RASİM KÖROĞLU Üstadımızın ŞİİR çalışmalarından izler (10)


Mustafa CEYLAN
***************

Sözümüze Rasim Köroğlu ustamızın fıkralarından biriyle bir gül atarak başlayalım.
Fıkra şöyle :

"El arabası

Delinin biri hastanenin bahçesinde el arabasını ters çevirmiş ve sürmeye uğraşıyormuş. Bunu gören doktor: - Öyle sürülmez, düzeltsene arabayı.Deli hemen cevap verir: - Geçen gün senin dediğin gibi sürdüm akşama kadar kum taşıttırdılar, enayi miyim ben!"


*
Eskişehir Şairler Derneği Başkanı İbrahim SAĞIR, üstadın Hakk'a yürümesinden sonra, yayınlamış olduğu yazısında Köroğlu' nun şiiri üzerine bir analiz yapmış ve MİZAH ve HEZL üzerine dikkat çekmişti.


Üstadın Şiir çalışmalarından izler üzerinde yürürken kendi bilgisyarında, bu hususta, yani MİZAH VE HEZL konusunda da bir BİLGİ DERLEME ÇALIŞMASI yapıldığını gördük. Önemine binaen, virgülüne dokunmadan aynen takdim ediyorum.


Buyurun:

Mizah ve hezl : “şaka , eğlence,latife” manasınadır. Bunlarda güldürme esastır. Bir hadise veya şeyi, bir kimseyi küçük görme bahis konusu değildir. Mizah ve şakanın, latifenin biraz ileri derecesi alay ve ihtihzâdır. İstihzâ “gizli ve ince alay” manası ifade eder. (Batı dillerinde ihtihzâ için ironi deyimi kullanılır.) Tarih İçinde Türk Edebiyatı / Prof. Dr. Faruk K. Timurtaş192-193

 
            Esas manası “şaka, latife, eğlence, alay, maskaralık etme, olan hezl kelimesi eski edebiyatımızda, “meşhur bir manzumenin vezin ve kafiyesini taklit ederek şaka suretinde manzume yazma, latife söyleme” manasına kullanılmıştır.
 Bir eseri böylece maskara etmek maksadıyla taklit etmeye “tehzil” denmiştir. 
         
Mesela  Enderunî Vâsıf, Nedim’in meşhur,
            Haddeden geçmiş nezâket yâl ü bâl olmuş sana

            Mey süzülmüş şişeden ruhsâr-ı âl olmuş sana
Betiyle başlayan gazeline hezil suretinde nazîre yazmıştır.
            Kırmızı aşı boyası rûy-ı al olmuş sana

            Acıyup bakkalda pekmez sonra bal olmuş sana 
Tarih İçinde Türk Edebiyatı / Prof. Dr. Faruk K. Timurtaş 201-202
 
           
            Şiir musiki ile söz arasında, sözden ziyade musikiye yakın ara bir lisandır. Ahmet Haşim Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç46
              
             Şiirde mevzu şair için ancak terennüm ve tahayyüle bir vesiledir. (Ahmet Haşim olabilir)   Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç46
 
           
            Şiir güfteden önce bestedir. Yahya Kemal  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç47
 
            Şiiri şiir yapan şey tercümeden sonra kalan değil, kaybolan şeydir.   Sabahattin Eyuboğlu Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç51
 
            Eyuboğlu’na göre : öz şiirin meydana gelmesinde seslerin musikisi esastır. Elektrik için tel ne ise şiir için vezin ve ahenk de odur.       Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç53
 
            Şairin en güzel konuştuğu zaman, en kuvvetli duyduğu zamandır. Tarih yalan götürür şiir yalan götürmez. Sabahattin Eyuboğlu Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılç 54ı
 
            Fuzûlî’de” şiir mutlak güzelliğe giden çiçekli bir yoldur. Şair ise yerle gök arasındadır.  Allah’tan küçük insandan büyüktür; ilahi söze yakın, bayağı sözden uzaktır.” Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç69
 
            Şair bizden uzak bize en yakın olan adamdır./ Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç72
 
            Rönesans’ta düşünce hayatı yalancı dünyanın nasıl bir şey olduğunu merak ederek kiliseden, manastırdan dışarı çıkmıştır.  Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç76


            Rönesans hareketlerinin esası, 16 asır Fransız edebiyatının da genel karakteri olur. Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç76
 
            Biz Fransız edebiyatına bir Türk gözü ile bakmadığımız müddetçe, ne aldığını bilmeyen bir koleksiyoncu vaziyetinde kalabiliriz. Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç84
 
            Sanattaki yenileşme ya geçmişin bu güne karışmasıyla, ya da sanatın öbür sanatlarla ilişkiye girmesiyle meydana gelir. Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç89
 
            Sanatlar arası ilişkide en ileri giden şiirdir. Şiir bazen resimle doğa tasviri yaparak, müzikle harfleri bir nota gibi kullanarak, bazen mimari şeklinde dizeler kağıt üzerine estetik bir şekilde dökülür. ( özet) Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç90
 
            Şair yalnız şiire değil, içindeki düşüncelere de imzasını artar, çünkü kendi hayatı ve düşüncesi zaten şiirine bağlıdır.  Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç 94
 
            Sabahattin Eyuboğlu, yeni Türk şiirini yaratma yolunda yürüyen şairin, halka yöneliş hareketinde “halkın ruhunu halk edebiyatının diğer bütün şekillerinden daha derin bir safiyette anlatan hatta halk şirinin en derin hususiyetlerini taşıyan Türk halk bilmecelerinden yararlanabileceği inancındadır. Sabahattin Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç110
 
            Sabahattin Eyuboğlu, tarih şuurunun maziperestlik olmadığını, bizim mazide yaşamamız değil, mazinin bizde yaşaması gerektiğini belirtir.     Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç
 
            Peyami Safa’ya göre, “ halk şiirini yazmaya saz şairinden başka hiç kimsenin ne kabiliyeti ne de hakkı vardır. O adam başka adamdır. “Halk şiiri” yalnız kendi şartları içinde mümkün ve güzeldir. Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç104
 
            Bedri Rahmi’ye göre, “ köy türkülerinde, köy masallarında milyonlarca insanın birbirine eklenmiş emeği, tecrübesi, göz nuru vardır. Aydın sanatkar, hiçbir zaman köy masalının, köy türküsünün kendine has örgüsünü, kuruluşunu taklide özenmeden bunlarda yalnız herkese ait olan yüzde yüz yerli yüzde yüz bizim olan “öz”ü bulmaya çalışmalı, çağın kültür ve beğenisini de dikkate alarak yeni bir forma kavuşturmalıdır. Eyuboğlu.  Sabahattin Eyuboğlu ve Türk Şiiri / Dr. A. Fikret Kılıç105 

EDEBİYATIMIZ, Türk Halk Edebiyatı ve bütünüyle öz kültürümüz adına muazzam bir  Araştırma-İrdeleme-Tahlil-Eleştiri serisi. Serinin  en başından bu  bölümüne değin okudum ve hayranlıkla  gurur duydum yazan ve yazdıran adına. Büyük bir emek ve özveriyle birlikte duyarlı, sorumlu ve farkındalıklı bir birikimin  yazıya dökülüşüydü okuduklarım. Kaynağı merhum Rasim KÖROĞLU hocamız olan ve kaynağına inilerek irdelenen  bu değerli seri yazıların  bilge kalemine Türk Kültürü ve Edebiyatı adına teşekkür ederken;   konuya kaynaklık eden merhum Rasim Köroğlu hocamızın aziz hatırası karşısında saygıyla eğilir, Allah' tan gani gani rahmetler dilerim!

Gönül ister ki bu kapsamlı  seri yazılar bir kitapta toplanarak okurla, edebiyat dostlarıyla buluşsun! Dilerim  bu arzumuz gerçekleşir! Saygı ve dostlukla...