SARIKAMIŞ DESTANI'NDAN-:

120 Kahraman ÇOCUK

Bölüm 1


Ali, Veli, Osman, Haydar, Sinan
Ayşe, Fatma, Itırbanu ve Gülfidan
Anlatacaklarım var size
Yanıma gelin şöyle:
……………Duydunuz mu hiç,
……………Vanlı yüz yirmi çocuğu?
……………Onlar da sizin gibiydi
……………Çocuktular yani…

Dağ yamaçlarından, dere kenarlarından
Suların çağıltılarından
Kardelenler açtığı zaman
Ve taş kesildiğinde memleketin yüreği
Ayazı giyindiğinde tozlu yollar canım oy !
Ağzı süt kokan karanfiller girer düşlerime
Siz girersiniz,
Küçümen dünyalarınızda kocaman ufuklar
Hele ki vatana kurban giden
Beşik alacası bedenleriniz…

Acılı, yanık türküler söylersiniz
Bizim için, muştulu gelecek için :
……Kar ile boran Erzurum dağları
……Dağları oy anam yüce dağları
……Kaplar yüreğimi kar ile duman
……Duman oy, zaman oy, anam oy
Dersiniz de, sormazsınız:
……………Neden? Niçin?
Oy öpeyim ışıklı alınlarınızdan
Oy öpeyim kar tazeliği parmaklarınızdan
Oy öpeyim hepinizi birer birer,
Ayırmadan, sıradan…


**

Anlatacaklarım var size
Biraz yakınıma gelir misiniz?

Ermeni bir hekim vardı
Adı Kirkor
Sormazdı hiç kimseye
Dinini, dilini, ırkını
Ve bir görürdü Yunusca yaradılanın cümlesini
Adam gibi adamdı anlayacağınız
Bizim Ermeni Kirkor…

Birdi, beraberdi bu topraklarda
Türkü, Kürdü, Lazı, Çerkezi, Ermenisi
Girmeden kılıç artığı bir rüzigâr aramıza
Ve bozmadan dirlik düzenimizi paslı masa, bozuk kilit
Yan yana, can canaydı cümlesi insanların,
………..Oy ben yanayım, kaderime oy
………..Oy kara dağın kara dumanı başımda
………..Kararıp dolanayım çağın içinden…

Hasta Mustafa’yı muayeneden dönerken
Saldırdılar soydaşlarından oluşan çeteler
Oracıkta
Faytonun üstüne yığılıverdi, bizim Ermeni Kirkor
Bir patates çuvalı sanki,
Böğründen ağlaya ağlaya inceden inceye
Akıyordu kan…
Bizden olmasa da bizimdi
İnsana insanca bakar
Ayırmazdı gâvur - müslüman
Çünkü o
Bizim Kirkor’du.


**

Çocuklar
Çocuklar
Harp çocukları

Süngülemesine çaresiz
Sürgülemesine top kundağı
Ve ana sütünün kokusunda
Çocukların
Çocukların dudağı.
Cephane gülü müsünüz yoksa?
Bin kere üst üste öpeyim
Göz bebeklerinizden…

Dünyaya gözlerini açan savaş çocukları
Kulaklarına
Ninni sesleri muştulanmadan
Kurşun sesleriyle uyandınız
Bunu bir oyun mu sandınız?
Harbin ateşten gömleğini giyinen çocuklar

Doksan üç harbi
Balkan harbi
Derken Sarıkamış
Harp sıcak olsa da buz gibidir yüzü
Öyle değil mi?

Ya düşmanlık!
Ne bileceksiniz düşmanlığı?
Kâğıt aklığı bebek dünyasında
Bilinmez elbet düşmanlık;
Önce öğretilir
Sonra yaşatılır.

**
Bir yanda Rus’lar
Vurdukça vuruyorlar
Fırsat işte
Boş mu durur Taşnaklar?
Taşnaklar ki ermeni-çete,
Yol kesen, hain...
Taşnaklar ki
İhanet, öfke, kin...

**

Çocuğa silah verilir mi hiç?
‘’He ya, verilmez elbet’’ der gibisiniz
Haklısınız !
Hem de yerden göğe kadar
Ama velâkin
Her zaman haklı olmazmış haklı!

Cephede, siperde
Gece ıslığı, ürkek, korkulu
Bir çocuk gezinir rüyalarımda
Eli bayraklı…

Titreyen yanaklarından alırım korkuyu
Sarılırım kar yangını bedenine
O susar, ben ağlarım…

**

BÖLÜM 2
Süleyman Teğmen-

Daha ilkokul yıllarında
Koymuş aklına subay olmayı
Günlerden bir gün
Nişanlanır, çocukluk aşkıyla
Ve
Başlar düğün hazırlıkları…
Vay
Gözün
Kör olsun
Şeytan senin!
Trablus harbi
Zamanı mı şimdi?
Harp nişan dinlemiyor
Gömer İçine gömer gümanı
Boyun büküp düşer yollara
Gider evinden uzak ellere
Cepheden cepheye koşar Süleyman
Kabından sel olur taşar Süleyman
Vurur, vuruşur uzak diyarda
Döner sağ salim sılasına
Sevdiği yavuklusuna
Aşk-ı ateş olmadan
Başlar hazırlığa

Tam kuracakken
Düğün dernek
Silahlar
Patlar
Pat
Pat
Pat…
Bu defa
Bir başka diyar
Karışmıştır Balkanlar
‘’Büyük başın sancısı büyük’’
Boşuna dememiş atalarımız
Savaşmış, yememiş atalarımız
İki yıl sürer Balkan harbi
Ve döner Van’a
Yavuklusuna…

Sokak arasında dolaşıyor bir tellal
Boynunda kocaman bir davul
iki büklüm oldu olacak
elinde eğri büğrü bir tokmak
üzerine önemli bir görev verilmiş edasıyla
tokmağı sallaya sallaya havada
birbiri ardına indiriyordu deriden davula
güm bede güm,
güm bede güm,
güm bede güm güm
vurdukça vuruyor deriye
haykıran tellal değil
sanki derisi yüzülen hayvandı
döküldü sözcükler bir bir
tellalın ağzından;

‘’Duyduk duymadık demeyin :
Başladı seferberlik,
Asker olanlar silah başına!’’
Tokmağın her inişi
Davula değil
Anaların yüreğineydi.
Süleyman’ın yavuklusunun
Ciğerciği yandı ki ne yandı
Kader olmasa gerek bu…


BÖLÜM 3

Ali, Veli, Osman, Haydar, Sinan
Ayşe, Fatma, Itırbanu ve Gülfidan
Anlatacaklarım var size
Yakınıma gelir misiniz?
……………Duydunuz mu hiç,
……………Van'lı yüz yirmi çocuğu?
……………Onlar da sizin gibiydi
……………Çocuktular yani…

Diyorlar ki:
“-Uzun sürecekmiş harp”

Yanarken dört yanımız alev alev
Elde yok, avuçta yok
Üstte yok, başta yok
Yok dahi yokun içinde yok
Hasılı fidanım, ne yiyecek, ne giyecek
Ne de cephane…

Fakir, yoksul,
Gaz lâmbası bakışlı her ev, is tutmuş,
Kerpiç duvarların içi
Kağnı yalnızlığında tandır kokusu,
Unutulmuş koskoca ülke, unutulmuş;
Ve vurdukça vuruyormuş Ruslar
Yetişmezse gonca gülüm
Yetişmezse bir an evvel
Cepheye
Cephane…
N’ola halimiz?
N’ola ahalimiz?
Acep n’ola?

*

Göğsü dolu madalya
Omzunda yıldızlar
Kalpağının püskülüne yandığım Enver
Verdi bir kere emri
Dönüşü yok;
…………………………‘‘Önce Sarıkamış, sonra Kars
……………………..Alınacak Ruslardan
…………………..Uzanacak ordularımız,
………………..Gül açtıracak Kafkaslara
……………..İlk hedef Sarıkamış,
………..Tam otuz altı yıldır o Sarıkamış
……Bize susamış’’ dedi.
Dedi demesine amma
Gel gör ki :
1914 de
Sadece 187 motorlu araç vardı,
Koskoca ülkede
Ve yorgun, acılı, sızılı, sancılı
Cephe vurgunu yemiş
Köy çocukları
Sönük bakışlı
Anadolu delikanlıları

**
Ey oğul
İki yol uzanır iki yol
Trabzon, Erzurum arasında
Biri şose
Otuz gün sürer
Gidip dönmesi
Bir diğer yol
Ankara, Ulukışla demir yolu
Altı yüz kilometre cepheye istasyonu
İnsan
Hayvan
Erzak
Ve elbette ki top, tüfek, cephane
Nasıl gelecek?
Hangi gün görünecek yolda?
İki mektup attım postaya bugün
Üç ayda varır mı bilmem sılaya?

Toplandı akiller karar kılmaya
Başladılar tartışmaya
Erzak bulunsa da nasıl ulaşır
Muallim efendi gönüllü oldu.
Toplantıda soğuk rüzgâr dolaşır
Bütün yaşlıların gözleri doldu
O menzil ki beş, altı günlük yoldu
Kimi gözler çocuklara ilişir
İç çekmeler nice göğüsler deldi
Bir süre orada sessizlik oldu
İşte savaş, çocuklar da alışır
Bunu duyan ana saçını yoldu…

Ya öldürmeyi sanat bilmiş
Çevreye ölüm saçan
Sütü bozuklar
Ya Taşnaklar?

**

Çaresizliğin çaresi bu olsa gerek a oğul
Atalar ne demişler
…………….‘’Aşağı tükürsen sakal
……………..Yukarı tükürsen bıyık’’
Var mı başka bir orta yol?

Döndüler, dolaştılar
Ağladılar, sızlaştılar
Onlarca, yüzlerce
Biz göremedik
Belki de milyonlarca kere
Kıvrandılar
Yandılar, döndüler
Hıçkıra, hıçkıra
Gözyaşları arasında
Karar kıldılar
Çocuklara.

**
Toparlandı çocuklar
Kimi on iki yaşında, kimi on yedi;
Atış talimi
Birkaç gün sürmedi
Hazırlıklar tamam…


Bir sabah
Toplandılar vali konağı önünde
Aralarına bir de Ferit katıldı
Tüccar Sermet’in oğlu
Ermeni ve Taşnak çetelere
Kaçak silah satan Sermet’in oğlu
Buyruklara
Aşağılanmalara
Solucan olmaktan kurtulup
Babası Tüccar Sermet’e kafa tutan Ferit
Söz konusu vatansa
Geri kalamazdı arkadaşlarından
Atıldı bir adım öne
Göğsünü kabarta kabarta
Ucunda ölmek olsa da
………..Dedi: “Ben de varım, ben de !”
Gözler buğulu
Yürekler kabarık
Seçilmiş tam yüz yirmi gönüllü çocuk
Yüz yirmi tazecik fidan


BÖLÜM 4

Başlarında Musa Çavuş
Namı diğer deli Musa
Yani Ferit’in amcası
Yani ölmeye gönüllü
Ve ölmeye hazır
Yüz yirmi çocuk…
Sırtlarında cephane
Sırtlarında erzak
Yani her birinde
Yirmişer, otuzar kilo yük
Başı karlı dağları,
Çamurlu yolları
Aşmak için
Çıktılar yola

Yol uzun
Yol çetin
Yol, içimizdeki hainlerle pusuda
Ağladı arkalarından siyim siyim sessiz,

Analar, babalar, amcalar, teyzeler, halalar, dayılar
Konu, komşu diz çöküp el açtılar
Yalvardılar
Yakardılar Allah’a
Sonra
Avuçlarına düşen gözyaşlarını yalayıp
Sürdüler göğüslerine
Sessizce eğdiler başlarını kıbleye
Beklediler,
Beklediler dua dua,
……………..Bardız yaylasında açan çiçeğim
…………Kardelenim
………O bebeğim benim, kuzucuğum, yavrum
…....Sanadır emanetim ey yüce Mevlâm
…Görev kutsal
O sebeple ağlayamam…

Ve
Van,
Kahramanlar diyarı Van
Kadın, çoluk, çocuk.
Cephane taşıdılar cepheye sırtlarında
Ve
Yirmi bin fanila, çorap
Birçok çamaşır armağanıydı Van'lıdan
Kolordusuna…

Bu ellerde yamandır, başkadır kar ayazı
Bu ellerde, mavzere sarılmak kara yazı

Sil ahını gönlünden hele bak vatan yara
Silahını yavuklun bil sarıl nazlı yâra

**

Dağlar dik
Yollar yokuş
Başını aşamayınca dorukların
Kuşlar bile öfkeli
Soğuk neyse de
Fırsatçı isyankâr
Kahpe döllerinin kahpelikleri var
Pusuya yatmış

Yolunu gözler bebeklerin
Uçuşur kurşunlar havada
…O an
…..Devleşti
…….Küçücük bedenler
……….Sarıldılar mavzere
…………Ana kucağına sarılır gibi
Yetişir imdada
Teğmen Süleyman ve askerler
Avladılar bir bir hainleri
Kurtardılar sabileri

Kurşun adres sormuyor a oğul
Bir hain kurşunuyla
Vuruldu
Teğmen Süleyman
Eli boynunda
Çöktü dizlerinin üstüne
Önce hafif bir güldü
Sonra yığıldı Musa çavuşun kollarına

**

Mendilini aldım gülüm
Sana selam saldım gülüm
İşte bugün geldi ölüm
Ağlayacak bir sen varsın
………..Ağlama gülüm ağlama
………..Sakın karalar bağlama

Nice yokuşlar dizledin
Yollarımı çok gözledin
Öldüğümü mü izledin
Ağlayacak bir sen varsın
…………Ağlama gülüm ağlama
…………Sakın karalar bağlama

Dumansız dağ başı olmaz
Giden artık geri gelmez
Ağlamakla torba dolmaz
Ağlayacak bir sen varsın
………….Ağlama gülüm ağlama
………….Sakın karalar bağlama


BÖLÜM 5
DÖNÜŞ YOLU

Emanet sağ salim ulaştı
‘’Her gidişin bir dönüşü var’’ derler
Doğru derler
Dönüş kolay olacak
Yük yok üstlerinde
Kuş kadar hafif ve mutluydu çocuklar

Beklediler fırtınayı ‘’dinsin’’ diyerek
Geri dönüş için uygun zaman gözlendi
Bulutlar dağdan öteye insin diyerek
Musa çavuş gökyüzünü her an izledi
…..’’Zarar gelmesin’’ diyerek kendin sözledi
………..Bir şafakta yüreğini harda közledi
…………..‘’Allah, Allah’’ nidasıyla karı dizledi
………………Karı dizledi çocuklarla birlikte
Birlikte varmak için, sağ salim eve
Eve geldiklerinde kahraman
Kahraman olacaklardı her bir
Her biri binbir hayal kurdu
……Kurdu kuşu düşünmeye vakit yoktu
………Yoktu hoyrat zaman
…………Zaman burada altın
……………Altın olmuştu bir tek nefes

Bir fırtına aldı başını gidiyor
Çevrile, çevrile dağları dolandı
Çoban olmuş kurtlar kuzu güdüyor
Yaralı kuzunun yanında yalanır
…..Yol aldılar beraberce kurtla kuzu
…..Bir zaman sonra kurt, çekemedi nazı
Aç kurtların
İnlerinde beklediği andı bu an..,

Kuzunun işi zor bu dağlarda
Aman dağlar
Canım dağlar
Yolumuzu kimler bağlar?

Sinsi sinsi yaklaştıkça avına
Her geçen an biraz daha çıldırdı
Kuzuları getirince tavına

Fırtınayı fırsat bilip saldırdı
…..Havayı koklayıp önce bir durdu
….. Önüne gelene vurdu ha vurdu

**

Vatan, Vatan, Vatan
Küçücük bedenler
Siper oldular sana
Kalk ayağa, kalk bir baksana
Bu dağlar, karlı dağlar
Bu ne iştir?
Bu ne hal?
Fırtına, dost oldu Çuh dağıyla
Çuh dağı zalim
Çuh dağı geçit vermez
ve Çuh dağı
Acımadı körpecik bedenlere

Tanrı göz yummuş
Azrail’in çılgınlığına
Ateşi buza sarıp
Değiştirmiş cehennemin rengini
Oy cehennem oyy
Sana kötü diyenin gözü çıksın
Bu dağlarda ateşine hasret nice can

Anaların, babaların
Bacı, gardaşların içine
Çoktan düşmüştü bir kıvılcım ateş
Kim demiş;
‘’Zaman su gibi akar’’ diye?
Olur mu, karlı yolların tozu?
Doru tayların izi
İnsanlık tanısın bizi
Al eline kalemi
Yaz tarih yaz bizi
Yaz bizi, bizi...

Harun YİĞİT