Niyazi Ahmet Banoğlu


Ahmet ÖZDEMİR
**************


Geride bıraktığımız hafta Türk Basınının önemli isimlerinden Niyazi Ahmet Banoğlu'nu andık. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, vefa örneği göstererek her ay "İz Bırakanlar" adıyla bir veya iki meslektaşını anıyor. Bu ay Niyazi Ahmet Banoğlu ile Semih Balcıoğlu planlanmıştı. Niyazi Ahmet'in anma programının moderatörlüğünü ben yaptım. TGC önceki başkanı Orhan Erinç, usta gazetecilerden Turgut Fethi ve Niyazi Ahmet Banoğlu'nun gazeteci kızı anılarını anlattı.

Genç arkadaşlar, bir devre damgasını vuran Niyazi Ahmet Banoğlu'nu tanımıyor olabilirler. Kısa biyografisini vermek istiyorum:

1913'te Batum'da doğdu, 1924'te ailesiyle birlikte anavatana geldi. Öğrenimini Kastamonu ve Trabzon'da yaptı. Çok genç yaşta gazeteciliğe başladı, ilk yazısı liseyi okuduğu Kastamonu'da Açıksöz gazetesinde, "Kitaplarım" adıyla yayınlandı. Açıksöz gazetesi Kurtuluş Savaşında önemli hizmetler yapmış, Mehmet Akif'in de yazılarını yayınlayan gazeteydi.
Politika, inkılap, gazetesinde muhabirlik Halk Dostu gazetesinde yazı işleri müdürlüğü Yunus Nadi'nin Yenigün, gazetesinden sonra, Vakit, gazetesinde muhabirlik ve istihbarat şefliği ve 1940 yılına kadar da yazı işleri müdürlüğü yaptı, incili Çavuş adlı bir gazete çıkardı. Atatürk döneminde, Asım Us' un çıkardığı Kurun gazetesinde de bir süre yazı işleri müdürü olarak çalışan Banoğlu,19S0 yılında, Tarih Dünyası adlı dergiyi çıkardı. Daha sonra bu dergi 19S7'de Tarih ve Coğrafya Dergisi adıyla yayınına devam etti.

Tarihi araştırmaları ile tanınan Banoğlu, 27'si Atatürk konusunda olmak üzere yüzün üzerinde eser verdi. Kitapları arasında, üç ciltlik Nükte ve Fıkraları ile Atatürk, Atatürk Başmuharrir, Atatürk'ün Kulübesi, Doğumundan Ölümüne kadar Atatürk, Atatürk Ansiklopedisi, Atatürk'ün İstanbul'daki Hayatı, Tarih ve Efsaneleriyle İstanbul Semtleri, Tarihte Girit ve Osmanlılar Dönemi, Ermenin Ermeni'ye Zulmü, Türk Basınında Çanakkale Günleri, Basının Ak ve Kara Günleri ve, İstanbul yangınlarını içeren İstanbul Cehennemi; biyografi, tarihi roman ve çocuk kitapları...
1992 yılında vefat eden Banoğlu, mesleğinin son yıllarını Tercüman Gazetesinde yazılarıyla sürdürdü ve gazetenin arşivini hazırladı. Yaşasaydı bu yıl yüz yaşında olacaktı. Saygı ve rahmetle anarken birkaç kitabından söz edeyim:

Atatürk'ün İstanbul'daki Günleri

Büyük Önder'in çok sevdiği İstanbul, onun hayatında olduğu kadar ulusal tarihimizde de çok büyük ve önemli bir yere sahip. Atatürk, hayatının en mutlu günlerini bu şehirde geçirdi. Birçok devrimini bu şehirde gerçekleştirdi..

Niyazi Ahmet Banoğlu'nun "Atatürk'ün İstanbul'daki Günleri" 1899-1919 ve 1927-1938 yılları arasındaki dönemi kapsıyor. Atatürk, ilk kez Harp Okulu'na başladığı günlerde geldiği İstanbul'da, hayata gözlerini kapamasına kadar yaşamıştı. Niyazi Ahmet'in anlattıklarına göre, Atatürk'ün İstanbul'a her gelişi başlı başına siyasi ve kültürel bir olay olmuştu. Üniversite ziyaretleri ve profesörlerle görüşmesi, sanat eserlerinin açılışları, deniz manevraları, prens ve prensesleri kabulü, gazetecilerle sohbeti, Türk-Yunan dostluk görüşmeleri, dil konuları üzerinde çalışmaları, Florya ziyaretleri, çok sevdiği halkıyla buluşmaları, Savarona yatında geçen 65 günü ve Dolmabahçe Sarayı'nın 71 numaralı odasında geçirdiği tedavi devresi... ve ölümü...

İstanbul Semtleri Tarihi ve Efsaneleriyle

Niyazi Ahmet bu kitabında birer birer İstanbul'un semt tarihini anlatmış. İstanbul'un semtleri Bizans zamanında ne idi? Osmanoğulları'nın eline geçtikten sonra ne oldu? Birçok yerleri yakın zamana dek orman olan şehir nasıl şenlendirildi? Bugünkü adları nasıl verildi? Beyoğlu'na, Kadıköy'üne, Kasımpaşa'ya, Cibali'ye bu adları kim verdi? Pek çok ilginç bilgileri "İstanbul Semtleri Tarihi ve Efsaneleri ile"de bulmanız mümkün...

Nükte Yergi ve Fıkralarıyla Atatürk

Niyazi Ahmet Banoğlu'nun kaleme aldığı bu kitap, ilk kez 1954 yılında üç cilt olarak yayınlandı, Atatürk'ün 25. ölüm yıldönümü nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı tarafından onur kitapları listesine alındı. Kitapta, Atatürk'ün günün ve dönemin çeşitli ülke sorunlarının tartışıldığı sofrasında bulunan, silah ve yazgı arkadaşlarının yanı sıra birçok gazeteci, yazar, tarihçi, eğitimci, sanatçı ve bilim adamlarının bizzat tanık oldukları olaylar anlatılıyor...
"Nükte, Yergi ve Fıkralarıyla Atatürk", onun gülen yüzünü bir kez daha ortaya çıkarıyor. Çünkü o, her şeyden önce bir insandı...