• SiteAna Sayfa
  • Güllük Dergisi
  • Şairlerimiz
  • Arama
  • Üyeler
  • Video
  • Yardım
  • bayrak

Giriş Yap   Kayıt Ol
Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre: Şifremi Hatırlat
 
Gülce Edebiyat Akımı
gulce
Your browser does not support the audio element.

Akdeniz Radyo istek
Tıklayın-Okuyun/Güllük Dergisi

Google Web'de Ara Sitede Ara
Submit Face book
  • 0 Oy - 0 Yüzde
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Konu Modu
GÜLCE GAZEL(Gülistan)-2
Dışarıda Site Yönetimi
Admin
*******
Üyelik tarihi: Jan 2008
Mesaj Sayısı: 12,518
Konu Sayısı: 11,588
 
#1
29/09/2008, 05:43
GÜLCE GAZEL(Gülistan)


Konumuza devam edelim :
Önce ARUZ BİLGİMİZİ tazeleyelim ve GÜLCE ARUZ'a doğru ilerleyelim, olur mu?

("Aruz" çadırın ortasına destek olarak dikilen direk" demektir. Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında "hecelerin uzunluk ve kısalıkları temeline dayanan nazım ölçüsü" anlamında kullanılır.

Arapların "ilmü'ş-şi'r" dedikleri "şiir bilimi", "aruz bilimi-ilmü'l-aruz-" ve uyak bilimi (ilmü'l-kafiye) diye ikiye ayrılır. Aruz bilimi, aruz ölçüsü (aruz vezni)' nün kurallarını bildirir.

Aruz ölçüsü, Arapça'nın hece dizgesine sıkı sıkıya bağlıdır, ondan ayrı düşünülemez. Arapça' da temel harfler ÜNSÜZLER' dir. Bu harfler ya "harekesiz"(sâkin) ya da harekeli(müteharrik)olurlar. "Hastalıklı harfler" (huruf_ı illet) denilen (elif),(vav),(ye), yani bizim â, û, î, ile gösterdiğimiz ünlüler, Arap dilcilerine göre bir hareke ile bir harekesiz ünsüzden birleşmiş seslerdir. Buna göre bir beyti oluşturan harfler arasında harekesiz ve harekeli harfler birlikte bulunacaktır. Bu harflerden ikisinin birleşmesine sebep (ip), üçünün birleşmesine "veted"(ağaç kazık)denir. Bunların da kendi aralarında ikiye ayrılmasından dört çeşit temel HECE yapısı oluşur :

a-(ben, gel, kar) gibi yatay bir çizgi (-)ile gösterilen KAPALI heceler.

b-(te-pe, ka-ra, ya-ra) gibi bir nokta(.) ya da Ters bir yay(_)ile gösterilen AÇIK heceler.

c-(gö-nül, ka-lem, se-pet) gibi bir açık bir kapalı(.)(-) heceler.

d-(bâ-de, hâ-ne, lâ-le)gibi bir kapalı bir açık (-)(.) heceler.

Bu temel parçaların birleşmesinden 8 ana kalıp ortaya çıkar. Her beyitte en az dördü bulunan bu parçalara "tef'il,tef'ile" ya da "cüz" denir. Bu temel parçalar şunlardır :

1-fa'ûlün (fe'ûlin)(.)(-)(-)
2-fâ'ilün,fâ'ilât(-)(.)(-)
3-mefâ'ilün(.)(-)(.)(-)
4-fâ'ilâtün(-)(.)(-)(-)
5-müstef'ilün (-)(-)(.)(-)
6-mef'ûlâtü(-)(-)(-)(.)
7-müfâ'aletün (.)(-)(.)(.)(-)
8-mütefâ'ilün(.)(.)(-)(.)(-)

Bu ana parçaların hece düzenlerinden birtakım değişik parçalar daha doğmuştur. Bunlar da şöyle gösterilebilir :

1-fa' , fâ(-)
2-fa'ûl(fe'ûl)(.)(-)
3-fa'lün, fâ'il(-)(-)
4-fa'ûlün(fe'ûlün)(mefâ'il)(.)(-)(-)
5-fe'ilün,fe'ilât(.)(.)(-)
6-fâ'ilün, fâ'ilât(-)(.)(-)
7-mef'ûlü(-)(-)(.)
8-mef' ûlün, mef' ûlât(-)(-)(-)
9-fe'ilâtün(.)(.)(-)(-)
10-mefâ'ilün(.)(-)(.)(-)
11-mefâ' îlün(.)(-)(-)(-)
12-mefâ' îlü(.)(-)(-)(.)
13-fe' ilâtü(.)(.)(-)(.)
14-fâ'ilâtün(-)(.)(-)(-)
15-müstef'ilün(-)(-)(.)(-)
16-müfte'ilün(-)(.)(.)(-)
17-fâ'ilâtü(-)(.)(-)(.)
18-mef' ûlâtü(-)(-)(-)(.)
19-mütefâ'ilün(.)(.)(-)(.)(-)
20-mütefâ' aletün(.)(-)(.)(.)(-)
21-müstef'ilâtün(-)(-)(.)(-)(-)

Bu "tef'île ve cüz" adı verilen temel parçaların türlü biçimlerde yanyana gelmelerinden BÜYÜK KALIP (VEZİN)lar ortaya çıkar. Bunların sınıflanmasıyla ortaya çıkan dizge de "bahirler" ve "daire"lerdir.

Bu ölçüler Arap sınıflanmasına göre "19 bahir, 6 daire";
İran ve Türk sınıflanmasına göre "14 bahir 4 daire"dir.(*)

(*)DİLÇİN, Cem; Örneklerle Türk şiir Bilgisi, syf:3-5)

ARUZ KALIPLARI

Türk aruzunun "14 bahir ve 4 daire" üzerine kurulmuş olduğunu söylemiştik. Bu "daire"deki "bahir"ler ve "kalıp"lar(vezinler)şunlardır :

I-DAİRE-İ MU'TELİFE

1-BAHR-İ HEZEC
1-mefâ' îlün/mefâ' îlün/mefâ' îlün/mefâ' îlün
(.---/.---/.---/.---)
2-mefâ' îlün/mefâ' îlün/fa'ûlün
(.---/.---/.--)
3-mefâ' îlün/fa'ûlün/mefâ' îlün/fa'ûlün
(.---/.--/.---/.--)
4-mefâ' îlün/fa'ûlün
(.---/.--)
5-mefâ' îlün/mefâ' îlün
(.---/.---)
6-mef'ûlü/mefâ'îlün/mef'ûlü/mefâ'îlün
(--./.---/--./.---)
7-mef'ûlü/mefâ'îlü/mefâ'îlü/fa'ûlün
(--./.--./.--./.--)
8-mef'ûlü/mefâ'îlü/fa'ûlün
(--./.--./.--)
9-mef'ûlü/mefâ'îlün
(--./.---)
10-mef'ûlü/fa'ûlün
(--./.--)
11-Mef'ûlü/mefâ'ilün/fa'ûlün
(--./.-.-/.--)
12-mefâ'îlün/mefâ'îlün/mefâ'îlün/fa'ûlün
(.---/.---/.---/.--)

II-BAHR-İ RECEZ

13-müstef'ilün/müstef'ilün/müstef'ilün/müstef'ilün
(--.-/--.-/--.-/--.-)
14-müstef'ilün/müstef'ilün/müstef'ilün
(--.-/--.-/--.-)
15-müstef'ilün/müstef'ilün
(--.-/--.-)
16-müfte'ilün/müfte'ilün
(-..-/-..-)
17-müfte'ilün/müfte'ilün/mefâ'ilün/müfte'ilün
(-..-/-..-/.-.-/-..-)
18-müfte'ilün / mefâ'ilün/müfte'ilün / mefâ'ilün
(-..-/.-.-/-..-/.-.-)
19-müstef'ilâtün/müstef'ilâtün

III-BAHR-İ REMEL

20-fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilâtün
(-.--/-.--/-.--/-.--)
21-fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilün
(-.--/-.--/-.--/-.-)
22-fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilâtün
(-.--/-.--/-.--)
23-fâ'ilâtün/fâ'ilâtün
(-.--/-.--)
24-fâ'ilâtün/fâ'ilâtün/fâ'ilün
(-.-.-/-.--/-.-)
25-fâ'ilâtün/fâ'ilün
(-.--/-.-)
26-fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilün
(..--/..--/..--/..-)
27-fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilâtün
(..--/..--/..--/..--)
28-fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilâtün
(..--/..--/..--)
29-fe'ilâtün/fe'ilâtün/fe'ilün
(..--/..--/..-)
30-fe'ilâtün/fe'ilün
(..--/..-)
31-müstef'ilün/fâ'ilün
(--.-/-.-)
32-fe'ilâtün/fe'ilâtün/fâ'ilün
(..--/..--/-.-)

II-DAİRE-İ MUHTELİFE

4-BAHR-İ MÜNSERİH

33-müfte'ilün/fâ'ilün/müfte'ilün/fâ'ilün
(-..-/-.-/-..-/-.-)
34-müstef'ilün/fa'ûlün
(--.-/.--)

5-BAHR-İ MUZARİ'

35-mef'ûlü/fâ'ilâtü/mefâ'îlü/fâ'ilün
(--./-.-./.--./-.-)
36-mef'ûlü/fâ'ilâtün/mef'ûlü/fâ'ilâtün
(--./-.--/--./-.--)
Bu kalıp ayrıca;
müstef'ilün/fa'ûlün/müstef'ilün/fa'ûlün
tef'ileleriyle de kullanılır.

37-mef'ûlü/fâ'ilün
(--./-.-)

6-BAHR-İ MUKTEDAB

38-fâ'ilâtü / müfte'ilün
(-.-./-..-)

7-BAHR-İ MÜCTES

39-mefâ'ilün/fe'ilâtün/mefâ'ilün/fe'ilün
(.-.-/..--/.-.-/..-)
40-mefâ'ilün / fa'lün
(.-.-/--)

III-DAİRE-İ MÜTENEVVİA

8-BAHR-İ SERİ'

41-müfte'ilün/müfte'ilün/fâ'ilün
(-..-/-..-/-.-)
42-mefâ'ilün/mefâ'ilün/mefâ'ilün/mefâ'ilün
(.-.-/.-.-/.-.-/.-.-)
43-mefâ'ilün/mefâ'ilün
(.-.-/.-.-)
44-müstef'ilün/müstef'ilün/fâ'ilün
(--.-/--.-/-.-)

9-BAHR-İ KARİB

45-mef'ûlü/mefâ'îlü/fâ'ilün
(--./.--./-.-)

10-BAHR-İ CEDİD

46-fe'ilâtün/mefâ'ilün/fe'ilün
(..--/.-.-/..-)
47-fe'ilâtün/fe'ilâtün/mefâ'ilün
(..--/..--/.-.-)
48-fâ'ilâtü/mefâ'îlü/fa'ûlün
(-.-./.--./.--)

IV-DAİRE-İ MÜTTEFİKA

12-BAHR-İ MÜTEKARİB

49-fa'ûlün/fa'ûlün/fa'ûlün/fa'ûlün
(.--/.--/.--/.--)


......DEVAM EDECEK.....
Alıntı  
Tweet      
     


Benzeyen Konular
Konu: Yazar Cevaplar: Gösterim: Son Mesaj
  BALKONUN SARMAŞIĞI(Gülce-Dönence) Mustafa Ceylan 0 1,170 15/06/2015, 10:47
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  AVUÇLARIM YANIYOR(Gülce-Dönence) Mustafa Ceylan 0 1,065 15/06/2015, 10:44
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  ÖZLEM ŞARKISI (Gülce-Üçgen) Mustafa Ceylan 0 1,129 29/03/2015, 02:40
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  SON YOLCULUĞA SENFONİ (Gülce-Sone'm) Mustafa Ceylan 1 1,261 26/03/2015, 22:17
Son Mesaj: Yağmur zamanı
  ŞUNLARA BAK ŞUNLARA !(Gülce-Özge) Mustafa Ceylan 0 1,266 24/03/2015, 13:03
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  CEBRİK ŞİİR (Gülce-Dönence) Mustafa Ceylan 0 1,254 23/03/2015, 12:13
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  KOYNUNDA HATIRALAR (Gülce-Çaprazlama) Mustafa Ceylan 0 1,170 23/03/2015, 03:13
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  MAVİ YAĞMURLARDA (Gülce-Yunusca) Mustafa Ceylan 0 974 23/03/2015, 01:16
Son Mesaj: Mustafa Ceylan
  BAYRAMIN OLSUN ! (Gülce-Tekil) Mustafa Ceylan 1 1,239 22/03/2015, 16:12
Son Mesaj: M.YAZICI
  EY HÜZÜN ! (Gülce-Gülce) Mustafa Ceylan 0 1,255 22/03/2015, 14:48
Son Mesaj: Mustafa Ceylan

Digg   Delicious   Reddit   Facebook   Twitter   StumbleUpon  


Konuyu görüntüleyenler:
1 Misafir

Mustafa Ceylan |
  •  
  • Yukarı dön  
  • Lite mode  
  •  Bize Ulaşın


Dost Sitelerimiz:

Türkçe Çeviri: MyBB Türkiye
Üretici: MyBB, © 2002-2023 MyBB Group-Theme © 2014 iAndrew

Sitemizde yer alan eserlerin telif hakları şair-yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.(Haberleşme : ceylanmustafa_07@hotmail.com)
Doğrusal Görünüm
Konu Görünümü
Yazdırılabilir Sürüm
Konuya Abone Ol
Konuya Anket ekle
Konuyu Arkadaşına Gönder