23 NİSAN ULUSAL EĞEMENLİK ve COCUK BAYRAMIMIZ TÜM ULUSUMUZA KUTLU OLSUN


-- Türk Ulusunun Bağımsızlığa giden Yolda, Oluşturmuş olduğu Ulusal Meclisin Yani Türkiye Büyük Milet Meclisinin Açılışın 89. Yıldönümü ve Ulu Önder Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından, Türk Çocuklarına Bayram olarak armağan edilen, 23. Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramınız Kutlu olsun;
……… 23 Nisan 1920 de bir Cuma Günü Türk Ulusunun, Ulu Önder ATATÜRK’ ün önderliğinde, Emperyalizme ve Dünya İşgal kuvvetlerine karşı Yürüttüğü Bağımsızlık savaşının il adımı ve Türk Ulusunun kaderinin tayin edildiği gün olarak değerlendirilmesi en uygun oladır sanırım.

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN KURULUŞU

İstanbul'un işgalinden üç gün sonra, Atatürk ünlü 19 Mart 1920 tarihli bildiriyi yayımladı. Bildiride,'olağanüstü yetkiler taşıyan bir Meclisin Ankara'da toplanacağı, Meclis'e katılacak üyelerin nasıl seçilecekleri, seçilerin engeç onbeş gün içinde yapılması gereği, kesin ve kararlı ifadelerle yer alıyordu.


Ayrıca, dağılan Meclis-i Mebusan'ın üyeleri de Ankara'daki Meclis'e katılabileceklerdi.

Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş temelleri Ankara'daki bu ilk tarihi binada atıldı. Birinci Meclis Binası, Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın yönetim yeri olarak pek çok tartışma ve millî kararlara sahne oldu: Bu yapı bugün Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak, ilk yılların anılarını sergiliyor.

İllerde seçilen temsilciler ve Meclis-i Mebusan'ın bir kısım üyeleri Ankara'ya geldiler.

Ankara'nın o günkü şartları içinde Meclis'in toplanabileceği elverişli bir bina yok gibiydi. Sonunda, İkinci Meşrutiyet döneminde, İttihat ve Terakki Cemiyeti kulübü olarak yapılmış tek katlı bir bina uygun görüldü. Eksik kalmış yapı tamamlandı, okullardan toplanan ve halkın katkısıyla sağlanan eşyalarla donatıldı.

Hazırlıklar tamamlanınca, Atatürk 21 Nisan'da yayınladığı ikinci bir bildiri ile, Meclis'in 23 Nisan günü toplanacağını ve açılış töreninin nasıl yapılacağını duyurdu.

23 Nisan 1920 Cuma sabahı erken saatlerde, Ankara'da bulunan herkes Meclis Binası çevresinde toplandı.
Halk, kendi kaderine sahip çıkmanın coşkusu içindeydi. Hacı Bayram Camii'nde kılınan öğle namazından sonra, Meclis binası girişinde gözleri yaşartan muhteşem bir tören yapıldı. Saat 13.45'de, Ankara'ya gelebilen 115 milletvekili Meclis salonunda toplandı.
Parlamento geleneklerine göre, en yaşlı üye olan Sinop Milletvekili Şerif Bey (1845) , Başkanlık kürsüsüne çıktı ve aşağıdaki konuşmayı yaparak Meclis'in ilk toplantısını açtı.

Burada Bulunan Saygıdeğer İnsanlar, Istanbul'un geçici kaydiyle yabancı kuvvetler tarafından işgal olunduğu ve bütün temelleri ile halifelik makamının ve hükümet merkezinin bağımsızlığının yok edildiği hepimizce bilinmektedir. Bu duruma baş eğmek, milletimizin, teklif olunan yabancı köleliğini kabul etmesi demektir. Ancak tam bağımsızlık ile yaşamak için kesin olarak kararlı bulunan ve ezelden beri hür ve başına buyruk yaşamış olan milletimiz, kölelik durumunu son derece ve kesinlikle reddetmiş ve hemen vekillerini toplamaya başlıyarak Yüksek Meclisimizi meydana getirmiştir.
Bu Yüksek Meclisin en yaşlı üyesi sıfatıyla ve Allah'ın yardımıyla milletimizin iç ve dış tam bağımsızlık içinde alın yazısının sorumluluğunu doğrudan doğruya yüklenip, kendi kendisini yönetmeye başladığını bütün dünyaya ilan ederek, Büyük Millet Meclisi'ni açıyorum.

Bu açış konuşmasında, millî egemenliğe dayalı yeni Türk parlamentosunun adı da 'Büyük Millet Meclisi' olarak konulmuştu. Bu ad herkesçe benimsedi. Daha sonra Atatürk'ün tüm konuşmalarında yer aldığı şekliyle ve ilk kez 8 Şubat 1921 tarihli Bakanlar Kurulu Kararnamesinde de yazılı olarak, 'Türkiye Büyük Millet Meclisi' (TBMM) adı kalıcılık kazandı.
TBMM, 24 Nisan 1920 günü yaptığı ikinci toplantısında Mustafa Kemal Paşa'yı (Atatürk) , başkanlığa seçti. Mustafa Kemal Paşa, kendi öncülüğünde kurulan TBMM'nin başkanlığını Cumhurbaşkanı seçildiği gün olan 29 Ekim 1923 tarihine kadar sürdürdü.

TBMM, açılışından iki gün sonra, sadece yasama değil, yürütme gücüne de sahip olacak hukukî ve siyasî yapısını düzenleme çalışmalarına başladı. Bu düzenlemeler, TBMM'nin tam bir güçler birliği ilkesini benimsediğini göstermişti.

2 Mayıs 1920'de Bakanlar Kurulunun seçilmesi hakkındaki yasa çıkarıldı. 11 Bakandan oluşan 'Meclis Hükümeti', 5 Mayıs'da TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa'nın başkanlığında ilk toplantısını yaptı.
TBMM'nin açılışı ile birlikte, millî egemenliğe dayalı yeni Türk Devleti doğmuş oluyordu. Birinci TBMM'nin iki temel hedefi, kesin zaferi kazanmak ve yeni devletin otoritesini güçlendirmek, kalıcılığını gerçekleştirmekti. Öncelikle, ülke topraklarının yabancı işgalinden kurtarılması gerekiyordu.

TBMM’NİN AÇILIŞI ve TEPKİLER

1. TBMM'nin Açılması

İstanbul'un işgali ve Mebuslar Meclisi'nin dağıtılması üzerine harekete geçen Mustafa Kemal yayınladığı bir genelge ile Ankara'da olağanüstü bir meclisin toplanacağını bildirdi.
TBMM açıldıktan bir gün sonra Mustafa Kemal'in meclise verdiği bir önerge kabul edildi.

Buna göre;
Hükümet kurmak zorunludur. Geçici hükümet başkanı ya da padişah vekili atamak doğru değildir. Meclisten seçilecek bir kurul hükümet işlerine bakar. Meclis başkanı hükümetin de başkanıdır.
Yasama ve yürütme gücü meclise aittir. TBMM'nin üstünde bir güç yoktur. Mecliste ortaya çıkan millet iradesi yurt kaderine el koymuştur. Padişah ve halifenin durumunu ülke işgalden kurtulduktan sonra meclis belirleyecektir. Bu kararlar;
Meclisin sürekli olacağını (b) , İstanbul Hükümeti'nin yok sayıldığını (a,d) , millet egemenliğine dayalı yeni bir yönetimin kurulduğunu göstermektedir.
İlk TBMM gücünü halktan alan bir halk meclisidir. Çok farklı düşünceye sahip milletvekillerinden oluşmuştur. Meclisteki ortak düşünce ülkenin işgalden kurtarılması olmuştur.

2. TBMM'ye Karşı Ayaklanmalar
TBMM'nin açılmasına İstanbul Hükümeti'nin başında bulunan Damat Ferit sert tepki gösterdi. Yayınlattığı hükümet bildirileri, şeyhülislam fetvaları ve padişah fermanları ile TBMM'yi komünist olmakla suçladı. Halkı ayaklanmaya teşvik etti. Mustafa Kemal ve arkadaşlarını gıyabında yargılatarak idama mahkum ettirdi. Vergi ve askerliğin kaldırıldığını ilan ederek TBMM'nin asker ve para kaynaklarını kurutmaya çalıştı.
İtilaf Devletleri de İstanbul Hükümeti’ni desteklediler. Hükümet bildirileri, ferman ve fetvaları uçaklarla Anadolu köylerine attırdılar. TBMM'yi Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olarak gördüler.
Anadolu halkı genelde TBMM'yi destekledi. Buna rağmen yıllarca süren savaşlardan, vergilerden ve askerlikten bıkan halkın bir kısmı ile çıkarları elden giden bazı kişiler İstanbul Hükümeti'nin de kışkırtması ile ayaklandılar. Azınlıklar da çeşitli ayaklanmalar çıkardılar. Bu ayaklanmalar;
Doğrudan İstanbul Hükümeti'nin çıkardığı ayaklanmalar; Ahmet Anzavur ve Kuva-yı İnzibatiye (Halifelik Ordusu) .
Anadolu halkının çıkardığı ayaklanmalar; Bolu - Düzce - Hendek - Adapazarı Ayaklanması, Yozgat Ayaklanması, Konya Ayaklanmaları, Afyon Ayaklanması, Milli Aşireti Ayaklanması
Azınlıkların çıkardığı ayaklanmalar; Pontusçu Rumlar ve Ermeni ayaklanmaları
Kuvayı Milliye yanlısı olup sonradan ayaklananlar; Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe TBMM ayaklananların üzerine milli kuvvetler sevk ettirdi. Hıyanet-i Vataniye kanunu çıkarıldı. Bu kanunu uygulamak üzere üyeleri milletvekili olan, İstiklal Mahkemeleri kuruldu (Meclis yargı yetkisine sahip olmuştur) . Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi ve arkadaşları tarafından fetvalar yayınlandı. Ayrıca Mustafa Kemal’in emri ile kurulan Anadolu Ajansı da halkın doğru bilgilendirilmesi için çalıştı.
Ayaklanmalar; Kurtuluş Savaşı’nın uzamasına, Yunan işgalinin yayılmasına ve uzamasına, TBMM'nin asker ve silah kaybına yol açtı. Buna rağmen TBMM Anadolu'da otoritesini sağladı.

3. Sevr Antlaşması
İtilaf Devletleri aralarındaki uzun görüşmeler sonunda Osmanlı Devleti ile yapacakları barışın esaslarını belirlediler. 10 Ağustos 1920'de Sevr Antlaşması’nı imzaladılar.

Buna göre;
İstanbul antlaşma şartlarına uymak şartıyla Osmanlı başkenti olarak kalıyordu. Boğazlar Türklerin yer almadığı uluslar arası bir komisyon yönetecekti.

Doğuda Ermeni ve Kürt Devleti kurulacaktı.
Çukurova, Güneydoğu ve Sivas'a kadar olan yerler Fransa'ya Antalya ve çevresi İtalyanlara, Batı Anadolu ve Trakya Yunanlılara verilecekti.
Osmanlı Devleti savaş tazminatı ödeyecek, maliyesi İtilaf Devletleri’nin kontrolünde olacaktı. Azınlıklara her türlü ayrıcalık tanınacaktı. Kapitülasyonlardan tüm devletler yararlanacaktı.
Askerlik zorunlu olmayacak, 50 bin asker olacak, ordunun ağır silahları bulunmayacaktı.

Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti yok sayılmış, toprakları yağmalanmıştır. Antlaşma Mebuslar Meclisi tarafından onaylanmadığı için hukuken geçersizdir. TBMM antlaşmayı tanımadı. İmzalayanları da vatan haini ilan etti. Türk halkı kurtuluşun ancak mücadele etmekle mümkün olacağını anladı.

Araştırma-1710
Kanber ORHAN