Oturum Aç

***Site Yönetimi*** · (Bu mesajı son düzenleyen: 04/01/2015, 16:16 Site Yönetimi.)

Maddi manevi değerler kargaşasında, aile hayatının çöküşüne ve dolayısıyla medeniyet hayatının uğradığı erozyona, dur diyebilmenin ilk şartı kadının eğitimli ve bilinçli birey olmasından geçmektedir. Bunu roman kahramanlarına verdiği rollerden anlayabiliyoruz.Düşte, gerçekte hatırada, düşülen küçük bir notta, sudaki saydamlıkta, denizde toprakta, havada, açan çiçekte, çiçeğin kokusunda, bülbüllerin şakıyışında özdeki sevgide, merhamette, bakışta “Yaratanın mucizesi” kadın vardı.

Milletlerin tarihlerinden gelen ebedi kültür, inanç, sanat ve geleneklerin doğuşunda, yoğruluşunda, fikri düşünceye, düşünceyi fiiliyata dönüştüren her merhalede var olan yine kadındır ki; efsaneleşmiş günümüze kadar ulaşmış gönül şevki, sebebi eserlerin baş mihmandarı yine kadındır. Aşkı doğuran aşktan hâsıl olan da yine kadındır.

Tanpınar “Bir Tren Yolculuğu” adlı hikâyede kahramanlarından birinin ağzıyla;”aşksız sanat olmaz”[sup]1[/sup] derken de bu gerçeği dile getirmiştir. Düşünce ve fikir adamı, sanat ve edebiyat insanı Ahmet Hamdi Tanpınar’da da kadın derin kültür sentezlerinin derin gözlem ve hissiyatının ince fikir işçiliği ile işlenmiş, bin bir desenli nakışı ve dokusudur adeta…

O içinde bulunduğu kültürle dış dünyaya gözlerini açtığında beslendiği ulvi duygularla sevgiyle, geçmişiyle göbek bağını asla koparmamıştır. Bir şehri anlatırken, bir olayı, eşyayı, hayali dile getirirken bile damarlarında, ruhunda dolaşan özün kaynağını kesmemiş kadın sıcaklığını estetiğini dokunuşunu hep hissetmiş ve hissettirmiştir.

1- ENGINÜN inci, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 6. Baskı, Mart

Çünkü edebiyatın ve edebiyata konu olan her nesnenin estetisyenidir Tanpınar. Ruhunda aşk, yalnızlığın ızdırabı ve kaleminde, yüreğinde hep bir naiflik vardır.

Baktığı her şeyi tasavvur ederken, bir ressam dikkatiyle ruh ve his dünyasını yumuşak bir fırça misali kullanıp duyguların resmini çizmiştir adeta ve bunu ustalıkla öyle güzel yansıtmıştır ki; edebiyat ve sanat dünyasında, ona kıymet veren insanların yüreğinde derin izler bırakmayı başarmıştır.

Yaz Yağmuru başlığı altında toplanan Âdemle Havva hikâyesinde, insanlığın başlangıcı olan Âdem ile Havva’yı anlatırken “Havva’yı yalnızlığın aynası olarak betimlemiştir. Her ikisi de tek başına yalnızdır biri olmadan diğeri eksiktir.

Âdemin gözünde Havva (yani kadın);sıcak her şeyin yerine geçebilecek bir varlık olarak tahayyül edilmiştir.”Göğsünde her şey unutulacak yumuşak bir yastık, her azap dinebiliyor her acı burada serinliyor.”[sup]1[/sup] dediği kadın Tanpınar’ın iç âleminde duygu dünyasında, bir özlemdir ve kadın, erkeğin yalnızlığına sunulmuş bir çaredir adeta. Çocuk denecek yaşta o yalnızlığın çaresizliğini çok derinden hissetmiştir. Yalnızlığı kalemiyle gül açmıştır o da bu gül dalının feryat figan şakıyan sessiz bülbülüdür…

Yine aynı yazının devamında kadın( Havva) “Âdem’in kimsin sorusuna verdiği cevapta: -Senden bir parçayım, diyordu.

Âdem ona baktıkça kendini tanıyordu.”[sup]2[/sup]

1- ENGINÜN inci, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 6. Baskı, Mart

2- Yaz Yağmuru Âdemle Havva
Buradan şöyle bir neticeye varıyoruz: Tanpınar’ın, düşünce dünyasında da kadın oluşun, doğuşun, yoğruluşun ve hayatın bir parçasıydı. Onu tanıdıkça kendi varlığının farkına varabiliyordu erkek. Göz ardı edilen bir hakikate ışık tutuyordu aslında Tanpınar.

O Kadını bazı kör düşüncelerin Âdem’e yasak meyveyi yedirten, cennetten kovulmalarına vesile olan suçlusu olarak algılamamış, bilmukabele onsuzluğun nasıl göz ardı edilemeyeceği gerçeğine ayna tutmuştur.

Kadın-erkek, aile ve bir bütün olabilmenin önemine dikkat çekmek istemiştir. Aile kavramının yıkılması dolayısıyla kültür yozlaşması bu gerçeğin göz ardı edilmesinin başlangıcıydı. Birey kendinden uzaklaştıkça aile yok oluyor. Aile yok oldukça medeniyet ve kültür küle dönüyordu. Yangın içte başlıyordu ve tüm her nesneyi her olguyu her yaşamı içine alıyordu bu yangın. Tıpkı dün de bugün de olduğu gibi.”Öyle yazdı ki, bir çok meseleyi hala onun çizdiği çerçevede tartışıyoruz.”[sup]1[/sup]

Aile içi ve bireyler arası çatışmaların asıl nedeni varlığın idrakinden yoksun olmak bu gerçeği başka sebeplere bağlamaktan kaynaklanıyordu. Düşünce adamının fikriyatında kadın, medeniyetin şehriydi. Babasının Kadı olması sebebiyle İstanbul haricinde; Sinop, Ergani, Musul, Siirt ve Antalya gibi birçok şehri görme ve kültürlerini tanıma fırsatı olmuştur.

Bu kültürel harmanlaşmada Tanpınar ayrı kültürlerin yaşantısındaki kadını ve ruh halini çok güzel analiz etmiştir. Çünkü kadın kültürü, kültür şehri yaşatır, şehirse medeniyeti… Şehri meydana getiren yapı taşlarının sağlamlığı, dizilişi medeniyeti ayakta tutar ve geleceğe taşır.

1-Beşir Ayvazoğlu, (Ebediyetin Huzurunda-Tanpınar İçin Ne Söylediler s.275)

Araştırma: DENİZ GARİPCAN

Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre:	Şifremi Hatırlat
	Beni Hatırla