Şalk Gökyay, Dede Korkut (1938), 2. Aynı yazar, Dedem Korkud’un Kitabı (1973), 3. Muharrem Engin, Dede Korkut Kitabı (Giriş- metin- faksimile, 1958), 4. Ettore Rosl, Kitab-ı Dede Korku d (Vatikan, 1952)
Ziya Gökalp, Rıza Nur, Basri Gocul, B. Kemal Çağlar, Ni­yazi Yıldırım Gencosmanoğlu bâzı hikâyeleri manzum olarak yeniden söylemişlerdir. Dede Korkut Hikayeleri‘nden faydalanılarak ya­zılan oyunlar arasında Suat Taşer’İn Aşk ve Barış’ı (1961), Deli Dumrul-Ölüm ve Aşkı (1962), Firûzan Toprak’ın Boğaç Han’ı (1973) sayılabilir.


KAYNAK:Gramerimiz.com