Mehmet Emin BUĞRA Doğumunun 110. Yılında Anma Sempozyumu

Mehmet Emin Buğra (1901-1965)

Mehmet Emin Buğra, 1901 yılında Doğu Türkistan’ın Hoten şehrinde saygın bir müderris ailesinde dünyaya geldi. 9 yaşında Hoten’de ilk tahsilini yaptı. 22 yaşında Karakaş nahiyesindeki o devrin ünlü medreselerinde yüksek din tahsilini Arap ve Fars dillerinde tamamladı. 1922-1930 yılları arasında Hoten Karakaş nahiyelerinde tefsir ve Hadis konularında müderris olarak görev yaptı. Yüksek ilmi ve hitabet yeteneğinden dolayı kısa zamanda bölgede ün kazandı. Uygur Türklerinde saygın ve nüfuzlu din adamlarına verilen “Hazretim” ünvanı ile anıldı. İsa Yusuf Alptekin ile birlikte Doğu Türkistan’da kurulan Eyalet Hükümeti’nde yer alarak Bayındırlık Bakanlığı yapan Mehmet Emin Buğra Doğu Türkistan mücadelesinin en önemli isimlerinden biridir.
Mehmet Emin Buğra ve İsa Yusuf Alptekin, Türkiye’ye geldikten sonra da Doğu Türkistan davası için aktif şekilde siyasi ve sosyal faaliyetlerde bulunmuşlardır. Mehmet Emin Buğra İstanbul’da kaldığı 1951-1954 yıllarında Türkistan adlı bir dergi yayımlanmıştır. Dergi Türkistan’ın hürriyet mücadelesinin yayın organı görünümündedir. 1953 sonbaharında geçirdiği kalp krizi sebebiyle Mehmet Emin Buğra’nın uzun süre yatağa bağlı kalması derginin yayın faaliyetlerinin durmasına neden olmuştur. 1953 yılında Ankara’ya taşınan Buğra, 1956’da Ankara’da, Türkistan’ın Sesi adında aylık bir dergi yayımlamıştır. Aynı yıllarda Buğra Doğu Türkistan’ın Dünü Bugünü (1952, İstanbul) adlı kitabını yayımlamıştır. Buğra’nın en önemli eseri Şarkî Türkistan Tarihi’dir. 1965’te Türkiye’de ölene kadar Çin karşıtı faaliyetlerini devam ettirmiştir.

Rahmetli İsa Alptekin'i ilk Erciyes Kurultayında görmüşüm. Mekanları cennet olsun.