(GÜLCE-Buluşma) -ANADOLU EFSÂNELERİ-Erzurum Gelin Geldi Gölü Efsânesi


Giderken Erzurum’a trenle, otobüsle
Turistik bir ilçenin içinden geçersiniz
Ilıça çermikleri çağırır sizi sesler
“Sımsıcak kaplıcalar, ne de güzel” dersiniz.

Vagonların camından kanat çırpan kuşları
Salkım söğüt dalına gülüp uğurlarsınız.
Her biri bin efsâne kayaları, taşları
Türküler söyleyerek, arada yoklarsınız.

Her yerinden sıcacık sular fışkıran belde
Ilıman bakışıyla mıknatıs olur çeker.
Suların sevdasından kaynayan şu temelde
Zaman şaşkın çiftçidir, tohumu taşa eker.

Dağların yüreğine kar yağarken, burada
Cemreler suya düşer, asla üşümezsiniz.
“Gelin Geldi Gölü” nü görürseniz şurada
Kurt yesin beni der de, ölüm düşünmezsiniz

Bir uzun hava çalınır kulağınıza
Bir uzun hava ki yanar, yakılır
Der ki can evinden,
Der ki yürekten:

............“Erzurum dağları kar ile boran
............Aldı yüreğimi dert ile verem
............Sizde bulunmaz mı bir kurşun kalem
............Yazam arzu halimi dosta seslenem

............Uy beni beni beni belâlım beni
............Satarım bu canı alırım seni
............Çıkayım dağlara da kurt yesin beni “

*

Ilıca istasyonun
…..Bu günkü yerinde
………Vaktiyle bir göl varmış.
………….Zamanla kaybolan bu gölün yerine
…………….Şu anki istasyon inşa edilmiş.
…………………Göl de kaybolmamış
………………….Fakat eskisine göre
…………………….Nispeten küçük
…………………………Bir göl halini almış.

*

Çevredeki köylerden birinde
Güzel bir kız varmış.
Bu kıza komşu köylerden
Bir delikanlı âşık olur.
Kızın da gönlü delikanlıda.

Durumlarını ailelerine açarlar.
Bu iki gencin evlendirilmesine karar verilir.
Fakat araya delikanlının askerliği girer.
Kız ile delikanlı
Murat alıp veremeden
Ayrı düşerler.
Kız, baba evinde
Asker ocağında delikanlı
Kavuşacakları günü
Beklemeye başlarlar.
“……………………….Asker yolu beklerim,
……………………….Günü güne eklerim
……………………….Sen git yârim askere
…………………........Ben yolunu beklerim.”

*

Günlerden
…..Bir gün
……..Köye
………..Delikanlının
……………Şehit olduğuna dair
………………...Bir haber gelir.

Gelinlik giymeyi bekleyen genç kız
Bu haber karşısında sarsılır.
Ama elden ne gelir ki.
Artık sevgilisi ölmüştür.
Ağlamanın sızlamanın
Bir faydası yoktur.
Ve
Yanık yanık söylemeye başlar kızcağız:
............“Dört yanımı ölüm sardı tel ilen
............Yaslı yaslı bayram yaptım el ilen
............Göz göz oldu yaralarım dil ilen
............Yaramı sarmaya da derman bulamam

............Uy beni beni beni belalım beni
............Satarım bu canı alırım seni
............Çıkayım dağlara da kurt yesin beni”

Aradan
Nice zaman geçer
Bilinmez ki aradan…
Kızın yeni taliplileri olur.
Babası bunlardan birine verir kızını,
Verir ya
Bir yandan ağlar
Siyim siyim yaş akar gözlerinden,
Bir yandan susmaz dili kızın:
………………Altın tas içinde kınam ezilsin
………………Ak gerdana beşibirlik dizilsin
……………....Kader ne ki alnımıza yazılsın?
………………Ölümden öteye yol gider mi ki?
…………………………Sarı çiğdem sararıp da kalmasın
…………………………Boy aynası yâdellere gülmesin
…………………………Analar da can kızını vermesin
…………………………Gönülsüz sepette gül gider mi ki?
………………………………….Askerden karalı haberi geldi
………………………………….Geldi de bağrımı ok olup deldi
………………………………….Ah be yalan dünya, muradım kaldı
………………………………….Yâre doğru ırmak, göl gider mi ki?

*

Düğün dernek kurulur.
Davullar vurulur ve zurnalar
Çalmaya başlar:
“Güm! Güm güm de güm güm! ! ”

Gelin alayı vakti gelince
Gelinin atını çekerler…
Yola çıkar
Çiğdemim, gülüm…

Alay yolda bir gölün kıyısına gelince
Bir müddet dinlenmeye karar verilir.

Atından inip
Gölün berrak sularına
Dalgın dalgın bakan genç kızın
Aklı hep eski sevgilisindedir.
Onu,
Askerini düşünmektedir.

Gölün pırıl pırıl sularına bakarken
Onu,
Yani askerini
Yani muradını,
Yani sevdiğini
Sanki suyun içindeymiş gibi görüverir.
Doğrulur hemen
Suya doğru koşmaya
Koşmaya başlar.

Suların sakin güzelliğini boza boza ilerler
Ve düğün alayındakilerin şaşkın bakışları altında
Suların içinde
Gözden kaybolur gider…

Kafile her an gelinin sudan çıkacağını
Ümitle beklemeye başlar.
Gölde görülen her hangi bir değişiklik
Gelinin geldiğine yorulur
Ve bekleşenler:
……………………“Gelin geldi! ” “Gelin geldi! ”
…………………………Diye bağrışırlar birbirine…

*
Ay geçer, yıl geçer
Bağırır çağırır kıyısında insanlar
Göl kuşları ve çakıl taşları
Seslenir hep bir ağızdan
“Gelin geldi! ! ! ” “Gelin geldi! ! ! ”

Sudur bu
Duyduğunda aynı sözü
Daha çok hareketlenir.

Günümüzde de
Bu hareket,
Bu efsunkâr dalgalanma
Bu çırpınması suyun
Devam etmekte…

Gölün adı da
“Gelin Geldi Gölü” dür gayri
Ilıca’da, Erzurum’da…

*

Giderken Erzurum’a trenle, otobüsle
Turistik bir ilçenin içinden geçersiniz
Ilıca suyundan içer
Bir uzun hava dinlersiniz.
Der ki:
............“Erzurum Dağlarına kara gidelim
............Ayvadan usandık nara gidelim
............Bu elin güzeli gönül eğlemez
............Gönül eğleyecek yâre gidelim

............Uy beni beni beni de belâlım beni
............Satarım bu canı da alırım seni
............Çıkayım dağlara kurt yesin beni
............Satarım bu canı da alırım seni”

Mustafa Ceylan