Uyan Ali'm (1)


Ahmet ÖZDEMİR
***************

Sevgili okuyucular Altınoluk ta son haftalarım. Ekim ayından itibaren bir aksilik olmazsa İstanbul'un kültür sanat etkinliklerinin içerisinde yer alacağız. Zaman zaman bu çevreden derlediğim türkü hikayelerini size tefrika gibi naklediyorum. Üç beş gün yazacağım öyküyü Edremit'in Tahtakuşlar köyünde etnografya müzesi kuran hocaların hocası Alibey Kudar'dan öğrendim. Öğrendiğimi bir öykü haline getirdim ve size sunuyorum.

Ben diyeyim kırk beş, siz deyin elli yıl öncesinde, Ayvacık'ın Süleyman köyünde Ali Avseren konuk ettiği öğretmen Alibey Kudar ile koyu bir sohbetteydi. Öğretmen soruyor, o yanıtlıyordu. Odanın yanı başındaki sofada evin hanımı, kızları hali dokumaktaydı. Becerikli parmaklarıyla bir birinden anlamlı desenler çıkarıyorlardı. Türkmen halıları, hikâyelerine göre desen, desenlerine göre de isim alırdı. Turnalı, oklu, kabak çiçeği, elek, altın tabak, hayat ağacı, Türkmen gülü, yeşil budak, baratlı, eski Türkmen, eli belinde anılan desenlerden bazılarının adıydı.

Odanın duvarları, oturdukları sedir de halı kaplıydı. Yerde oturaklı bir kilim serilmişti. Yörük halı ve kilimlerini bezeyen her desenin ayrı bir öyküsü vardı. Ali Avseren koyu bir sohbete dalmışlardı. Bir ara duvarda asılı duran sazını aldı. Bir iki tellere dokundu. Bir iki tellerin bağlı olduğu kulağı sağa sola çevirdi. Sonra mızrabı tellere vururken, sol elinin parmakları sazın sapındaki perdeler arasında gezindi. Bir türkü tutturdu. İçli mi içli, yanık mı yanık:

"Gökte yıldız burgam burgam
Al kanlara boyandı yorgan..."

Alibey Kudar, kurşun kalemini eline aldı. Sarı saman defterine çiziktirmeye başladı. Bir kıta. Bir kıta daha. Bir kıta daha. Her bir kıta, "Uyan Alim uyan / Bir tanem sar beni" nakaratı ile bitiyordu.
Alibey öğretmen, Ali Avsener'e sordu:

"Ali kardeş bu ne iştir?"

"Ben bu türküyü hani Ayvacık'ı aşağıya doğru geçince Behram'a geliyorsun ya."

"Evet."

"Behram'dan sonraki Kuruoba'yı da geçiver."

"Ondan sonra Bektaş köyü gelir."

"Evet, Bektaş köyü. Bizim Türkmen köylerinden."

"Hepsi öyle. Bizler de Türkmen'iz."

"Doğru söylüyorsun Hocam. Aslımız taa Horasan ellerinden gelmiş. Göçebe yaşayanlarımıza Yörük, bizim gibi yere iskân olanlara da Türkmen denmiş. Neyse konuyu dağıtmayım. Bu türküyü Bektaş köyünde bir Ayşe ninemiz var. Ondan dinledim. O da bilmem ki kimden öğrenmiş?"

"Söylediğin türkünün bir hikâyesi olmalı."
"Hikayesiz türkü olur mu hocam.?"
"Sen de anlatıver Ali'ni hikâyesini gayri!"

Ali Ayseren başını salladı. Bakalım o ne anlattı ki, Alibey Kudar ile sofadaki tezgâhta ilmek ilmek halı dokuyanlar, ellerindeki kirkiti bir yana bırakıp ne dinlediler?

Kimi der ki Kazdağlarının öte yüzündeki köylerde, kimi der ki taa Çanakkale'nin öte yakasındaki köylerde kimi de daha uzaklarda Sandıklı'nın Akdağı eteğindeki köylerde Ali adında yiğit mi yiğit; Mert mi, mert, bir aslan parçası varmış. Gönlü Karun gibi zenginmiş ama malca, mülkçe pek çok varlıkları yokmuş. Bir de köyün Zeynep kızı var ki, Aman Allah. Boy desen onda, pos desen ondu. Hani eski âşıklar anlatır ya, kudret sürmelisi gözlerini görüp de, gonca dudaklarından dökülen bir çift sözü duyup da o gözlerin, o sözlerin hapsine düşmemiş kimse olmazmış.

Zeynep selviye benzermiş dallar içinde, güle benzermiş allar içinde. Hele süt beyaz teni, hele yanağındaki püskürtme beni, ahu gibi bakışı, kor gibi yakışı. Uzun söze gerek yok, o bakışın, o yakışın içerisine düşenlerden biri bizim Ali'ymiş.

Birisini onlarca kişi sevebilir. Ama o yalnız birine işmar verir. Derler ya kalpten kalbe yol var. Zeynep'in kalbinden geçen yol, Ali'nin kalbinden geçen yolla çakışıvermiş. Buna çakışıverme değil de, iki kalpten bir birine bir akış olmuş. Öyle bir akış ki, döküldüğü yeri yakmış kavurmuş.
Önce uzaktan uzağa bakışmışlar, işmar verip işmar almışlar. Sonra ufak ufak buluşmuşlar. Tenha yerlerde sarışmış, koklaşmışlar.
Ali ile Zeynep ne hayaller kurmuş, neler konuşmuşlar onu yarınki yazımda aktaracağım: