DESTAN ÇEŞİTLERİ


Milletlerin yaşamını yakından ilgilendiren kahramanlık,savaş,göç ve doğal afetler gibi önemli olayların etkisiyle söylenmiş uzun manzum öykülere destan denir.


Destanlar, ortaya konuluş özelliklerine göre ikiye ayrılır:


DOĞAL DESTAN


Tarihin karanlık devirlerinde,ilk olarak kim tarafından söylendiği bilinmeyen, halk arasında oluşmuş ve sonra bir şair veya yazar tarafından yazıya geçirilmiş olan destanlara doğal destan denir.


Doğal destanların başlıca özellikleri şunlardır:


- Anonim özellik taşıyan bu destanlar, yazının henüz bulunmadığı veya yaygınlaşmadığı bir dönemde sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılmıştır.


- Çoğu manzumdur; nazım nesir karışık olanları da vardır.


- Nazım biçimi ve uyak destanı meydana getiren halkın geleneğine bağlıdır.


-Destanlarda gerçek ve olağanüstü olaylar iç içedir.


- Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir.


- Çok uzun manzum öykülerdir. Dünyanın en uzun destanı Kırgız Türklerine ait ve 400 bin dizeden oluşan Manas Destanıdır.


- Destanlar tarihi ve sosyal olaylardan doğar, beslenir. bu eserlerde daha çok kahramanlık,yiğitlik,dostluk, aşk, ölüm, yurt sevgisi gibi konular işlenir.




YAPAY DESTAN


Millet hayatında önemli bir yere sahip bir olayın bir şair tarafından destansı bir şekilde anlatılmasıyla oluşan şiirlere yapay destan adı verilir. Yapay destanlar biçim bakımından doğal destanlardan ayrılır. İçerik bakımından ise söylencelere değil; gerçek olaylara dayanır. Doğal destanlar anonim ürünlerdir; yapay destanlar ise anonim olmayıp şairleri bilinen ürünlerdir.


Çağdaş edebiyatımızda, özellikle Kurtuluş Savaşı'nı konu alan destanlar yazılmıştır.


Türk edebiyatının ve dünya edebiyatının başta gelen yapay destanları şunlardır:




Türk Edebiyatında yapay Destanlar:


Selçukname (Yazıcıoğlu Ali)


Genç Osman Destanı (Kayıkçı Kul Mustafa)


Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca)


Kuva-yı Milliye Destanı (Nazım Hikmet)


Sakarya Meydan Savaşı (Ceyhun Atuf Kansuz)




Dünya Edebiyatında Yapay Destanlar:


Aenies (Vergilius/Latin Edebiyatı)


İlahi Komedya (Dante/İtalyan Edebiyatı)


Çılgın Orlando (Ariosto/İtalyan Edebiyatı)


Kurtarılmış Kudüs (T.tasso/İtalyan Edebiyatı)


Kaybolmuş Cennet (J.Milton/İngiliz Edebiyatı)


Os Lusladas (Camoens/Portekiz Edebiyatı)


Henriade (Voltaire/Fransız Edebiyatı