Enver Demirbağ'ın ardından (2)

Ahmet ÖZDEMİR
****************

Enver Demirbağ'ın kırk beşlik plakları arasında 'divan' formundaki iki parça özellikle dikkati çekmişti. Birincisi, Rifat Dede'nin "Ben şehid-i badeyem dostlar, demim yâd eyleyin" diye başlayan gazelini, diğeri Rasih'in şu gazeliydi:
Süzme çeşmin gelmesin müjgân müjgân üstüne
Vurma zahm-ı sîneme peykân peykân üstüne

Rîze-i elmas eker her açtığı zahma o şûh
Lûtfu var olsun eder ihsân ihsân üstüne

Dilde gam var şimdilik lûtfeyle gelme ey sürûr
Olamaz bir hânede mihmân mihmân üstüne

Yârdan mehcûr iken düştük diyâr-ı gurbete
Dehr gösterdi bize hicrân hicrân üstüne

Hem mey içmez hem güzel sevmez demişler şânına
Eylemişler Râsih'e bühtân bühtân üstüne
Harput'ta, diğer Dicle-Fırat havzası şehirlerinde olduğu gibi, asıl olarak Fuzuli'nin çok büyük bir etkisi vardı. Enver Demirbağ da, diğer makamlarda okuduğu 'gazel'lerde daha çok onun şiirlerini yeğledi. Hatta bu amaçla "Fuzuli Divanı"nı da edinmişti. Sözgelimi, Fuzuli'nin "Merhem koyup onarma sinemde kanlu dağı" sözleriyle başlayan gazeli, ibrahimiye makamı içinde okunduğu için kısaca 'İbrahimiye' ya da 'Harput ibrahimiyesi' diye anılan formun en çok tercih edilen güftesi oldu. İbrahimiyenin bilinen en iyi okuyucusu olan Enver Demirbağ, hüseyni, uşşak, bayati gibi makamlarda okuduğu gazellerde de Fuzuli ağırlıklı güfteler seçti.
Harput müziğinde mayanın bir de 'cılgalı maya' denilen daha ağır bir türü vardı ki Enver Demirbağ, bu türün de bilinen en iyi yorumcusuydu.
Cılgalı maya söylendikten sonra sazlar, ara namesini Maya Ayağına yıkar, daha tiz sesle yani üçüncü perdeden başlayarak, maya söylerdi. Tiz perdenin de üstüne çıktığı olurdu. Bazen da Elezber denilen yüksek havadan sonra, Maya'ya geçerdi.
Demirbağ, Harput müziğinin klasik ve ağır formlarının yanı sıra, yine onlar gibi dört perde üstünden okunan, değişken güftesi on bir heceli koşma dörtlüklerinden oluşan mayayı, güftesi on bir hece düzeninde yazılmış cinaslı hoyratları, güftesi yedi heceli manilerden oluşan hoyratları ustalıkla seslendirdi.
Ne yazık ki, telif haklarındaki düzenlemelerin yetersiz olduğu o dönemin şartları gereği, sanatçı bunlardan çoğu kez emeğinin karşılığını alamamıştı. Demirbağ'ın kasetleri, üzerlerine günün modası elektronik sesler ve yeni eşlik çalgıları eklenerek hâlâ çoğaltılıyor. Öyle ki, bu tip bir parçada caz motifleri bile saptadı.
Enver Demirbağ, hayatının son yıllarında felç olduğu için sanatını icra edemiyordu. Yatağa bağımlı olduğu için yalnızlığıyla baş başaydı. Ama "Harput müziği" denilince akla o geliyordu. Doldurduğu onlarca kırk beş devirlik plağın kayıtları ve sayısız kaset elden ele dolaşıyor, ilgiyle dinleniyordu. Sesiyle kalplerin pasını silen, ruhları şad eden değerli sanatçı, kimsesiz bir odadaydı. Bir zamanlar besteleri için yarışılan ve sesini dinlemek için peşinden koşulan usta sanatçı, bir başına ve yalnızdı. Enver Demirbağ, vefasızlığın en acı örneğiydi.
Enver Demirbağ, Kültür Mahallesi Arka Sokak Manolya Apartmanı'nda yaşıyordu. Altı yıl süren evliliğinden sonra bir daha evlenmemişti. Çocuğu yoktu.
9 Kasım 2010 Salı günü saat on birde ısınmak için yaktığı elektrik sobası, oturmakta olduğu koltuğu tutuşturmuştu. Felçli olduğu için kendini kurtaramamış, hayatını kaybetmişti. Elazığ İzzetpaşa Camii'nde düzenlenen törenin ardından Harput'ta toprağa verildi.
O, Harput musikisini en güzel, en doğru ve güzel şeklinde gelecek kuşaklara aktaran çok değerli sanatçı, bir ustaydı. Ölüm şekli ona hiç yakışmamıştı.
Saygıyla anıyor, rahmetler diliyoruz.