SULTAN ŞAİRE GÜZİDE TARANOĞLU’NA GÖRE İNSAN VE DÜNYA

Mustafa CEYLAN
************

DÜŞÜNCE

“İnsanların arasında
Geçimsizlik olmasaydı,
Bilinmeseydi adı fakirliğin..
Hastalık, ölüm defterden silinse
Keder, gam ortadan kalksaydı..
Hep neşeli olsaydı insanlar,
Durmadan kahkaha atsaydı...
Özlem lügâte girmeseydi,
Daha insaflı olsaydı Allah
Heyhat, o zaman Dünya
Neden var olduğuna şaşar kalırdı...”

Sultan Şaire Güzide Taranoğlu, insan, dünya ve hayatı arayış dönemi şiirlerinde yoğun bir şekilde ele almıştır. İnsanların arasında geçimsizlik olmasın ister. Yukarıda sunduğum şiirinde olduğu gibi, hastalık ve ölümü, gam ve kederi istemez. Hep kahkaha, neşe ve mutluluk olsun ister.

Taranoğlu bir başka şiirinde ise, hayatı bir kör dövüşüne benzetir. İnsanlara, biraz paralı, biraz nüktedan olmaları gerektiğini söyler ve hayat yollarında tökezlenmemesini belirtir. “Tökezledin mi, en yakın kişilerden bile tekme yersin” diye uyarısını da yapar. “İşte o’nun bunları anlattığı “Soran Sorana” başlıklı şiiri:

SORAN SORANA

“Bir kör dövüşüdür, hayat denilen
Belli değil asla yenen, yenilen
Er meydanı dünya, bilmeyen bilen
Vuruşur bir ömür kıran, kırana...

Cüzdanında paralı var ise bolca
Birazcık bilirsen sen atmasyonca
Yaşadın demektir, ömrün boyunca
Önünde selâma duran durana...

Dostları kırmaktan kaçınır isen
Boş verir, açılır saçınır isen
Biraz da nüktedan geçinir isen
Seni her toplulukta soran sorana...

Hayat yollarında yürüye dura
Ayağın sürterse bir gün çukura
Darılma azizim, bakma kusura
Ardına tekmeyi vuran vurana...”


Sultan Şairemiz, bir başka şiirinde insan için vazgeçilmezleri sıralar. Tanrı, dünya, sevmek, mevsimler, ekmek, hayvanlar ve düşünce insanın vazgeçilmezleridir. Ve bu vazgeçilmezler arasında en sonunda ölümü sayar. “Acaba bunlar olmasaydı, ne yapardık” diye sorar...

NE YAPARDIK

"Tanrı olmasaydı,
Gelebilir miydik dünyaya?
Dünya olmasaydı
Nerede yaşardık?
Sevmek olmasaydı
Yaşadığımızı nereden anlardık?
Ekmek olmasaydı
Ne için kavga ederdik?..
Mevsimler olmasaydı,
Fakirle, zengini nasıl ayırırdık?
Hayvanlar olmasaydı,
Düşündüğümüzü ne bilirdik?..
Ve
Ölüm olmasaydı,
Ne yapardık?...”

Ve insanın dünyadaki hayatında önemli bir etken kader... Kader, insanları peşinden sürükler ve görünmez ve görünmez yerlerden emirler yağdırır. Hayat kavgası, geçim tasası içinde geçip giden bu dünya zamanında, kader her işte rehberlik etmektedir. Bu dünyaya insanoğlu rızası olmadan gelmiştir ve her işe, her oluşa katlanmağa mecburdur. Son nefes insan vücudundan çıkana kadar, kaderin peşinde koşup duracaktır.... îşte şiiri

KADER

“Düşmüşüz hayatın coşkun arkına
Kapılmış ruhumuz dönen çarkına
Hiç kimse varmadan işin farkına
Bayrak bayrak olmuş bizlere kader
Görünmez yerlerden durmaz emreder...

Rızamız olmadan gelmişiz bir kez
Katlanmağa mecbur bu işe herkes
Çıkmadan vücuttan sonuncu nefes
Peşinden sürükler bizi bu kader
Görünmez yerlerden durmaz emreder...

Sarmış insanları hayat kavgası
Zenginde, fakirde geçim tasası
Neylesen bozulmaz Tanrı yasası
Her işde rehberlik eder bu kader
Görünmez yerlerden durmaz emreder...”

İnsan dünya misafirhanesine, geçici olarak, yani, misafir olarak gelmiştir. Burası bir imtihan salonudur. Burada, bir süre, kendisine tayin ve takdir edilen ömür kadar yaşayıp, öteki âleme göç edecektir. Ölüm mutlaka ve gerçektir. Şu halde, mademki ölünecek, neden iyi yaşanmasın? Bunca kavga, uğraş, didiş, savaş niye? Niye bu gözyaşı, bu kin, bu öfke?. İnsan, bu geçici dünyada, bu yalan dünyada huzur, barış, sevgi ve aşk ile yaşamasını bilmelidir. Çünkü gönlü var. Çünkü aklı, beyni, düşüncesi var. İnsanı, eşyadan, hayvanlardan, bitkilerden ayıran da bunlar

değil midir? Sevgi varken, herşey susar. Sevgi varken dertler biter. Sevgi, bütün yaraların yegâne ilâcıdır. Sevgisiz hayat anlamsızdır. Derttir, yüktür.
Dünya hayatı, sadece gülmek ve mutlu olmak demek değildir. Biraz hüzün de vardır. Olumsuzluklar da vardır. Ama, insan unutmamalı her gecenin bir gündüzü vardır. Her çıkışın bir inişi bulunmaktadır. Şu halde insan, bu gerçeği göz önünde tutarak hareket etmelidir.

Kara günler geçicidir. Dünyanın binbir halinden birisidir. Ama, dünyanın bir de güzel yanı vardır. Yaşamak, hissetmek ve duymak... Görmek, gezmek, sevmek... İşte dünyanın güzel yanlarında takılıp kalmamalı...

Ümit ve teselli varken, mutsuzluk, huzursuzluk ııiye?

İşte Güzide Taranoğlu’nun yazdığı “Teselli” başlıklı şiiri:

TESELLİ

“Her kara kışdan sonra, mevsimin baharı var
Karanlık gecelerin aydınlık seheri var
Bir teselli menbaı buluyorum kendime,
Diyorum ki, her kulun kimbilir neleri var..

Hayalin bir adı da acaba serap mıdır
Başları döndüren şey, mutlaka, şarap mıdır
Kalbe ferah verici, ızdırap dindirici
Bir tek avunmak yolu, bilmem ağlamak mıdır?..

Akıyor gözlerimden ızdırap, keder seli
Esiyor baş ucumda üzüntülerin yeli
Fakat insan günlerce, haftalarca çırpınsa
Ümit, denem kelime oluyor bir TESELLİ...”

Bu şiir 1942’de yazılmıştır.

İnsan, nöbet nöbet gelip, nöbet nöbet bu dünyayı terketmektedir. Yani, yaşantı nöbetledir. Bu nöbetin bir gün bittiği ve esas âlem olan “öteki dünya” ya gideceği an da gelecektir. Bu gayet normal bir hadisedir. Ölüm, bir gün herkesin yakasına yapışacak ve ebedî âleme alıp götürecektir.

İnsan, bu geçici dünyayı ancak sevme ile zenginleştirebilir. Sevme denen olgu, insan içinden eksilmemeli. O’nsuz yaşantı mümkün değildir. Sevmek olmasaydı, belki de kâinatı Tanrı yaratmazdı bile... Yaşamak, sevmekle güzeldir... Haydi sev!.Sev!..

YAŞAMAK SEVMEKLE GÜZELDİR

“Güzeldir neşeyle...
Dinle beni yürek,
Bir kere de bunu dene...
Biliyorsun yaşantı nöbetledir,
Bu gün yarın
Göç yolu
Elbet bize ede gelir...
Dinle beni yürek
Sevmekten gayri bir şey düşünme
Ölenedek...
Damarlarımda ılık ılık sevgi gezdir
Sevgiyle hızlan, sevgiyle durul
Ve zamanı gelince;
Sevgilim, de Öyle dur....”