Oturum Aç

Ahmet Özdemir · 10/11/2014, 01:56

Denizli'nin kızı, tozu, horozu

10 Kasım 2014 Pazartesi 00:20:37

Ahmet ÖZDEMİR
*****************

Denizli ile ilgili üç yazı yazmayı planlamıştım. Sonra okuyucuları bıktırmamak için iki yazıda karar kılmış, Felzi Halıcı'nın mensurelerini yazıyordum ki, çok değer verdiğim sevgili Hüseyin Özcan ile Mehmet Çiçek'in mesajı gözüme takıldı. Denizli'de askerlik yapmışlardı. Mehmet Çiçek "Denizli'nin kızı, tozu, horozu meşhur. Ondan da söz et diyordu.

Evet, yurdumuzun her yöresi için böyle güzel ikilemeler, üçlemeler vardır. Örneğin Muğla için, "Ev yaparsan tuğladan, kız alırsan Muğla'dan" derler. Bizim yöreler için, "Olmayasın üç beldenin birinden; Darende'den, Divriği'den Gürün'den." diyenlere ne diyelim? Denizli'nin "Denizli'nin kızı, tozu ve horozu." Sözü ünlüdür.

Bedri Rahmi Eyüpoğlu'nun Denizli Destanı vardı. Birkaç dizesini bulabildim:

"Her horoz kendi çöplüğünde

Denizli horozu her yerde öter.

Ne güzel dağların var Denizli

Mavi mavi yeşil yeşil tüter

Horozun hakkını horoza

Dağların hakkını dağlara verelim.

Al gözüm kınalı paleti ele

Şöyle ressam gözüyle seyredelim

Denizli horozları, Hint horozları gibi dövüşme yeteneğine sahip değildir ama, çok daha uzun öterler nefesleri bitinceye kadar seslerini uzatırlar. Genellikle ayakları ve gözleri siyah renkte olurlar. Çapkındırlar, bundan olsa gerek çabuk yaşlanırlar. İki yaşından sonra genellikle halleri kalmaz.

Denizli'nin kızı, tozu horozu türkülere de girmiş. Bu türkü Zekai Aşçıkoca'dan derlenmiş:

Denizli'nin horozu / Hiç bitmiyor ki tozu / Pekte güzel oluyor maşallah / Denizli'nin de kızı / Denizli'nin de kızı

Gönül eder avazı / Düşlerim bazı bazı / Allah nasip eylesin inşallah / Denizlili bir kızı / Denizli'den bir kızı

Kader bağladı bizi / Böyle yazılmış yazı / Allah nasib eyledi çok şükür / Denizli'li bir kızı / Denizli'den bir kızı

Denizli'yi ilişkin türkülerden söz açınca Özay Gönlüm'ü anmalıyız.

Türküleriyle olduğu kadar kendine özgü kişiliğiyle "kubbede hoş seda" bırakan Özay Gönlüm, Denizli'nin Tavas ilçesine bağlı Kızılcabölük beldesindendi. 5 Şubat 1940'da babasının görevli bulunduğu Erzincan'da doğdu. Küçük yaşta ağız armonikası çalarak müziğe başladı. Ortaokul yıllarında keman çaldı. Denizli Erkek Sanat Enstitüsü'nde farklı kişiliği ve müziğe yatkınlığı ile okulda sevilen öğrenciydi. Bağlama çalmayı öğrenmişti. On altı yaşında Muzaffer Sarısözen'le tanışması geleceğini belirledi. Ankara Radyosu Yurttan Sesler programına konuk olmasıyla sanat dünyasına adım attı. Özgün bir yorumu vardı. Ege şivesiyle söylediği, yörenin otantik türküleri, yalnız Egeliler tarafından değil, herkes tarafından sevilerek dinlendi.

Denizli şivesi ile anlattığı hikâyeleri, fıkraları, "Ninenin Mektupları" ile çok sevildi. Saz çalıp söylemenin yanına şovmenlik ve taklit yeteneğini de katmıştı.. Özellikle zeybek türküleri ve ezgilerindeki yorumuyla göz doldurmuştu. Yöresel icra tekniği, vokal yorumu ve "yâren"i ile Türk Halk Müziğinde bir ekol oldu.

Özay Gönlüm, yalnız Denizli, Aydın, Muğla yöresi türkülerini okumuyordu. Balı-kesir, Kütahya, Edirne, Bilecik, Isparta, Burdur, Erzincan, Eskişehir ve Çankırı`ya ait tür-küleri de seslendiriyordu.

Özay Gönlüm, "Yâren"ini yanına alıp kırk iki ülkede konserler verdi. Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü ve TRT Türk Halk Müziği Repertuar Kurulu üyeliği yaptı. Birçok sınavda jüri üyeliği görevlerinde de bulundu. Son süreli yayını, TRT 1'deki THM İstekler Programıydı.

Özay Gönlüm, 1 Mart 2000 Çarşamba günü, birkaç gündür tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Hastanesi'nde gece yarısına doğru solunum yetmezliğinden vefat etti. Her zaman neşeli, güleç yüzünü ve türkülerini sevenlerinin anıla-rında bırakan Özay Gönlüm, Türk Halk Müziği repertuarına onlarca türkü kazandırmıştı. Ruhu Şad olsun.

Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre:	Şifremi Hatırlat
	Beni Hatırla