Gurbette mektup beklemek

20 Şubat 2015 Cuma 22:11

Ahmet ÖZDEMİR


Yârim İstanbul'u mesken mi tuttun, diyor Kayserili ya da Erzincanlı bacının türkü mektubu. Halk şairlerinin de mektubu kıtalar dolusu şiirdir. Bir zamanlar Anadolu insanı için gurbet sınırı İstanbul iken, şimdi ülkeler ötesine gitmiş.

Halk şiiri bazen sayfalarla anlatılabilecek bir duyguyu bir kaç kıtada anlatıvermiş:

"Yiğidim, erkeğim, efendim, beyim

Saçlarım ağardı dökülmeden gel.

Bulutum; yağmurum, bilmem ne deyim?

Güzelliğim çöküp yıkılmadan gel"

diyen mektup yazan eşine, Hollanda da işçi olarak çalışan Sefil Selimî'nin yazdığı uzun şiir mektubundan bir kaç kıta şöyle:

"Gurbette yaşamak zor ve ağırmış

Varmak için can atıyom, çarem yok.

Vatanımdan dostlar beni çağırmış,

Sarmak için can atıyom çarem yok.

 

Sapı döktüğümüz harman yerini,

Unluk yuduğumuz ardıç kürünü,

Bostanda karpuzla hıyar pürünü

Görmek için can atıyom çarem yok.

 

 Gün aşmadan aşamıyom dağları

Sefil Selimî'yi bağlar bağları

Dişlerim tırnağımla dağları

Yarmak için can atıyom çarem yok

 

Gurbet insanı alıngan, buluttan nem kapan eder. Pir Sultan selamına selamla karşılık vermeyen sevgilisine mihnetçe değildir:

"Nazlı yare selam saldım almamış

Almazsa gam değil almayıversin.

Nazlı yar da bana selam salmamış

Salmazsa gam değil salmayı versin." Derken,  "Sinemi yakıyor sılanın aşkı / Deli gönül farımadan yetişek." diyen Âşık Veysel'in şiirlerinde işlenen bir konu da gurbettir. Çeşitli motiflerle ayrılık, özlem ve gurbet dile getirilmiş. 

 

Gider bu hasretlik yıla yetmez mi

İsmin tesbih ettim dile gelmez mi

Bülbülün feryadı güle yetmez mi

Mektup yâre selamımı ulaştır

 

Veysel sevdiğinden uzak düşmüştür. Onunla konuşmak, yakın olmak ister. Bu olmuyor bari haber ulaştırmak istemektedir. Mektup da artık okuma-yazmayla birlikte yer bulmaktadır. Ancak Şair "Al katip kalemi yaz bu selamı" diyor. Buradan başkasına yazdırdığını anlayabiliyoruz.

 

Veysel yardan bir "Gel" beklemektedir. Onun sözüyle gurbet illerden hemen uzaklaşacaktır. "Gam ile kurulmuş temelim binam" ifadesi de aşığın ne kadar acı çektiğinin anlatımıdır.

 

Yeni mektup aldım gül yüzlü yardan

Gözletme yolları gel deyi yazmış

Sivralan köyünden bizim diyardan

Dağlar mor menevşe gül deyi yazmış

 

Beserek'te lâle sümbül yürüdü

Güldede'yi çayır çimen bürüdü

Karataş'ta kar kalmadı eridi

Akar gözüm yaşı sel deyi yazmış

 

Eğlenme gurbette yayla zamanı

Mevlâ'yı seversen ağlatma beni

Benek Benek mektuptadır nişanı

Gözyaşım mektupta pul deyi yazmış

 

Kokuyor burnuma Sivralan köyü

Serindir dağları soğuktur suyu

Yâr mendil göndermiş yadigâr deyi

Gözünün yaşını sil deyi yazmış

 

Veysel bu gurbetlik kâr etti cana

Karıştır göçünü ulu kervana

Gün geçirip fırsat verme zamana

Sakın uzamasın yol deyi yazmış

Veysel bu şiirinde de yâriyle mektupla haberleşiyor. Ancak bu sefer mektubu gönderen sevgili... Veysel bize mektupta yazanları naklediyor. Ama sevgilinin yazdıkları âdeta Veysel'in hissettiklerini de ortaya dökmekte. "Yar mendil göndermiş yadigâr deyi / Gözünün yaşını sil deyi yazmış"

 

Hasılı başta da söylediğimiz gibi  gurbet Türk milletinin benliğinde... Aslında özlenen fiziki olarak ne ana, ne baba, ni kardeş, bacı sevgili... Gurbet de sıla da anıların gamlı gamlı söyleştiği yer. Türküsünden manisine, oyasından kilimine, adaklarından halk oyunlarına kadar aklımıza gelen her türlü folklor ürününe gurbet, hasret ve sıla duyguları yansımış. Bu duyguları yansıtmak için kimi zaman dağlar, kimi zaman turnalar, kimi zaman mektuplar aracı kılınmışlar.

Ne güzel bir konu seçimi ve içten anlatım."Mektup" deyince içim cızz ediyor.Çocukken bana yazdırılan mektuplar geldi hatırıma evvela selam,hâl hatır sormakla başlayıp sonuna mani eklenen mektuplar...

Ve lise yıllarında uzaktaki yakınlarıma ve gurbete çıkan arkadaşlarıma yazdığım mektuplar...Ne güzeldi ahh!
Heyecanla posta kutusunu yoklamak...Bayramlarda renkli kartpostallarla o sevinci yaşamak ne güzeldi.

Asıl mertlik,asıl dostluk vefa, tüfeğin icadıyla değil teknolojinin icadıyla bozuldu Ahmet Hocam.İletişim aracı çok fakat iletişimsizlik hat safhada.

Özlem dediğimiz şey sizin de bahsettiğiniz gibi eskinin, kültürün,doğallığın velhasılı anıların özlemi hasreti.
Abdurrahim Karakoç'un yazdığı "Gel de Gör" kim bilir hangi özlemle yazılmış güzel bir şiirden mektuptur bence.


Gel de Gör

Bağladım nefsimi zincir yulara
Dünyayı duvara astım gel de gör
Rahatı huzuru attım kenara
Çileyi bağrıma bastım gel de gör

Yürüdüm sel oldum durdum göl oldum
Mazluma mağdura kıvrak dil oldum
Zulüm sıcağında serin yel oldum
Yürekten yüreğe estim gel de gör

Sonu hatırladım ilki duyunca
Kula kul olmadım ömür boyunca
Hakkın zehrini içtim doyunca
Batılın balını kustum gel de gör

Ülfetim olmadı iriler ile
Ağıla girmedim sürüler ile
Ölümden korkmayan diriler ile
Selamı sabahı kestim gel de gör

Aşk ceylanı emzirince sütünü
Taşa çalıp kırdım benlik putunu
Düşmanımdır inkarcının bütünü
Allah dostlarıdır dostum gel de gör

Bazı kötülüğü kovdum elimle
Bazı kötülüğü yerdim dilimle
Gücüm yetmeyince kendi halimle
Haksıza buğzettim küstüm gel de gör

Çıkar için laf davulu çalmadım
Hiçbir yerden makam rütbe almadım
Bildimse söyledim korkak olmadım
Bilmediğim yerde sustum gel de gör

Abdurrahim Karakoç


Kaleminize selam olsun Hocam saygılar...