Faruk Nafiz 10. Yıl Marşı ve Yassıada

Ahmet ÖZDEMİR
**************


Faruk Nafiz Çamlıbel'in politikaya atılmak arzusu bu tarihten on beş yıl öncesine kadar gidiyordu. Beklentilerine karşın, Millî Eğitim Bakanlığınca Avrupa'ya gönderilmemişti. Anadolu'ya geçtiği andan itibaren içinde milletvekili olmak arzusu vardı. Yaptığı hizmetlere karşılık milletvekilliğini kendisi için kazanılmış bir hak olarak görüyordu. 1931 seçimlerinde beklentilerini bulamadı. Kırgındı.

Ankara'yla birlikte Milli Eğitim Bakanlığının desteğiyle çıkan "Türk Yurdu" dergisini bırakıp İstanbul'a dönmek zorunluluğunu hissetti. Ancak yukarıda söz edildiği gibi hükümet tarafından kendisine sipariş edilen "Akın", "Öz Yurt" ve "Kahraman" adlı piyeslerini bitirmek zorundaydı. Daha sonra yine umutla beklemeye başladı. Ancak 1935 seçimlerinden de eli boş dönünce, bütün ümitlerini kaybetmişti. Uzun süredir devam eden suskunluğunu bozdu. "İğneleyici" şiirler de yazmaya başladı.

Faruk Nafiz Çamlıbel'in 1946 yılında başlayan parlamenterlik hayatı 27 Mayıs 1960 ihtilâlına kadar devam etti. Bu ihtilâlda, aynı partiden diğer milletvekilleriyle birlikte Yassıada'ya gönderildi.

Çıktık açık alınla on yılda her savaştan,
On yılda on beş milyon genç yarattık her yaştan.

Başta bütün dünyanın saydığı başkumandan;
Demir ağlarla ördük ana yurdu dört baştan.

Türk'üz, cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,
Türk'e durmak yaraşmaz; Türk önde, Türk ileri!...

Bir hızla kötülüğü, geriliği boğarız:
Karanlığın üstüne güneş gibi doğarız.

Türk'üz, bütün başlardan üstün olan başımız;
Tarihten önce vardık, tarihten sonra da varız.

Çizerek kanımızla öz yurdun haritasını;
Dindirdik memleketin yıllar süren yasını.

Bütünledik her yönden istiklâl kavgasını;
Bütün dünya öğrendi Türklüğü saymasını!

Örnektir milletlere açtığımız yeni iz
İmtiyazsız, sınıfsız, kaynaşmış bir kütleyiz.

Uyduk görüşte bilgi, gidişte ülküye biz,
Tersine dönse dünya yolumuzdan dönmeyiz.

Türk'üz, cumhuriyetin göğsümüz tunç siperi,
Türk'e durmak yaraşmaz; Türk önde, Türk ileri!...

Cumhuriyet'in onuncu yıl coşkusuna 1933 yılında, Behçet Kemal Çağlar'la "Onuncu Yıl Marşı"ını yazarak katılmışlardı. Güftesini yazdıkları marş yıllarca dillerden düşmemişti. Yassıada'da tutuklu olduğu zamanlarda da günümüzde olduğu gibi dillerden düşmüyordu. Ama o "Vatan'a ihanet" etmiş gibi Haziran 1960'dan Eylül 1961'e kadar zindanda kalmış, maddi manevi işkenceye uğramıştı.

O günlerde yazdığı Yassıada adlı şiirde şöyle demişti:

"Bilmiyor gülmeyi, sakinlerin binde biri;
Bir vatan derdi birikmiş bir avuçluk karada.
Kuşu hicran getirir, dalgası hüsran götürür;
Mavi bir gözde elem katrasıdır Yassıada!" ...

Faruk Nafiz Çamlıbel, ünlü "Yassıada Mahkemesi" sonunda suçsuz görülerek beraat etmişti.

Bu ibretli olaydan sonra politikaya devam etmedi. 27 Mayıs 1960 darbesi ve yaşadıklarından dolayı karamsarlığa düştü. Arnavutköy'deki evinde adeta inzivaya çekildi.

Yassıada'da arkadaşlarıyla birlikte yaşadığı, zulmü, baskıyı, acıyı çok kuvvetli, bir o kadar da anlamlı şiirlere, dörtlükleri döktü.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Azize hanımla evliydi, Yeliz adında bir kızı ve Okyay adında oğlu vardı. Azize Hanım amansız bir hastalıktan ani vefat edince Faruk Nafiz Çamlıbel sarsıldı. Hayatını paylaştığı karısının ölümü üzerine, dinlerken içimizi titreten sözleri yazmıştı. Alâeddin Yavaşça da bu güfteyi hicaz makamında bestelemişti.

"Artık bu solan bahçede bülbüllere yer yok
Bir yer ki, sevenler sevilenlerden eser yok!
Bezminde kadeh kırdığımız sevgililer yok
Bir yer ki sevenler sevilenlerden eser yok!"

Faruk Nafiz Çamlıbel 8 Kasım 1973 tarihinde çıktığı yurt gezisinde, Akdeniz sularında seyreden Samsun vapurunda kalp yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetti. 11 Kasım Pazar günü Zincirlikuyu mezarlığına defnedildi.
Yarın Faruk Nafiz'in sanat anlayışından söz edeceğim.