28.01.2008 07:38:56

Tren faciası

Mustafa Ceylan




KAZARAY




26.01.2008 tarihinde saat: 17.35'de İstanbul'dan kalkan ve Haydarpaşa-Denizli seferini yapan Pamukkale Ekspresi, Kütahya-Afyon güzergahında bulunan Çöğürler-Değirmenözü istasyonları arasında 27.01.2008 günü, tam tamına 9 saat 05 dakika yolculuktan sonra, saat:02.00 civarında raydan çıkarak 2 vagonu yan yatmış ve tarihimize bir tren kazası daha eklenmiş, 9 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Toplam 21 vatandaşımız da hastanelerde tedavi görmüş veya görmeye devam etmektedir..



Hızlı tren hülyalarıyla yatıp kalkan TCDD’nin İstanbul’dan kaza yerine kadar 9 saat 05 dakikada gelmiş olması ve söylendiği gibi conta başındaki rayların kırılması suretiyle kaza yapması oldukça garip.

Dünya, raylı taşımacılıkta nereye vardı, varmak üzere, biz neredeyiz? Gerçekten de, ağlanacak halimiz var.

Acımasız sat-sav, kap-kaç düzeninin bir sonucu bu kaza. Ülkede yük, yolcu taşımacılığını demir yolundan alır, kara yoluna verir, demiryolları zarar ediyor diye, fabrikalarını birer birer atıl vaziyete sokup elden çıkarma gayretine düşersen işte bu sonuç kaçınılmaz olur. Oysa, TCDD fabrikalarında değil tren otomobil, uçak bile yapılabilirdi.

TCDD, emekli olanların yerine kalifiye eleman yetiştiremediği, ödenek sıkıntıları çektiği, hükümetlerin olursa olur, olmazsa olsun anlayışıyla yaklaştığı bir kamu idaresi.



Benim bildiğim ve gençliğimin-mühendisliğimin o ilk heyecanlı yıllarını yaşadığım demiryolları, bugün, o eski günlerini aramakta, çok ileri gitmesi gerekirken, bilhassa geriye gitmektedir.



Türk demiryollarında 1942’ den bugüne meydana gelen ve sonucu ölümlerle biten tren kazaları listesini inceleyecek olursak,



Raydan çıkmalarla 7 kazada 85 yolcu,

Karşılıklı iki trenin çarpışdığı 30 kazada 470 yolcu

Diğer sebeplerle 8 kazada 38 yolcu ölmüştür.



Daha önceki yıllarda kazaların çoğunluğu iki trenin çarpışması şeklinde olurken, son yıllarda trenlerin raydan çıkması nedeniyle olduğunu da görmekteyiz.



Bunun sebebi, demiryolumuzun yaşlılığı ve bakımsızlığı değil midir? Raylardaki yolculuğumuz Allah’a emanettir. Bu kazalardan, uygulanan siyasi ve ekonomik politikalar sorumludur. Ömründe trene binmemiş, demir yollarını yük ve angarya gören insanlardan Ulaştırma Bakanı ve müsteşarı yaparsak bu sonuçla elbette karşılaşırız.

Teknik raporlar oluşturulduktan sonra kazanın kesin sebebinin belirleneceğini vurgulayan Vali, "Ancak, kazanın ray kırılmasıyla, trenin raydan çıkması sonucu meydana geldiği tespit edildi" demiş. Bakanlık müsteşarı Kütahya Valisi kadar da TCDD ile ilgili değil sanıyorum. Bir gazetecinin "conta başının kırılmasının" nedenini sorması üzerine, Müsteşar, ''Şu aşamada bir şey söylersek şaşırtıcı olabilir. İlerleyen saatlerde belirlenebilir'” demiş, Aşırı hızın kazaya yol açıp açmadığının sorulması üzerine ''Aşırı hız söz konusu değildir'' Buzlanmanın etkisi konusundaki bir soruyu yanıtlarken de ''Eksi 12 derece soğuk olduğunu biliyoruz. Ama bu durumun kazada ne kadar etkili olduğunu bilmiyoruz'' yanıtını vermiş.



Gelin, oturup ağlamayın bu cevaplara. Hayret etmeyin…



9 ölü, 30 yaralı bir tren kazası. Üstelik lokomotife bağlı ilk 3-5 vagonun yoldan çıkmış olmasının sebepleri hakkında görüş serdedemiyor müsteşar…



BBP Genel Başkanı Muharrem Yazıcıoğlu bu konuda Müsteşar’ dan daha uyanık, daha duyarlı. Yazıcıoğlu demiş ki: "Bu elim kaza hepimizi milletçe derin üzüntüye boğdu. 1990 yılında da aynı noktada yine bir tren kazası meydana geldiği söyleniyor. Yıllardır tren yollarının gerekli bakım ve onarımı maalesef yapılmıyor. Tren işletmeciliği, güvenlik unsuru yüksek bir sistemdir. Yetişmiş personel sayısı, düzenli yol bakım ve onarımı, çeken çekilen araçların düzenli bakım ve onarımı ve teknolojik yatırım bu işletmenin temel unsurudur. Bu tür elim kazaların tekrar yaşanmaması için alınan tedbirler gözden geçirilmelidir.”



Bu kazadan önce, büyük tren kazası 2004 yılında yaşanmıştı. Tavşancıl'da, 11 Ağustos 2004 tarihindeki kazada, iki trenin çarpışması sonucunda 8 kişi ölmüş, 88 kişi yaralanmıştı. Aynı yıl, 22 Temmuz'da Pamukova'da meydana gelen kazada ise hızlandırılmış trenin raydan çıkması sonucunda 38 kişi öldü, 95 kişi yaralanmıştı.



Demiryolları makine ve yol demektir. Tren demektir. Tren, çekici makine ve vagonlardan oluşur. Cer-hareket motoru sistemini terk ederek tek ray üzerinde manyetik alanla ivme kazanan hızlı süper trenleri üretip kullanıyor dünya.

Biz üretmeyi bırakın, mevcut ray-yollarımızın bakımını ve onarımını bile yapamaz durumdayız.



Bugün TCDD’ nin 8697 km uzunluğundaki ana hattı bulunmaktadır.



“Bu hattın, % 95’lik kısmında tek hat işletmeciliğinin yapılması,

% 35’lik kısmındaki rayların 20’den daha büyük yaştan,

% 34’lük kısmının 46.303 kg/m ve daha küçük kesitli raylardan,

% 32’lik kısmının beton travers dışındaki çelik ve ahşap traverslerden oluşması,

Altyapıda meydan gelen deformasyonlar, ülkemizin coğrafi koşulları ve hatlarımızın geometrik yapısı ve mevcut yollarımızın eski ve yıpranmış olması nedeniyle trenlerimiz düşük hızlarla seyretmektedir.”



Tam 9 saatte İstanbul’dan Kütahya’ ya gelebilen bir tren expres mi olur?

O yük treni bile olamaz.




Tren hızını etkileyen faktörlerin başında ray-yol gelmektedir.



Trenlerin normal hızlarına getirilmesi amacıyla 2003 yılından itibaren yol

yenileme çalışmalarına hız verildiğini bildiriyor TCDD yetkilileri. Ancak, 2008 de TCDD’ nin hedefleri arasında en önemli projelerden birisi 500 Km yol yenilenmesi, 500 Km de yol bakımın yapılmasının planlandığı en yetkili ağızdan kamu oyuna duyurulmuş ve bu hedefler TCDD’nin internet sitesinde de yayınlanmıştır. Bu hedef, en hızlı hedef. Üstelik özel sektörü de bu işe çekme çabaları da varken, bu gidişle TCDD mevcut ray ağını 20 senede zor yenileyebilecektir.



Genel Demiryolu Çerçeve Kanunu ve TCDD Kanununu çıkaramamış bir memleketiz maalesef…



Zaten, lokomotiflerimiz Fransız MTE patentli. Raylarımız ithal..

Hayal etmeyelim boşuna hızlı tren diye…

Yoluna bakamayan, yenileyemeyen ve rayını ihaleyle yurt dışından temin eden bir ülkeyiz. S 49 Kg/m standardındaki raylarımızı yenileyip Dünyanın kullandığı UIC 60 Kg/m raylarına geçememişiz. Bunu en azından ana arterlerde yapamaz mıydık?



S49 kg/m.lik ray üretimi yerine UIC 60

kg/m.lik ray üretimine yönelmiş olsaydık(Biraz teknik olacak ama, işin bu yönünü de belirtmemiz şart tabi);



-UIC 60 kg/m.lik Rayın ekonomik ömrünün S49’luk raya göre daha uzun olması,

-V>160 km/s hıza geçişte daha büyük en kesitli raya ihtiyaç duyulması,

-Hattın Dingil basıncının arttırılması,

-UIC 60 kg/m.lik rayda kesit alan büyüdüğünden gelen yüklerin daha homojen

olarak iletilmesi sonucu altyapının stabilizesinin daha az bozulması,

-Balast ve altyapı bakım-onarım maliyetlerinin düşmesi,

hususları göz önünde bulundurularak gerek tren trafiği yoğun olan ve gerekse de üzerinden geçen yük bakımından ana koridor sayılan,

-Ankara-Kayseri-Sivas

-Divriği-İskenderun

-Halkalı-Hudut

-Eskişehir-Balıkesir

-Cumaovası-Aydın–Denizli-Karakuyu

-Erzurum Kars

Hat kesimlerinin en azından bir kaçını tamamlamaz mıydık? Yapamadık, edemedik maalesef!



Tüm şebekede UIC 60’lık raya geçilmesi kim bilir daha nice uzun yıllar alıp götürecek? İlk defa Cumaovası-Aydın-Denizli hattı Buharkent-Sarayköy kesiminde 06.11.2007 tarihinden itibaren UIC 60 kg/m.lik raylarla yol yenilemesine başlandığını ifade etmekte TCDD raporları.



SONUÇ OLARAK;



-Kütahya’ da meydana gelen tren kazası, sebebi belli olmayan bir kaza olmayıp, bağıra bağıra ben geliyorum diyen ve gelmiş bir kaza değil midir?



-Evet raydan çıkma hadisesi vardır. Conta başı meselesi ve ray kırılması sadece muhtemel sonuçlardır. Esas sebep, TCDD Yol Dairesinin çalışmaması, yol bakım ve yenilemesini yapamamış olması değil midir?



-Hani nerde kaldı sizin, her tren seferinden evvel belirli kilometreler arasında gidip gelen yol bakım-kontrol ekipleriniz? Yok mu, onlar da mı özelleştirme kapsamına alındılar acaba?



-Ray bakım ve tamirini yolda giderken otomatikman yapan “ray bakım trenimiz” mi çalışmamakta?



-Kütahya tren kazası, teknik olarak TCDD dışından, üniversite vb bu konudaki bilim çevrelerince incelenmeli ve sonuçları da kamu oyuyla paylaşılmalıdır, görüş ve düşüncesini taşımaktayız