Şiirin ilk mayası ninniler

31 Mayıs 2015 Pazar 
Ahmet ÖZDEMİR
****************

Elbette, anne çocuğuna ilişkin duygularını, arzularını, umutlarını, iyi dileklerini, sevincini, tasasını ninnilerde yansıtır. 

Ninniler tek veya birden fazla dörtlükten oluşabilir. Çoğunlukla yedili olmak üzere farklı hece ölçüleri ile söylenir. Söyleyenin o an içinde bulunduğu ruh durumuna göre doğaçlama olarak sürekli değişiklik gösterir. Onun için ninnileri durağan bir müzik ve şiir metni olarak tespit etmek mümkün değildir.

Her yörenin folkloru ve geleneksel halk edebiyatı üzerine yapılmış derlemeler ve bu derlemelerin yayınlandığı kitaplara rastlanılır ama, içlerinde, yöreyle ilgili ninnilerin olduğu kaynaklar azdır. Yalnızca kadınlar tarafından söyleniyor olması ve kulaktan dolma sözlere katmalar yapılması nedeniyle,  derlenmeleri oldukça güçtür.

Aynı annenin, şefkat duygularının kaynayıp coştuğu andaki söyledikleri ile, uzaklardaki eşine özlem duygularıyla dolup dolup boşaldığı andaki veya saatlerce uyuyamayan çocuğun karşısında, üzgün, süzgün ve bezgin olduğu bir anda söylediklerinin farklı olması doğaldır.

Bir anne, anlatılmayacak kadar içten  sevgiyi duygularını  bebeğine karşı yaşar. O dünyalar güzeli  hiçbir şeyden haberi olmayan saf meleği dünyaya getirmiştir. Bu varlık artık onundur. Ancak annenin verdikleriyle yaşayacak ve büyüyecektir. İşte o zaman kendi annesindeki bitmeyen sevginin ve özverinin kaynağını öğrenir.

Kuşkusuz, bir annenin çocuğu için duyduklarını,  destanlarla, romanlarla, öykülerle anlatmak yetersiz kalır.  Artık bebeği için yaptığı hiçbir şey, uykusuz kaldığı hiçbir gece zor gelmez.  Bütün gece onun minicik ellerinden tutup odalarda gezdirmek, yürümeyi öğrenmesini izlemek zevklerin en güzeli,  işlerin en yorgunluk vermeyenidir. Anneliğin bir tanımı da şöyledir: "Annelik içte yaşanan, tarifi zor, ama mutluluk veren ve asla emekli olunamayan gönlün ortaya konulduğu bir meslek., bir sanattır." Hasılı mutluluğun resmi, fotoğrafı anneliktir.

Bir gerçek vardır. Annenin yerini herkes alabilir ama, bir annenin boşluğunu hiç kimse dolduramaz. Çocuklarının mutluluğu, onların mutluluğudur. Onların sevinci, annelerin sevincidir. Öpmeye sevmeye doyamaz. Bu kadar büyük ve karşılık beklemeden verilen tek sevgi, evlat sevgisidir.                                                     

Bu sevgiyi tatmadan bilmek olanaksızdır. Annelik duygusu, insanın içini sızlatır, bir o kadar da ısıtır.

Bebeğinin bir kez gözlerine bakabilmek, anneler için dünyalarla eştir. Bebeğin annesine bakarak bir gülümsemesi neler neler anlatır. Tatmadan anlaşılamayacağını söylerler bu duygunun. Serin suların ferahlatıcılığı, gökyüzünün mavi özgürlüğü, güneşin sıcaklığı, yağmurun bereketi bütün bunlar eksiksiz vardır annelerin yüreğinde. Annelik duygusu, anlatıldıkça bitmeyen, tadına doyulmayan, olağanüstü kutsal bir duygudur. 

Ninni, çocuğun benliğine düşen ilk insan sözüdür. Yumuşak bir söz ve kuşatıcı bir ahenkle kucaklar bebeğin dünyasını. Anne, şefkatinin sınırsız coşkusu içerisinde emzirirken,  yavrusunun yüzüne bakar ve dünyanın en güzel en sevecenli, en sıcak ezgisiyle mırıldanır: 

 "Ninni bebeğim uyusun,

Uyusun da büyüsün!"

Büyümesi için bir çocuğun üç temel gereksinimi vardır. Beslenmek, sevilmek ve uyumak. İşte anne şimdi bunu sağlamaya çalışmaktadır:

Bu bir annelik  iç güdüsüdür. Evrenseldir.  Beslenmek, sevilmek ve uyumak çocuk için gerekli olan üç temel gereksinim nasıl ki bir çocuk içgüdüsüyse, Bunu ninniye dönüştürmek de annelik iç güdüsünün açığa çıkışıdır.  Ninniler, büyüme sürecindeki çocuğun, sevgi, beslenme ve uyumaktan başka isteği olmaz. İşte ninniler, bunu çağrıştırır. Onun için, yalnız işitilmek için varolan şiirlerin en arısı en durusu en katıksızı ninniler, etkisini bebeklerde gösterir. Bu etki ömür boyu sürecek, ömür bitecek bir ağıtla sona erecektir.

Günümüzde ilerleyen yıllarda çocuğunun bazı hallerinden, davranışlarından şikayet eden annelerin, zamanında sözünü ettiğimiz temel gereksinimlerini karşılayıp karşılayamadıklarına, onlara gerekli zamanı ayırıp ayırmadıklarına bakmaları gerekir.

Yaşamın her evresinde var olan şiirin ilk mayası, ninnilerdir.