Triyolemsi Nazım Türü'nün Öyküsü

GÜLCE EDEBİYAT AKIMI
YENİ NAZIM TÜRLERİ

NAZIM TÜRÜ:TRİYOLEMSİ
**********************************


1-Batı Edebiyatı nazım türlerinden olan 'Triyole' nin değişik bir versiyonudur.

2-Mısra yapısı şu şekildedir

..............................................................(1-a)
..............................................................(2-a)

..............................................................c
..............................................................c
..............................................................c
..............................................................(1-a) -Mısra aynen

...............................................................d
...............................................................d
...............................................................d
...............................................................(2-a) mısra aynen

3-Burada a-c-d kafiyeleri göstermektedir.(1 ve 2) de mısranın baştan sona tamamını göstermektedir. Yani ilk mısra hiç bir değişikliğe tabi tutulmadan, BİRİNCİ MISRA BİRİNCİ DÖRTLÜĞÜN DÖRDÜNCÜ MISRASI olmakta; İKİNCİ MISRA DA İKİNCİ DÖRTLÜĞÜN GENE DÖRDÜNCÜ MISRASI OLMAKTADIR.

4-Genellikle 8 artı 8=16 hece ölçüsü ile yazılırsa da, bu mısra yapısına bağlı kalmak kaydıyla, şair dilerse 7 artı 7=14, 6 artı 5=11 veya başka ölçü ve kalıplarda da değişik 'Triyolemsi'ler yazabilir. Önemli olan ilk-BEYİT'-teki iki mısranın aşağıdaki dörtlüklerde aldığı yerdir.

5-ilk BEYİT'in mısraları kendi arasında MUTLAKA kafiyeli olmalıdır.
6-Edebiyatımıza Ekrem YALBUZ tarafından kazandırılmıştır.


*********************

ÖRNEK BİR TRİYOLEMSİ TARZI ŞİİR ŞÖYLEDİR:


SON İMTİHAN

Âşıkların kaderi yollarda terk-i candır
Zira ki divaneye vuslat zor imtihandır.

Hilâli görmek için yıldız titrer gecede
Türaba düşen dane mutludur işkencede
Tandırda huzur bulur, hamur da neticede
Âşıkların kaderi yollarda terk-i candır.

Şeker suda su olur gayesidir muhtacın
Cennetleri görmemek izahıdır mi’racın
Pervane şemde yanar gereğidir mizacın
Zira ki divaneye vuslat zor imtihandır.

Ekrem Yalbuz


*****************


2009 YILINDA YAZILIP YAYINLANAN TRİYOLEMSİLER

1-SON İMTİHAN- Ekrem YALBUZ
2-SON İMTİHAN'A ŞERH- Yusuf Ziya Karahasanoğlu
3-SON İMTİHAN'A NAZİRE- FESİH AKTAŞ
4-SON İMTİHANA NAZİRE- AŞIK KEVSERİ
5-SON İMTİHAN'A NAZİRE- KÖKSAL KIRLIOĞLU
6-Zindan Batar Gözüme- Osman ÖCAL
7-Ağıt - Refika DOĞAN-
8-...Esmer Hayatlar- Refika DOĞAN
9-Yaralar Beni- Refika DOĞAN
10-...Ben- Refika DOĞAN
11-BİTİRDİK İNSANLIĞI YİTİRDİK- KERİM BAYDAK
12-MİHRİCAN 3- Mehmet_Ozdemir
13-YALNIZLIK SEVDİ BENİ- Asuman Soydan ATASAYAR
14-Ey nefs! Bindir Üstüne Beni- Ali Oskan
15-Hiçlik Libası- ALİ OSKAN
16-Bir Tutam Aşkınla Gel-RAHİME KAYA
17-Haykır İnlesin Kâinat-RAHİME KAYA


TRİYOLEMSİ NAZIM TÜRÜ'NÜN ÖYKÜSÜ

10.09.2008 tarihinde antoloji.com sitesinde

Sultanıma

Kapamadan gözlerini aynalara bakıversen
Aşkın ile semah döner; su köpüğü, gün ışığı...

Ağlayan tüm saatleri, iplik iplik öreceksin
Gönül yaram kanadıkça, melhemini süreceksin
Günaydınım, sevdiceğim yüreğimi göreceksin
Kapamadan gözlerini aynalara bakıversen...

Sana olan kara sevdam, söyleniyor bak dillerde
Geceyi çıkar üstünden, aç sabahı perde perde
Bilmez misin a sultanım, unuttuğun sahillerde
Aşkın ile semah döner; su köpüğü, gün ışığı...

Mustafa Ceylan

şiirini yayınlamış ve adına da TRİYOLEMSİ demiştim.
Daha sonra üstad Ekrem YALBUZ Hocamız(19.12.2008) tarihinde SON İMTİHAN başlıklı bir Triyolemsi yayınladılar. Böylece, Batı Edebiyatının çok kullandığı, ancak, bizim şairlerimiz tarafından az kullanılmış olan (TRİYOLE) nin, yeni versiyonu (TRİYOLEMSİ) doğdu. Sonra, Ozan SENTEZİ, bu nazım türünün adının da Türkçe olmasını önerince bizler de TRİYOLEMSİ(üçleme) demeye başladık.

**************************

Geliniz, hep birlikte;
Üstad Ekrem YALBUZ'un SON İMTİHAN başlıklı şiirinin altındaki öyküsüne bir göz atalım, olmaz mı?


((((Sayın Mustafa Ceylan Üstadın YENİ NAZIM ÖNERİLERİ nden.
Batı kökenli Triyole şiirinin değişik şekli.

Bizim şiir anlayışımıza, izah tarzımıza ve kafiye düzenimize daha uygun.
Bir beyiti, iki dörtlüğün altına paylaştırmak.

Her kural, denemelerle bulundu. Denersek ne kaybederiz?

Arkadaşlarıma denemelerini tavsiye ederim. Tadı, düz şiirden daha iyi.
Bakıyorum da şu an bindiğimiz otomobillerin ilk modellerini bedava verseler kapımıza koymayız. Her alanda denemelerle, aramalarla güzele ulaşıldı.

Şiirdeki deneme ve arayışlar, mevcudu tüketme değil, yeni güzellikler keşfetmektir.

Saygılarla...

***************
MENZİLE ADIM ADIM GİDİLİR.
İŞTE GÜZELE ULAŞMAK İÇİN ATILAN O ADIMLAR:

Aşk Hece Engelinde(TRİYOLE)

Yokuşunda bağlandım hep nazlı inişlerin;
Çözersen sen çözersin aşk hece engelinde.

Ruhuma gül döşedi uzaktan gülüşlerin,
Sol göğsümün üstüne yuva yaptı düşlerin.
Usandırdı bu candan yersiz naz edişlerin,
Yokuşunda bağlandım hep nazlı inişlerin.

Vuslat, kördüğüm oldu zülüflerin telinde,
Bu sevda kar yumağı, sar büyüsün elinde.
Her çilesi bir desen, kemer olsun belinde,
Çözersen sen çözersin aşk hece engelinde.
..................................................................Osman Öcal

Sayın Osman Öcal Hocamızın yaptığı Triyole'nin tanımına bire bir uyuyor. Batıda kullanıldığı gibi.

AB şeklinde kafiyelenen beytin, dörtlüklerde;
aaaA, bbbB şeklinde sunulması.

Yeni karşılaşan ve denemek isteyen arkadaşlarımız için mükemmel bir örnek.
Tevafuk o kadar güzel ki, onun da konusu aşk.

Sayfamıza değer kazandıran bu güzel paylaşımınız için çok teşekkür Muhterem Hocam.

***************
Terk-i can âkıbet mi âşıktaki gayeye?
İmtihan vuslat olsa not vermez divaneye!

O geceler hilâlin önüne bağdaş kursa
İşkenceler türaba mutlu dane savursa
Neticeler hamuru huzur ile yoğursa
Terk-i can âkıbet mi âşıktaki gayeye?

Muhtacın gayesiyse varsın su olsun şeker
Mi’racın izahını çekse bir mizan çeker.
Mizacın gereğinden pervaneler derbeder
İmtihan vuslat olsa not vermez divaneye!
............................................Yusuf Ziya Karahasanoğlu

Nazire mi, şerh mi...

Bu değerli dizeler, şiire mütenasip düşse de, açıklayıcı/ sorgulayıcı/ cevaplayıcı nitelikte olduğu için asla nazire diyemeyiz. Nazirenin ötesinde bir şey...

Şerh mi? O da tartışılır.
Şerh; sırrına vakıf olunamayan, hikmeti çözülemeyen değerli ve gizemli bilgilerin açıklanması için yazılır. (Mesnevî'nin şerhi, Risale-i Nur'un şerhi gibi)

SON İMTİHAN'ın bu özelliği yok.

Sayın Yusuf Ziya Hocamın yaptığını, eksikleri tamamlama, ele alınan konuya anlam ve derinlik kazandırma olarak görüyorum.

***Mi’racın izahını çekse bir mizan çeker***

Muhterem Hocama çok teşekkür ediyor, kalbî muhabbetlerimi sunuyorum.

***************
Naçiz düşen bedenin kabristan nişanıdır
Mahşerdeki ihvani yanında imanıdır

Nedamet fayda vermez görevi etme ihmal
Fanide geçen zaman ömrü de olur ikmal
Ebediyet rah'ında alır eder irtihal
Naçiz düşen bedenin kabristan nişanıdır

Tecellide encami takdir-i gayesine
Tende süzülüp gider ruhların hanesine
Ukba'ya vaki kalan amelin hissesine
Mahşerdeki ihvani yanında imanıdır.
.................................................................(Âşık Kevserî)

Teşekkürler ve tebrikler Sevgili Kevserî Usta.
Bu ne güzelliktir böyle. Bu nasıl naziredir böyle, hayran oldum.
Bu güzel şiirinizde biraz da 'divanî' kokusu var. Bas perdeden.
Ellerinize, gönlünüze sağlık. Varolunuz.
Ardahan'ımızın güçlü ozanına, Sayın Âşık Kevserî kardeşime sevgiler, saygılar gönderiyorum.

****************
Terk-i canda mefkûre; nihayete vuslattır.
İmtihanda şehâdet; Vurgun’a hâsılattır.

Titreyen her yıldıza gülümser nurlu cemal,,
Daneye can çalmada; türap, hünerli hamal,
Hamur kıvam bulmalı, od’a su serper ihmal,
Terk-i canda mefkûre; nihayete vuslattır.

Mi’racın izahatı fezanın gizeminde,
Us, hücrede iç çeker, mizan başka zeminde,
Mizaçta hür itikat; her şeyin üzerinde,
İmtihanda şehâdet; Vurgun’a hâsılattır.
...................................................................(Fesih Aktaş)


Hele sen hoş geldin Fesih Bey.

Sevilenin gözden kaybolması, sevenlere eziyettir. Bir daha böyle yapma emi.
Ha çok acil işleriniz olursa izin alınız efendim. Yıllık izninize mahsuben mazaret izni kullanabilirsiniz.

Nazirenizin her bir dizesine, hatta her bir kelimesine hayran oldum.

'Mi’racın izahatı fezanın gizeminde,'

Mi'rac konusuna Yusuf Bey de değinmişti. Sizin bakışınız da oldukça düşündürücü. Evrenin sonsuzluğunda bir gece yolculuğu. Baştan sona sır ve gizem.

'Daneye can çalmada; türap, hünerli hamal,'

Bu dize de oldukça anlamlı ve manidar. Müthiş bir benzetme var.
Adımız öğretmen'e çıktı, varsın çıksın. Öğrenmek hobilerimin ilki. Ben, öğrenmeyi ibadet sayıyorum, öğrenmeğe devam edeceğim.

İmtihanda şehâdet temennisi ile çok teşekkür öğretmenim.
Var olunuz.

****************
Sayın Eroğlu, ilginiz için çok teşekkür.
Yorumunuz da sanatlı olmuş. Bildiğiniz şeyi blmemezlikten gelmişsiniz.

Triyole şiiri batı kökenli. Orijinal triyola'da kafiye düzeni:
AB,....a,a,a,A...... b,b,b,B şeklinde. Sizin söylediğinz de o tarz.

Biz, Yeni Nazım Önerileri'nde 4 a'nın veya 4 b'nin alt alta gelmesi yerine, Türk şiir anlayışına ve kafiye düzenine daha uygun düşer düşüncesi ile
AA,......c,c,c,A........d,d,d,A şeklinde düşündük. Tam triyole olmadığı için de adına; Triyolemsi (Triyoleye benzeyen) dedik.

Sayın Ozan Sentezî'den bu ismin Türkçe olması şeklinde bir teklif geldi. Teklifin değerlendirileceği kanaatindeyim.

Bir şiire, bir anda 3 nazirenin gelmesi denediğimiz tarzın bize uygun olduğunu, kabul gördüğünü gösteriyor. Sizlerle her adım mutluluk veriyor.

Tekrar teşekkür ediyor, sevgiler sunuyorum.

******************
Âşık sesi, maşuk un şavkına terk-i candır
Olamazdı izahat, O yoktan yaradandır.

Cemiyet aydın etmez, hilâl gecede
Fakat olur aydınlık, doğru kandil hecede
Fezayı aydın eden yıldız, lal neticede
Âşık sesi, maşuk un şavkına terk-i candır.

Şekerde kötü gelir, şıraya doyan şerbette
Tat dediğin bilinmez ki, dil olmazsan hakikatte
Taa ki yoğrulursun da, o şayan keramette
Olamazdı izahat, O yoktan yaradandır...............(Köksal Kırlıoğlu)

Eyvallah Köksal Kardeş.
Gençler böyle güzel, böyle anlamlı dizeler yazabiliyorsa hangi öğretmenin gözleri açık gider ki...
Saygıdeğer öğretmenlerim,
Yaslanın arkanıza, keyifle yudumlayın kahvelerinizi. Edip bir nesil geliyor.
Teşekkürler Sayın Kırlıoğlu. Kaleminiz var olsun.

Ekrem YALBUZ))))

EKREM YALBUZ Hocamıza
ve
Gülce'ye gönül vermiş bütün dostlarıma,
Teşekkürler...
Selamlar, saygılar...

Mustafa Ceylan

Aşk Hece Engelinde(TRİYOLE)

Yokuşunda bağlandım hep nazlı inişlerin;
Çözersen sen çözersin aşk hece engelinde.

Ruhuma gül döşedi uzaktan gülüşlerin,
Sol göğsümün üstüne yuva yaptı düşlerin.
Usandırdı bu candan yersiz naz edişlerin,
Yokuşunda bağlandım hep nazlı inişlerin.

Vuslat kördüğüm oldu zülüflerin telinde,
Bu sevda kar yumağı sar büyüsün elinde.
Her çilesi bir desen kemer olsun belinde,
Çözersen sen çözersin aşk hece engelinde.

06.08.2008
Osman Öcal

Bu çalşmayı Batı edebiyatı nazım türü olarak yazmıştım. Gülce Üçleme olarak ilk çalışmam aşağıdaki şiirdir. İlk iki mısraı kendi arasında kafiyeli değildi. Sonradan kafiyeli olsun önerisine uyarak kafiyeli olarak düzenlenmiştir.

Zindan Batar Gözüme TRİYOLEMSİ(ÜÇLEME)

Karanlık gecelerde yâr beni görmez misin?
Ay gezerken semada tutup indirmez misin?

Kabuk tutmuyor yaram gönlüme geçmez nazım;
Ağır ağır ses verir benden de dertli sazım.
Ne hayaller çaredir ne düş tutar yıldızım;
Karanlık gecelerde yâr beni görmez misin?

Neyim varsa yükledim iki cümle sözüme;
Vuslatî der alırsın dönüp baksan yüzüme.
Mehtaba hasret gönül zindan batar gözüme;
Ay gezerken semada tutup indirmez misin?

Osman Öcal

Saygıyla.