28.01.2008 03:35:09

Elmadağ Türküleri

Mustafa Ceylan




ANKARA - ELMADAĞ TÜRKÜLERİ



Mustafa CEYLAN



Elmadağ türküleri, Başkent Ankara ile Kırıkkale’nin karışımından meydana gelmiş olmakla birlikte; kendine has söylem ve ezgiler de taşıyan türkülerdir. Hatta hem Ankara hem Kırıkkale’ ye türkü kaynaklığı da yapmaktadır. Sinesinden çıkardığı Bayram Aracı, Velinin İsmet, Işgırın Tahsin vb mahalli saz ustalarıyla türkü dünyamıza ölümsüz eserlerle yeni renkler ve eserler de katmıştır.



Çoğunluğu hasret, gurbet, acılarla uzun hava-bozlak normunda yanık havalarla örülmüş Elmadağ türküleri, bazen içinde espri, mizah ve hoş görüyü de taşır. “Oyalı yazma başında” diyerek övdüğü güzeli, bazen bağ bozumlarında, bazen dağ yamaçlarında, askerlikte, gurbette aramadan duramaz. Ölüm, ayrılık ve keder de hıçkıran türkülerimiz, düğün evlerinde hareketlenir, halay olur, yürüyüş havası olur. Oturak alemlerinde ortamda bulunanların yaş durumlarına ve zamanın geç ya da erken olmasına göre de havasını değiştirir. Yaylada açan çiçek, akan çeşme, çeşmede eli kınalı gelin olur türkülerimiz. At sırtında giderken, pusuya düşürülerek vurulan yiğit olur türkülerimiz. Ağıt olur, güzelleme olur… Hiciv olur, taşlama olur… Kahkaha olur, hüzün olur türkülerimiz…



“Allılar” diye seslenirken, kendi ritmini, “topal” derken, “çekirge”, “yıldız”, “atıp arap”, hüdayda”, “misket” derken kendi oyununu kendine özgü havalarla getirir. Her bir türkünün kendi ikliminin, kendi oyunu vardır. Birbirine benzeyenler olduğu gibi, insanı şaşırtan ve apayrı hareketlerle bir anda insanı kendi dünyasına çeken farklı havaları olanları da vardır.



Mertlik, yiğitlik ve cesaretliği haykıran türkülerimiz içinde ayrılık ve acı vardır da “korku” asla yoktur. Seğmen köklerinden aldığı töreyi ezgisine ve güftesine nakşetmiştir türkülerimiz.



Genç yaşta ölümlere ağlar, asker yolu bekler, kına yakar, gelin çıkarır, dağlarla, bağlarla söyleşir. Ata biner, gurbete gider, sılaya döner, harman yerinde güneşlenir, su arkında akar ışıltılarla, kargalı, ova, öteyüz bağlarında asma dalı olur, elma-armut ağacı olur, tarlalarda buğday, değirmende un olur türkülerimiz…



A



Ankara’da yedik taze meyvayı



Ankara’da yedik taze meyvayı

Boşa çiğnemişim yalan dünyayı

Keskin’den de sildirmeyin künyeyi

Söyleyin anama anam ağlasın

Anamdan başkası yalan ağlasın



Ankara’yla su keskin’in arası

Arasina kara duman durasi

Çok doktorlar gezdim yokmus çaresi

Söyleyin anama anam aglasin

Babamin oglu var beni neylesin



Trene bindim de tren salladı

Zalim doktor ciğerimi elledi

Iyi-olursun dedi geri yolladi

Söyleyin anama anam aglasin

Anamdan baskasi yalan aglasin



Mezarim basinda kuslar ötüsür

Benzim içtim cigerlerim tutusur

Ağlama Hatice, Sefer yetişir

Söyleyin anneme çalsın nennimi

Kim alırsa alsın nazlı gelini



Binmiş taksiye de sefer geliyor

Annesinin ciğerini deliyor

Gelin Hatice’yi eller alıyor

Söyleyin anama anam ağlasın

Gelin Hatice’yi kimler eylesin



Mezarımı derin kazın dar olsun

Edirafi da lale sümbül bağ olsun

Ben ölüyom ahbaplarim sağ olsun

Söylen gardaşıma çalsın sazımı

Kadir Mevla’m böyle yazmış yazımı





Semsi Yastiman





Aslin paktır hiç kin yoktur özünde



Aslin paktır hiç kin yoktur özünde

İnciler dizilmis gerdana güzel

İnci mercan kemer senin aynında

Dünyada türemis bir tane güzel



Aslın belli asaletin sormadım

Destur alıp divanında durmadım

Huri midir melek midir bilmedim

Dünyada türemiş bir tane güzel



Baki Kılıçaslan







Atım kara ben kara



Atım kara ben kara aman aman

Haydi bin gidelim bolkara aman

Bu dünyada görmedim aman aman

Hadi benim gibi bahtı kara aman



Emişimde gümüşüm bir hoşum aman

Çokca da içtim serhoşum aman



Ata binmiş gidiyor aman aman

Haydi ata neler ediyor aman

Su benim nazlı yarim aman

Haydi beni dertli ediyor aman



Emişimde gümüşüm bir hoşum aman

Çokca da içtim serhoşum aman



Fadil bey





Ayaş yollarından aştım da geldim



Ayaş yollarından aştım da geldim

Boyunu boyuma ölçtüm de geldim

Güzeller içinden seçtim de geldim



Yandım Allah yandım yandırma beni

Seviyorum diyerek gandırma beni

Derin uykulardan kaldırma beni



Ayaş yollarında kervanın mi var

Beni öldürmeye fermanın mi var

Aglamaya sizlamaya dermanın mi var



Yandım allah yandım yandırma beni

Seviyorum diyerek gandırma beni

Derin uykulardan kaldırma beni



Ayva çiçek açmış yaz mı gelecek

Gönül bu sevdadan vaz mı geçecek

Bana ettiklerin az mı gelecek



Yandım allah yandım yandırma beni

Seviyorum diyerek gandırma beni

Derin uykulardan kaldırma beni



Zekeriya Bozdağ





B



Bağda gülü budadım



Bağda gülü budadım

Amanın bağda gülü budadım

Haydi de gülü güle bağladım



Su akar güldür güldür

Gel de yar beni güldür

Bir damlacık kanım akmaz

Öldürürsen sen öldür



Yarim bana dönerse

Amanın yarim bana dönerse

Haydi de ona kurban adadım



Su akar güldür güldür

Gel de yar beni güldür

Bir damlacık kanım akmaz

Öldürürsen sen öldür



Bağda budadım dalı

Amanin bağda budadım dalı

Haydi de göremedim bugün yari



Su akar güldür güldür

Gel de yar beni güldür

Bir damlacık kanım akmaz

Öldürürsen sen öldür



Gören maşallah desin

Amanın gören maşallah desin

Haydi de kimin var böyle yari



Su akar güldür güldür

Gel de yar beni güldür

Bir damlacık kanım akmaz

Öldürürsen sen öldür



Rıfat Balaban





Başına bağlamış karalı yazma



Başına bağlamış karalı yazma

Alırım sevdiğim ağlayıp gezme

Çıkıp pencereye kendini üzme

Uzat baş örtüsünü çıkam yanına



Sabah gülü gibi doğup parlama

Yavaş yürü kız kendini sallama

Alırım sevdiğim almaz belleme

(severim sevdigim almaz belleme)

Usandırdın beni tatlı canımdan



Bayram Aracı







Bir dalda iki elma



Bir dalda iki elma (amanin oglan güzel oglan)

Birin al birin alma

Kurban oldugum Allah(amanin)

Canım al yarim alma



Petekte ari gördüm

Bugün ben yari gördüm

Keşke görmez olaydim

Benzini sari gördüm



Oy un eleyiver

Aman dön eleyiver

Çayır çimen üstüne

Yat ta yuvarlanıver



Esmerim biçim biçim (amanin oglan güzel oglan)

Ölürüm esmer için

Aziz dostlar küstürdüm (amanin)

Seni sevdiğim için



Petekte arı gördüm

Bugün ben yari gördüm

Keşke görmez olaydım

Benzini sari gördüm



Oy un eleyiver

Aman dön eleyiver

Çayır çimen üstüne

Yat ta yuvarlanıver



Rifat Balaban

Nida Tüfekçi





Bir elinde kantar



Bir elinde kantar

Neler de alır tartar

Aska gelmiş benim de yarim

Entarisin yırtar



Dirim name dirim

Satın alır yerim

Bir gün olur namem

Ben sana neler dirim



Bahçalarda iğde

Hep dalları yerde

Benim de yarim nerde

Çeşmeler de suda



Dirim name dirim

Satın alır yerim

Bir gün olur namem

Ben sana neler dirim



Suda oynar balık

Ne zamanda yanık

Arzedeyim gelin namem

Benzim neden soluk



Dirim name dirim

Satın alır yerim

Bir gün olur namem

Ben sana neler dirim





Bayram Aracı





Bir yiğit gurbete gitse



Bir yiğit gurbete gitse,

Gör başına neler gelir.

Garip sılayı andıkça,

yas gözüne dolar gelir.



Bağrıma basarım taslar,

Akittin gözümden yaslar.

Yavrusun yitiren kuşlar,

Yuvasına döner gelir.



Evlerinin önü söğüt,

Atalardan almış ögüt.

Yarinden ayrılan yiğit,

Sılasına döner gelir.



Keskin Yöresi





Bülbüle su verdim altın tasınan



Bülbüle su verdim altın tasınan

Çok günler geçirdim kara yasılan

Ben seni severdim bir hevesilen

Başın pınar ayakların göl olsun



Az doldur sevdiğim içemiyom ben

Ne kadar yüz çevirsen

(sevmesende) geçemiyom ben



Kapalı çevremi el edip açmam

Ab-ı hayat olsan bir yudum içmem

Deniz ortasında olsan bir köprü

Boğulur denizde üstünden geçmem



Az doldur sevdiğim içemiyom ben

Ne kadar yüz çevirsen

(sevmesende) geçemiyom ben



Öte dön de ben görmeyim yüzünü

Yalanını duydum tutmam sözünü

Git eski dostuna söyle nazını

Benim naz çekecek halim kalmadı



Az doldur sevdiğim içemiyom ben

Ne kadar yüz çevirsen

(sevmesende) geçemiyom ben



Bayram Aracı





D



Denize dalmayınca



Denize dalmayınca

Bir balık almayınca

Bir buradan kalkmayız

Gök kandil olmayinca



Aman aman Ali’m nerdesin

Aman kaldır camın perdesin

Aman benim gibi dertli misin



Denize dalayım mı

Bir balık alayım mı

Ay battı güneş doğdu

Daha yalvarayım mı



Aman aman Ali’m nerdesin

Aman kaldır camın perdesin

Aman benim gibi dertli misin



Sögüt altı serindir

Dibi pek de derindir

Ben sevdim eller aldı

Bunun sonu ölümdür



Aman aman Ali’m nerdesin

Aman kaldır camın perdesin

Aman benim gibi dertli misin



Ümit Yılmaz Arslan

Necmettin Palacı





E



Eski evin merteği



Eski evin merteği eğlen sunam eğlen

Ben istemem ortağı yandım sunam oy

Ortak bana ne yapar eğlen sunam eğlen

Dış kapının direği yandım sunam oy



Kaldır kolun oynasın sür cezveler kaynasın

Havva'mı seven oğlan gençliğine doymasın



Şu yollar uzun yollar eğlen sunam eğlen

Yar bana üzüm yollar yandım sunam oy

Hakikatli yar ıse eğlen sunam eğlen

Saklar da güzün yollar yandım sunam oy



Kaldır kolun oynasın sür cezveler kaynasın

Havva'mı seven oğlan gençliğine doymasın



Bugün ayın onudur eğlen sunam eğlen

Yüküm buğday unudur yandım sunam oy

Evliye gönül verme eğlen sunam eğlen

Eve giden unudur yandım sunam oy



Kaldır kolun oynasın sür cezveler kaynasın

Havva'mı seven oğlan gençliğine doymasın



Ankara - Kalecik

Abdullah Erol

Ahmet Yamacı







Evleri var engin



Evleri var engin

Babası var zengin

Name benim dengim

Yandım name gelin



Gelin gelin gelin

Öldüm name gelin

Bir tomurcuk gül iken

Soldum name gelin



Kaşlarında rastık

Bas altında yastık

Namem ile küstük

Yandım name gelin



Gelin gelin gelin

Öldüm name gelin

Bir tomurcuk gül ıken

Soldum name gelin



Evleri benzer hana

Gözleri benzer cama

Mail oldum sana

Yandım name gelin



Gelin gelin gelin

Öldüm name gelin

Bir tomurcuk gül iken

Soldum name gelin



Sadık Ergun

Adnan Şeker

Mustafa Geceyatmaz





F-G-H



Fidayda

(Hüdayda)



Aman bulguru kaynatırlar

Haydi bulguru kaynatırlar

Serine yaylatırlar

Aman serine yaylatırlar



Bizde adet böyledir

Aman bizde adet böyledir

Güzeli ağlatırlar

Aman çirkini söyletirler



Fidayda da Ankara’lım Fidayda

Besyüz altın yedirdim bir ayda

Gitti de gelmedi ne fayda

Başını da yesin bu sevda



Aman dama çıkma baş açık

Haydi dama çıkma baş açik

Arpalar kara kılçık

Aman arpalar kara kılçık



Aman eğer gönlün var ise

Aman gönlün var ise

Giy galucu yola çık

Ama giy galucu yola çık





Bayram Aracı

Nida Tüfekçi





Gayadan bakan oğlan

(Şekeroglan)



Gayadan bakan oğlan

Kakülü sarkan oğlan

Gece gelme gündüz gel

Horuzdan korkan oğlan



Aman şeker oğlan

Uslan seker oğlan

Anasına darılmış

Damda yatan oğlan



Elinde de nacak

Sandım bana vuracak

İrkeklerin günahı

Gızlardan sorulacak



Aman şeker oğlan

Uslan seker oğlan

Anasına darılmış

Damda yatan oğlan



Yağcıoglu Fehmi Efe

Burhan Gökalp





Göle gidelim göle



Göle gidelim göle

Kimlerinen eğlene

Yarim sana fıske vurdum

Iki kolum bağlana



Amanın yavrum bindallı

Gızlar giyer bindallı

O bindalın üstüne

Bu kollar dolanmalı



Kepekliyi aşalım

Gel senle kavusalım

Sen yağmur ol ben bulut

Yağarken gavuşalım



Amanın yavrum bindallı

Gızlar giyer bindallı

O bindalın üstüne

Bu kollar dolanmalı



Elmayı sekiz dildim

Çamura düşünce sildim

Yar kıymeti bilmezdim

Ayrı düşünce bildim



Amanın yavrum bindallı

Gızlar giyer bindallı

O bindalın üstüne

Bu kollar dolanmalı



Bayram Aracı





Güvercin Uçuverdi

(Misket)



Güvercin uçuverdi,

Kanadın açıverdi...ben yandım aman,

El oğlu değil mi...aman aman

Sevdi de kaçıverdi.



A benim hacı yarim,

Başimin tacı yarim.

Eller bana acımaz,

Sen bari acı yarim.



Güvercinim uyur mu,

Çağırsam uyanır mı...ben yandım aman

Sen orada ben burda...aman aman

Buna can dayanır mı.



Deniz susuz olur mu,

Dibi kumsuz olur mu.

Ben müftüye danıştim,

Yiğit yarsiz olur mu.



Mehmet Hulisi Koçer

Muzaffer Sarısözen







Harman yeri yaş yeri



Harman yeri yaş yeri

Usul bas yavaş yürü

Şimdi buradan geçti

Güzellerden bir sürü



Harman yeri yarıldı

Kaynanam bana darıldı

Ne darıldın kaynana

Kızın bana sarıldı



Mucip Arciman

Hamdi Özbay





I



Irmağın geceleri



Irmağın geceleri

Kız kaldır peçeleri

Sende bu güzellik varken

Öldürür niceleri



Hoyda yarim hoyda

İkimiz bir boyda

Oynamazsan nazlı yarim

Gençliğine doyma



Kara koyun et’lolur

Kavurması tat’lolur

Yar üstüne yar seven de

Ölmez ama dert’lolur



Hoyda yarim hoyda

İkimiz bir boyda

Oynamazsan nazlı yarim

Gençliğine doyma



Kahve dolu elinen

Eli dolu gülinen

Ellere meyil verdim de

Eyle beni dilinen



Hoyda yarim hoyda

İkimiz bir boyda

Oynamazsan nazlı yarim

Gençliğine doyma





Rifat Balaban

Osman Özdenkçi





K



Karpuz kestim yiyen yok



(aman) karpuz kestim yiyen yok (aman)

(haydi) halin nedir diyen yok

(yar yar aman ayrılamam)

(aman) yenile bir yar sevdim

(haydi) gözün aydın diyen yok

(yar yar aman ben yandım aman)



aman da o kız seni beni aldatır aman

(yar yar aman ayrılamam)

sevdalımın gözleri de yoldadır aman

(yar yar aman ben yandım aman)



(aman) karpuz kestim kırmızı

(haydi) su gelen kimin kızı

(yar yar aman ayrılamam)

(aman) gerdanında beni var

(haydi) sandım seher yıldızı

(yar yar aman ben yandım aman)



aman da o kız seni beni aldatır aman

(yar yar aman ayrılamam)

sevdalımın gözleri de yoldadır aman

(yar yar aman ben yandım aman)



Genç Osman

Nida Tüfekçi







Kayaların arını



Kayaların arını

Süpürseler karını

Su benim dar günümde

Gönderseler yarimi



Seni gidi mavilim seni

Yaktın yandırdın beni

Üç beş gün arasında

Gül gibi soldurdun beni



Kayalar merdin merdin

Kimbilir kimin derdin

Ağaçlar kalem olsa

Yazılmaz benim derdim



Seni gidi mavilim seni

Yaktın yandırdın beni

Üç beş gün arasında

Gül gibi soldurdun beni



Kayalar kertişiyor

Keklikler ötüşüyor

Eller yar yar dedikçe

Yüregim tutusuyor



Seni gidi mavilim seni

Yaktın yandırdın beni

Üç beş gün arasında

Gül gibi soldurdun beni





Zekeriya Bozdag

Nida Tüfekçi





Keziban’ın al odası sekili



Keziban’ın al odası sekili

Sekisinde gül karanfil ekili

Kimler osun Keziban'ın vekili

Biri lale biri sümbül Keziban



Keziban’ın gerdanlığı mercandan

Sen doldur da ben içeyim fincandan

Çek hançeri kurtulayım bu candan

Biri lale biri sümbül Keziban



Keziban'ın gerdanlığı sadeften

Sen doldur da ben içeyim kadehten

Vur hançeri kurtulayım bu dertten

Biri lale biri sümbül Keziban



Rasim Gözübüyük

Ali Canlı







M



Meşeler gövermiş



Meşeler gövermiş varsın göversin,

Söyleyin huysuza durmasın gelsin.

Varmasın kötüye asılsın ölsün,

Kötü adam yar ömrünü yok eder.



Ben bilemedim yaylaların yolunu,

Saçın uzun bağlasınlar kolumu.

Eger anan seni bana vermezse,

Yemin ettim keseceğim yolunu.



Karaser deresi bükülür gider,

Zülüfler gerdana dökülür gider.

Bir yiğit de sevdiğini almazsa,

O yiğidin ömrü sökülüp gider.



Emine Ünler

Cemil Orhun

Muzaffer Sarısözen





Mor koyun meler gelir



(aman) mor koyun meler gelir

(yavrum) dağları deler gelir

(aman) hakikatli yar olsa

(yavrum) uykuyu böler gelir



Nesine de yavrum nesine

Sigara da koymuş fesine

Yavrum ben yandım birisine



(aman) mor koyun kuzusuna

(yavrum) can kaynar birisine

(aman) nedeydim de ağlayım

(yavrum) alnımın yazısına



Nesine de yavrum nesine

Sigara da koymuş fesine

Yavrum ben yandım birisine



(aman) mor koyun meşelerde

(yavrum) gül suyu şişelerde

(aman) eller yarimi almış

(yavrum) ben kaldım köşelerde



Nesine de yavrum nesine

Sigara da koymuş fesine

Yavrum ben yandım birisine



Ahmet Yamacı







O



Oyalı yazma başında



Oyalı da yazma başında

Oyaları kaşında

Yeter beklettiklerin

Çesmelerin başında

(köşelerin başında)



Eğmeli yavrum eğmeli

Fistan yere değmeli

Bir yiğidin sevdiği

Dünyalara değmeli



Ben armudu dişledim

Sapını gümüşledim

Sevdiğimin ismini

Mendilime işledim



Eğmeli yavrum eğmeli

Fistan yere değmeli

Bir yiğidin sevdigi

Dünyalara degmeli



Sürahimi doldurdum

Baş masaya koydurdum

Uyuyan gözlerini

Sevdim de uyandırdım



Eğmeli yavrum eğmeli

Fistan yere değmeli

Bir yiğidin sevdiği

Dünyalara degmeli



Bayram Aracı







S



Samanlıktan kaldıramadım samanı



Samanlıktan kaldıramadım samanı

(da Zühtü sana kandım Zühtü)

Şimdi de geldi sarılmanın zamanı

(da Zühtü sana gandim Zühtü)



Amanın yandım Zühtü

Sana kandım Zühtü

Hele hele yandım Zühtü

Ben sana gandım Zühtü



Evlerinin önü kerpiç sekisi

(da Zühtü sana kandım Zühtü)

Yel estikçe gelir yarin kokusu

(da Zühtü sana gandım zühdü)



Amanın yandım Zühtü

Sana kandım Zühtü

Hele hele yandım Zühtü

Ben sana gandım Zühtü



Evinize varamadim dibekten

(da Zühtü sana gandım zühdü)

Telli kemer biçemedim ıpekten

(da Zühtü sana gandim zühdü)



Amanın yandım Zühtü

Sana kandım Zühtü

Hele hele yandım Zühtü

Ben sana gandım Zühtü





Burhan Gökalp

Nida Tüfekçi







Su sızıyor sızıyor



Su sızıyor sızıyor,

Taşların arasından.

Eğil bir yol öpeyim,

Kaşların arasından.



Oğlan mavilim oğlan,

Sözüne de kavilim oğlan.

Enişte bana hişt demiş,

Yalan sevdiğim yalan.



Derenin kenarında,

Kalayladım kazanı.

Kız ben senin yüzünden,

Tutmadım ramazan’ı.



Oğlan mavilim oğlan,

Sözüne de kavilim oğlan.

Enişte bana hişt demiş,

Yalan sevdiğim yalan.



Kar yağıyor yağıyor,

Abamı giyeceğim.

Sakallıya varıp da,

Baba mı diyeceğim.



Oğlan mavilim oğlan,

Sözüne de kavilim oğlan.

Enişte bana hişt demiş,

Yalan sevdiğim yalan.



Mucip Arcıman

Muzaffer Sarısözen





Suya gider allı gelin has gelin



Suya gider allı gelin has gelin

Topukların nokta nokta bas gelin

Bu güzellik sade sana has gelin



Bilmiyon mu benim sana yandığım

Ellerin köyünde garip kaldığım



Suya gider su testisin doldurur

Eve gelir gül benzini soldurur

İflah etmez bu dert beni öldürür



Bilmiyon mu benim sana yandığım

Ellerin köyünde garip kaldığım



Sadık Ergun

Adnan Şeker





Su kavak meşe kavak



Su kavak meşe kavak

Dalını döşe kavak

Yarim gölgende yatmış

Sen binler yaşa kavak



Aman aman kekliğim

Gerdana gül ektiğim

Yeter senin elinden

Bunca zaman çektiğim



Limonum portakalım

Yalvarırım kalalım

Güzel kızlar polis olmuş

Hemen teslim olalım



Aman aman kekliğim

Gerdana gül ektiğim

Yeter senin elinden

Bunca zaman çektiğim



Kavak senden uzun yok

Dalların çok üzüm yok

Küstürdüm de gönderdim

Gel demeye yüzüm yok



Aman aman kekliğim

Gerdana gül ektiğim

Yeter senin elinden

Bunca zaman çektiğim





Bayram Aracı





Y



Yürü dilber yürü ömrümün varı

(hey hey)

Yürü dilber yürü ömrümün varı

Eridi kalmadı dağların karı (vay vay)

Günde on beş kere gördüğüm yari

Aylar yıllar geçti de göremez oldum (vay vay)



Asmalarda üzüm

Yosmalarda gözüm

Biraz daha büyürsem

Çapkınlıkta gözüm



(hey hey)

Yürü dilber yürü saçın sürünsün

Aç beyaz gerdanın sinen görünsün (vay vay)

Evvel benim idin simdi kiminsin

Simdi uzaklardan bakan ben oldum (vay vay)



Asmalarda üzüm

Yosmalarda gözüm

Biraz daha büyürsem

Çapkınlıkta gözüm



Ünal Türkben