Sanatın ya da Sanat Eserinin Ayırt Edici Özellikleri



Sanatın herkesçe kabul edilen bir tanımı yapılamamakla birlikte ayırt edici bazı özelliklerini tespit etmek mümkündür:

1. Sanat, insanın gerçekleştirdiği bir etkinlik olduğu için sanat eseri doğal bir varlık değildir. Sanat eseri, sanatçı tarafından ses, sözcük, renk, mermer vb. belli bir malzeme kullanılarak ortaya konur. Buna göre, çiçek, ağaç gibi doğal güzellikler; kristaller, mağaralardaki sarkıt ve dikitler, arı peteği ya da örümcek ağı gibi oluşumlar, hiçbir şekilde bir sanat eseri sayılamaz.

2. Sanat eseri “özgün’dür, yani benzerlerinden “farklı”dır ve “tek‘tir. Başka bir deyişle, sanat eseri ancak bir defa yaratılabilir. Sanatçı kendi eserinin bir benzerini yaratmak istediğinde bu eser ya ayrı bir eser olacak ya da bir kopyadan öteye gitmeyecektir. Sanatta kopya ya da taklidin ise hiçbir değeri yoktur. Buna göre, bir endüstriyel ürün ne kadar güzel olsa da birbirinden ayırt edilemeyen birçok benzeri olacağı için sanat eseri sayılamaz.

3. Sanat eserinin özgünlüğü, doğrudan doğruya sanatçının kişiliği ve üslubuyla ilişkilidir. Özgünlüğü doğuran, sanatçının kendisine özgü üslubudur. Üslup, bir sanatçıyı parmak izi gibi herkesten farklı kılan anlatım özelliğidir. Sanatçının bütün ürünlerinde görülen bu özellik, aynı zamanda onun kendi dalında getirdiği bir yeniliktir.

4. Sanatta özgünlük ve üslup kavramlarının birleştiği en önemli özellik, “yaratıcılık“tır. Sanat, temeli yaratıcılığa dayanan bir etkinliktir. Ancak yaratıcılık kavramını kabul etmeyen, bunun yerine sanatın bir üretim olduğunu ileri süren görüşler de vardır.

5. Sanat, bir beceriye, ustalığa dayanmakla birlikte menfaat gözetmeden güzelliğe yönelen bir etkinliktir. Bu nedenle beceri ve ustalık gerektiren işler, faydaya dayalı olduğu sürece sanat olarak değerlendirilemez. Ayakkabıcılık, terzilik, demircilik, marangozluk gibi zanaat kapsamında yer alan bu işlerde ekonomik çıkar ve fayda düşüncesi her zaman ağır basar.

6. Sanat eseri tek kullanımlık bir ürün olmayıp her okunduğunda, seyredildiğinde veya dinlendiğinde yeniden üretilir ve yeni anlamlarla yeniden doğar. Bu nedenledir ki gerçek sanat eseri kalıcıdır, eskimez.


kaynak: http://www.edebiyatögretmeni.net/sanatin-ya-da-sanat-eserinin-ayirt-edici-ozellikleri.htm