SiteAna Sayfa
Güllük Dergisi
Şairlerimiz
Arama
Üyeler
Video
Yardım
Giriş Yap
Kayıt Ol
Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre:
Şifremi Hatırlat
Beni Hatırla
Your browser does not support the audio element.
Akdeniz Radyo istek
Tıklayın-Okuyun/Güllük Dergisi
Web'de Ara
Sitede Ara
0 Oy - 0 Yüzde
1
2
3
4
5
Konu Modu
İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı : ATA SÖZLERİNDEN MANZUMEYE
Mustafa Ceylan
Site Yönetimi
Üyelik tarihi:
Nov 2008
Mesaj Sayısı:
2,007
Konu Sayısı:
1,502
#1
15/12/2014, 04:30
(Bu mesajı son düzenleyen: 15/12/2014, 04:45
Mustafa Ceylan
.)
İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı :
ATA SÖZLERİNDEN MANZUMEYE
Mustafa CEYLAN
------------------------
Ata sözü, öz söz, ballar balı. Asırları delip gelen bir ses. Sade, yapmacıksız, yalın ve kesin...
Yol gösteren, ışık olan, meşale söz. Ana sütü kadar temiz, Anadolu kadar özel ve güzel söz... Yeryüzünün
en asil, en yüce milletinin ruh kökünü ortaya resmeden dil güzelliği.
Orhon Yazıtlarından günümüze gelenedeğin, bizimle, bizde ve bizden sözler. Ki, Orhon Yazıtları da "alliterasyonlu kelime koşmaları,
koşma'mızın olanca saflığıyla koşuverdiği, baş ve son uyaklarıyla hafızalarımızın destanı
olan en muhteşem âbideler. Yanına deyimleri de alıp, tarihsel yürüyüşümüzde nefesiyle, duruşuyla, duruluğuyla hep yanımızda,
can evimizde, en çok da kulaklarımızda duran güzeller güzeli söz... Çarpıcı, etkili, kalıcı, iz bırakıcı, öğüt veren,
yol gösteren, aydınlatan...
Türk Halk Edebiyatı'nın en eski ürünü. Ata sözü... Ne söyleyeni bilinir ne de ne zaman söylendiği. Bilinmez ama, bütün
bilinmezlerin üzerine çıkarak kendisini yaşatan halk dağarcığının ışık salkımı işte.
Ata sözlerimiz, manilerimiz, efsanelerimiz ve destanlarımız... İşte bunlardır bizi biz yapan.
Ata sözlerimize "nesir" bakışıyla yaklaştık hep. Evet, nesir olmasına nesir amma, aslında "mensur şiir" diyebiliriz,
hepsine olmasa da çoğuna hem de...
Neden mi?
işte Ata Sözlerimizden sadece (A)harfi ile başlayandan bir kaç örnek :
Acı acıyı bastırır,su sancıyı.(acıyı-sancıyı)
Acıkan doymam,susayan kanmam sanır.(doymam-kanmam)
Acındırırsan arsız, acıktırırsan hırsız olur.(arsız-hırsız)
Adam eşeğinden, kadın döşeğinden belli olur.(eşeğinden-döşeğinden)
Adı çıkmış doksana, hiç inmez seksene.(doksana-seksene)
Ağaca dayanma çürür,insana dayanma ölür.(çürür-ölür)
Ağacı kurt, insanı dert bitirir.(kurt-dert)
Ağaçtan maşa, aptaldan (çingenden) paşa olmaz.(maşa-paşa)
Ağır otur, batman götür.(otur-götür)
Ağlama ölü için, ağla deli için.(ölü-deli)
Akıl yaşta değil baştadır.(yaşta-başta)
Akılı olmayana neylesin sakal, kayışı tarladan götürür çakal.(sakal-çakal)
Akşam gelen misafirin, yiyeceği bulgur sıkısı, yatacağı ahır sekisi.(sıkısı-sekisi)
Al yakışırken, el bakışırken.(yakışırken-bakışırken)
Alışmış kudurmuştan beterdir.(alışmış-kudurmuş)
Allı yelek, pullu yelek, canfes neye gerek?(yelek-gerek)
Alma el kızının ahını, gökten indirir şahini.(ahını-şahini)
Ana gibi yar, vatan gibi diyar olmaz.(yar-diyar)
Anasına bak kızını al, astarına bak bezini al.(kızını-bezini)
Anlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna az.(saz-az)
Aptal düğünden çocuk oyundan usanmaz.(düğünden-oyundan)
Ar gözden, kar yüzden anlaşılır.(ar-kar)
Arayan belasını da devasını da bulur.(belasını-devasını)
Arayan bulur, iniliyen ölür.(bulur-ölür)
Arkadaşlık pazara kadar değil mezara kadardır.(pazara-mezara)
Armudu sapıyla, üzümü çöpüyle, pekmezi küpüyle.(çöpüyle-küpüyle)
Asıl azmaz, bal kokmaz, kokarsa yağ kokar, onunda aslı ayrandır.(azmaz-kokmaz)
Aş kaşık ile, iş keşik ile.(kaşık-keşik)
Evet, buradaki kafiyeler, redifler, ses uyum ve oyunları büyük hayranlık uyandırmaktadır.
İşte dilimizin zenginliği.
İşte bizim şiire ve şiirselliğe olan tutkumuzun ispatı.
Aynı durum Kaşgarlı Mahmut'un XI. Yüzyılda tespit edip Divanında yayınladığı, asırlara yenilmeyen atasözlerimize ne buyurulur?
Örneklersek:
Alp yagıda, alçak çoğıda(I,41)(yağıda-çoğıda)
Yir basrukı tag, bodun basrukı beg (I,466)(tag-beg)
Kuş kanatın, er atın (I,34)(kanatın-atın)
Alp çerigde, bilge tirigde(I,388)(çerigde-tirigde)
Anası tewlüg yuwka yapar, oglı tetik koşa kapar(III,33)(yapar-kopar)
Alımçı arslan, birimçi sıçgan(I,75)(arslan,sıçgan)
Tatsız Türk bolmas, başsız börk bolmas(I,349)(Türk-börk)
Alplar birle uruşma, begler birle turuşma(I,182)(uruşma-turuşma)
Oglak yiligsiz, oğlan biligsiz(I,119)(yiligsiz-biligsiz)
Suburganda ew bolmas, topurganda aw bolmas(I,516)(suburganda-topurganda/ew-av)
Bu örnekleri çoğaltmamız mümkündür
.
Şimdi buradaki kafiye,uyaklara dikkat ediyoruz ve aynı zamanda da şiirselliğe, yani HECE ŞİİRİNİN ENSTRÜMANLARINDAN OLAN, hece sayısına,
kalıba dahi dikkat edecek olur isek, bizim Milletimizin, dil-gırtlak-fonetik-dil ve kültür dağarcığının NE KADAR DA HECE VEZNİ İLE
DOPDOLU OLDUĞUNU AÇIKÇA GÖREBİLİRİZ.
Hattâ;
Suburganda ew bolmas, topurganda aw bolmas(I,516)
(suburganda-topurganda/ew-av) şeklinde bir değil,iki uyak bulunduğunu da görebiliriz.
Mısra başı kafiyeler, baş uyak, ses tekrarı, şınlama-yansıma,tekerrür sanatı karşımıza Atasözleri dünyamızın mükemmel zenginliğini çıkarıverir.
Ritmik özellikler, âhenkli söyleyiş; Ata Sözleri'mizi aklımıza mıh gibi çakar.
Atalar sözlerini, ÖLÇÜLÜ VE UYAKLI söylieyerek, çağları aşan bir Halk Edebiyatı'nı günümüze taşımışlardır.Ölçülü ve uyaklı, kesin yargılı, kalıcı söz destanlarından şiire geçiş elbette çok kolay olmuştur.
Dedem korkut, Kamlar, Baksılar, Ozanlar ki bu sözleri nakışlamışlar ruhumuza, ad vermişler kafa koçanlarımıza, dil vermişler dilimize.
İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı tarihinin en önemli eserlerinden olan Orhon Yazıtları'na göz atacak olursak:
"Üzre kök tengri /asra yagız yer kılındıkta..."
"Kızıl kanım töküti/kara terim yügürti"
"İçre aşsız/taşra tonsuz"
"Üze tengri basmasar/asra yer telinmeser"
"Kutum bar üçün/ülügüm bar üçün"
"Tün udımatı/kündüz olurmatı"
Ve elbette bu örnekleri de çoğaltmak mümkündür.
Türk Dili'nin zenginliği şiirselliğinden gelir. Bu şiirsellik, eş sesler, tekrar sanatı ve de cinaslarla daha bir zenginlikle kendini göstermektedir.
Türk'ün hoş görüsü,doğruluk anlayışı, yenilik ve çağdaşlık bakışı Ata sözlerinin dahi "nesir" özelliğinden, "manzumeye", mensur'un kanatlarıyla uçuşunu haykırmaktadır. O yüzden bizim şiirimiz, hususiyetle de HECE ŞİİRİMİZ, çok köklüdür ve Dünya'da liderdir. O sebeple, bizim KOŞMA-SEMAİ-MANİ türü şiirlerimiz Dünya'nın diğer milletlerine de hız ve ilham vermiştir.
Alıntı
Tweet
Benzeyen Konular
Konu:
Yazar
Cevaplar:
Gösterim:
Son Mesaj
Halk Edebiyatı Ödülü (siirzamani.org)
Mustafa Ceylan
1
1,386
21/01/2016, 19:02
Son Mesaj
:
Yusuf Bozan
Halk Edebiyatı 2015 Eskader Ödülü GÜLCE'mize hayırlı olsun....
Mustafa Ceylan
2
1,446
03/01/2016, 02:24
Son Mesaj
:
osman7159
TÜRK DÜNYASI EFSANELERİ 2 CİLT YAYINLANDI
Site Yönetimi
0
903
25/10/2015, 17:13
Son Mesaj
:
Site Yönetimi
İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı : KUDRETLİ ULU HAKANIMIZ
Mustafa Ceylan
0
1,197
15/12/2014, 11:16
Son Mesaj
:
Mustafa Ceylan
TÜRK DÜNYASI ORTAK DİL VE ALFABE
Mustafa Ceylan
2
1,788
09/09/2013, 13:22
Son Mesaj
:
osman7159
Lütfen seçim yapın:
--------------------
Özel Mesajlar
Kullanıcı paneli
Kimler Çevrim içi
Arama
Ana Sayfa
GÜLCE EDEBİYAT AKIMI
-- GÜLCE ŞİİR TÜRLERİNE GÖRE ŞİİRLER
---- BULUŞMA
---- ÇAPRAZLAMA
---- TRİYOLEMSİ
---- ÜÇGÜL
---- ÜÇGEN
---- DÖNENCE
---- TOKMAK
---- AKROSTİK
---- SONE'M
---- GÜLCE
---- TEKİL
---- YİĞİTCE
---- YUNUSCA
---- BAHÇE
---- SERBEST ZİNCİR
---- ÖZGE
---- GÜLİSTAN
---- YEDİVEREN
---- TUĞRA
-- GÜLCE YAZAN ŞAİRLERİMİZİN GÜLCE ve DİĞER ŞİİRLER
---- (H)
------ Harun YİĞİT
------ Harun YİĞİT
------ Hasan ULUSOY
------ Hasan ULUSOY
------ Hatice ALTAŞ(Asi Çiçek)
------ Hatice ALTAŞ
------ Hacer KOZAN
------ Hatice KATRAN
------ Hatice KATRAN
------ Hikmet ÇİFTÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
---- (I-İ)
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim İMER
------ İbrahim İMER
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İhsan ERTEM
------ İhsan ERTEM
------ İsmail KARA(Karozan)
------ İsmail KARA(Karozan)
---- (K)
------ Köksal KIRLIOĞLU
---- (M)
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Meltem ARAS
------ Meral ADAK
------ Meral ADAK
------ Melahat TEMUR
------ Mevlüde DEMİR
------ Mevlüde DEMİR
------ Miktad BAL
------ Miktad BAL
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ MUSTAFA CEYLAN(Editör)
-------- Mustafa CEYLAN
---------- Mustafa CEYLAN(On Punto Yazıları)(Makaleler)
---------- GÜNE BAKIŞ
---------- TAŞ YAĞMURU(Ceylan'ın kaleminden)
---------- Hakkında Yazılanlar
---------- DİĞER ŞİİRLERİ
---------- Hayatı
---------- Sanatı
---------- Hocaları
---------- Çocukluğu
---------- Gençliği
---------- Özlü Sözleri
---------- Önsöz Yazdığı Kitaplar
---------- Siyasete İlgisi
---------- Bestelenen Şiirleri
---------- Fotoğrafları
---------- Mühendisliği
---------- Düzenlediği Etkinlikler
---------- Konferansları
---------- Yer Aldığı Antolojiler
---------- Kitapları
---------- EZAN SUSMAZ Kitabı içindekiler
---------- "YANDI BU GÖNLÜM"-Hacı Bayram Veli Kitabı içindekiler
---------- TAHİR KUTSİ MAKAL Kitabı İçindekiler
---------- SEĞMEN RUHU Kitabı İçindekiler
---------- TOROSLARIN TÜRKÜSÜ Romanı
---------- Armağan-2(AHMET TUFAN ŞENTÜRK İÇİN NE DEDİLER?)Kitabı içindekiler
---------- Armağan-1(ANILAR KORİDORU İÇİNDE SARIVELİLER)Kitabı
---------- YARALI CEYLAN Şiir Kitabı İçindekiler
---------- PAŞA GÖNLÜM Şiir Kitabı İçindekiler
---------- Kırat Geliyor Kitabı İçindekiler
---------- Her Yönüyle YENİMAHALLE Kitabı
---------- Tarihi ve Folkloruyla Elmadağ Kitabı İçindekiler
---------- Köylerimiz Kitabı İçindekiler
---------- Köyümüz Yeşildere Kitabı İçindekiler
---------- Bayramlar Haftalar Günler Kitabı
---------- Ahmet Tufan Şentürk Kitabı
---------- Halil Soyuer Kitabı
---------- Detanlaşan Köylü İsa Kayacan Kitabı
---------- Abdullah Satoğlu Kitabı
---------- Güzide Taranoğlu Kitabı
---------- Gülendenin Beşiği Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ (2006)Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ(2007)Kitabı
---------- CEYLAN-Tahliller-MAKALELER-Görüşler
---------- Güllük Dergileri
---------- Kapodokya Güneşleri Kitabı
---------- Bir Yanardağ Fışkırması Kitabı
---- (P-R)
------ Rahime KAYA
------ Rahime KAYA
------ Refika DOĞAN
------ Refika DOĞAN
------ Ramazan EFE
------ Ramazan EFE
------ Rengin ALACAATLI
---- (S-Ş)
------ Sabiha SERİN
------ Sabiha SERİN
------ Serap HOCA(Serap ÖZALTUN)
------ Serap HOCA(Serap DEMİRTÜRK)
------ Süleyman KARACABEY
------ Süleyman KARACABEY
------ Serdar AKKOÇ
------ Serdar AKKOÇ
------ Sevgili ÖZBEK
------ Sevgili ÖZBEK
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şükran GÜNAY
------ Şükran GÜNAY
---- (T-U-Ü-V)
------ Turan UFUKTAN
------ Ümran TOKMAK
------ Ümran TOKMAK
---- (Y-Z)
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf Ziya KARAHASANOĞLU
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Yıldız TOKSÖZ
------ Yıldız TOKSÖZ
GÜLCE'YE DAİR
-- GÖRÜŞLER
---- Gülce Nedir?
---- Gülce ve Ozanlık
---- Gülce Manifestosu
---- 5 Hececiler ve Gülce
---- Garip Akımı ve Gülce
---- Fecr-i Ati ve Gülce
---- Hisarcılar ve Gülce
---- Neyzen Tevfik, Aşk
---- Mazmunlar
---- Gülce Ne Değildir?
---- Hece Vezni ve Gülce
---- Serbest Şiir ve Gülce
---- Aruz Vezni ve Gülce
---- Gülce ve Zolal
---- Gülce Tarihinden
---- GÜLCE-(Atölye)-Video Dersler
------ Gülce Etkinlikleri
------ Kurucular Beyanı
------ Gülce 2009
------ Doğru Yaz/Konuş
------ Gülce-2010 Projeleri
------ Gülce-2011 Projeleri
------ Üstad Necip Fazıl'dan
------ Gülce-Aruza Dair
------ Öneriler-Çalışmalar
------ GÜLLÜK DERGİSİ
------ Gülce'ye Öneriler
------ Röportajlar
------ Negatif Bakışlara
------ Aleyhimizdekiler
------ M.E.B' na
---- Gülce'de Mesajlar-Projeler
------ Gülce-Güldeste(1)
------ Destanlarımız
------ Dede Korkut
------ Öncü Kadınlarımız
------ Peygamberlerimiz
------ Nutuk(Gülce)
------ Nutuk(Z.Korkmaz)
------ Kutlu Hanımlar
------ Ozanlarımız
------ NasrettinHoca
------ Yedi Askı
GÜLCE TÜRK ŞİİR AKADEMİSİ
-- Şiir Akademisi
---- Şiir Akademisi
------ HALK EDEBİYATI
-------- DİVAN EDEBİYATI
-------- BATI EDEBİYATI
-------- YENİ TÜRK EDEBİYATI
---- Hece Vezni' ne Dair
---- Şiir Tahlilleri
---- Aruz Vezni' ne Dair
---- Hiciv Tarihinden
---- Ustalardan Şiirler
---- Ustalardan Makale
---- Aramızdan Ayrılanlar
------ Ustalardan Şiirler
-------- A. Tufan ŞENTÜRK
-------- DİLAVER CEBECİ ANISINA
---- Şiir Üstüne (Serbest)
---- Atışma Sayfamız
---- Denemeler-Makaleler
---- Şiirde Dönüşüm
---- Şiir ve Anlatım
-- Türk Edebiyatı Şiir Türleri
---- Şiir Türleri
---- İslâmiyet Öncesi
---- Servet-i Fünun
---- Garip Şiirler
---- Akımlar
---- Edebî Sanatlar
---- Söz Sanatları
---- Şair Padişahlar
---- Şiir Tarihimizden
---- Yıllara Göre Edebiyat
---- Mehmet Nacar
DÜNYA EDEBİYATI
-- Dünyadan Şiir Türleri
---- Burns Stanza
---- Choka
---- Go Vat
---- Catena Rondo
---- Onegin Stanza
---- Canzonetta
---- Bauk Than
---- Rhupunt-Galce
---- Septilla
---- Viator
---- Luc Bat
---- Tritena
---- Pantoum
---- Shakespeare Sonnet
---- Diamonte
---- Villanelle
---- Hutain
---- Hex Sonnata
---- Hexaduad
---- Haynaku
---- Harrisham Rhyme
---- Guzzande
---- Gratitude
---- Glosa
---- Garland Cinquain
---- Fornlorn Suicide
---- DÜNYA EDEBİYATI
---- Dünyadan Destanlar
---- Dünyadan Şiirler
KAYNAKÇA
-- Konularına Göre Şiirleriniz
---- Aşk Şiirleriniz
---- Atatürk Şiirleriniz
------ 23 Nisan Şiirleri
------ Atatürk'e Dair
---- Kahramanlık Şiirleriniz
---- Doğa Şiirleriniz
------ 2009 Yılı Sayılarımıza
---- Taşlama Şiirleriniz
---- Gurbet Şiirleriniz
---- Tasavvuf Şiirleriniz
---- Barış Şiirleriniz
---- Şehir Şiirleriniz
---- Anne Şiirleriniz
------ Babanıza Şiirler
---- Doğum Günü Şiirleriniz
---- Deprem Konulu Şiirler
---- Diğer Şiirleriniz
---- Köşe Yazarlarımız/Makaleler
------ Mustafa CEYLAN
------ Refika DOĞAN
------ Osman ÖCAL
------ Ahmet ÖZDEMİR
------ A. S. ATASAYAR
------ Prof.Dr.İsa KAYACAN
-------- Prof. Dr. İSA KAYACAN
------ Rahime KAYA
------ Harun YİĞİT
------ İlqar MÜEZZİNZADE
------ Sündüz BİGA
------ Nazmi Öner(Şiirler)
------ Nazmi ÖNER(Nesirler)
------ Coşkun KARABULUT
------ Prof.Dr.İsmail YAKIT
------ Prof.Dr.Asım YAPICI
------ Sabit İNCE
------ Muhsin DURUCAN
------ Abdulkadir GÜLER
------ Ünal Şöhret DİRLİK
------ Metanet YAZICI
------ A.Aşkım KARAGÖZ
------ Gazanfer ERYÜKSEL
------ Mehmet GÖZÜKARA
------ Necdet BULUZ
------ Yusuf Özcan
------ Afife Demirtaş
---- Mustafa Ceylan
---- Bizden
-- Video Yağmuru
---- Ozanlar-Şairler
---- Bizden Videolar
---- Rasim Köroğlu
-- Genel
---- SERBEST KÜRSÜ
---- Duyurular
---- Röportajlar
---- Günün Şiiri
---- Günün Nesiri
Edebiyat Biz Platformumuzda
-- Gülce Tv
-- Türk Argo Sözlüğü
-- Edebî Konular Forumu
Konuyu görüntüleyenler:
1 Misafir
Mustafa Ceylan |
Dost Sitelerimiz:
Türkçe Çeviri:
MyBB
Türkiye
Üretici:
MyBB
, © 2002-2025
MyBB Group
-Theme © 2014 iAndrew
Sitemizde yer alan eserlerin telif hakları şair-yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.(Haberleşme : ceylanmustafa_07@hotmail.com)
Doğrusal Görünüm
Konu Görünümü
Yazdırılabilir Sürüm
Konuya Abone Ol
Konuya Anket ekle
Konuyu Arkadaşına Gönder