Ahmet Özdemir
06.05.2016
************



“Sevgiden sevinçten böyle pek uzak

Yaşamak bilsen ah ne acı anne.
Yılların saçında yaktığı her ak,
Şu ıssız gönlümün son tacı anne”

“Anneme Mektup” başlıklı şiirinde Vehbi Cem Aşkun böyle diyordu.  Sivas Folkloru denildiğinde hemen aklımıza gelenlerin başında yer alıyordu.

Vehbi Cem Aşkun, 1909 yılında Sivas’ta doğdu. Babasının adı Ömer Lütfi, annesinin adı Huriye’ydi. İlk ve orta öğrenimini Sivas’ta tamamladıktan sonra İzmir Erkek Öğretmen Okulu’nu bitirdi. Yedi yıl Merzifon’da ilkokul öğretmenliği yaptıktan sonra, Gazi Eğitim Enstitüsü’ne devam etti. 1937 Gazi Eğitim Enstitüsü’nün Türkçe Bölümü’nden mezun oldu. Sivas Ortaokulu’na tayin oldu. 45 yıl fiilen yazarak, okutarak Sivas’a hizmet etti.

Vehbi Cem Aşkun, yazı hayatına İzmir Öğretmen Okulu’nda okuduğu yıllarda başlamıştı. 1929-1930 yıllarında İzmir’de  çıkan Hizmet, Ahenk, Yeni Asır, Anadolu ve Halkın Sesi adlı gazetelerde, ayrıca Fikirler adlı dergide yazıları yayımlanmıştı.

1938 Sivas’a gelince burada çıkan Kızılırmak, Sivas Postası ve Ülke gibi gazetelerde yazdı. Sivas’ta Şair Feyzi Kutlu ve Avukat Ahmet Göze ile Kızılırmak ve Ülke gazetelerini çıkardı, yönetti. Yine Sivas’ta 4 Eylül ve Yayla dergilerini yayınladı. ayrıca Çığır, Dikmen, Sanat gazetesi ve Ulus gazetelerinde yıllarca yazı yazdı.

24 Şubat 1933 günü açılan Sivas Halkevi, 1936 yılı Mayıs ayından itibaren Ortayayla adında bir dergi çıkarmaya başlamıştı. Dergi, 17. sayısından itibaren isim değiştirerek “4 Eylül” adını almıştı. 31 Mart 1942 tarihinde 51. sayısını yayımladıktan sonra yayım hayatına son vermişti.  Dergide Sivas ve çevresinin tarihi, çevrede yetişmiş ve tanınmış kişilerin yaşam öyküleri, halk şairlerinin hayatları, eserleri, folklor, sosyal hayat, ekonomi, sağlık ve spor gibi konularda yazılar yer almaktaydı.

Sivas Halkevi tarafından yayınlanan kitapların bazıları Vehbi Cem Aşkun’a aitti. Bunlar folklor, edebiyat ve tarih ağırlıklı eserlerdi.  Vehbi Cem Aşkun, bir bütün olarak Sivas folklorunu ilk defa ele alıp yayınlamıştı.

Sivas Folkloru’nun ilk cildi, Sivas Halkevi Dil, Tarih ve Edebiyat Kolu Yayınlarının altıncı kitabı olarak Kamil Matbaası’nda 1940 yılında çıkmıştı. Bir yıl sonra Sivas Folkloru’nun ikinci cildi yayınlandı.

Vehbi Cem Aşkun bu kitapta, Sivas’ın tarihçesi, sanat ve kültür durumunu, Sivas folklorunu, evlenme, düğün, dünürlük, söz kesme, nişan okuma, düğün, hamam, kına gecesi, gelin götürme, gibi gelenek ve görenekleri anlatmıştı.

Vehbi Cem Aşkun, Sivas Şairleri adlı kitabı  Kamil Matbaası’nda  1948 yılında Sivas Halkevi Dil, Tarih ve Edebiyat Kolu’nun 13. kitabı olarak çıktı. 408 sayfalık kitabın oluşturulmasında şairlerin çoğunun şiirleri basılı olmadığından, zorunlu olarak, yazılmış cönklerden, defterlerden faydalanılmıştı.

Vehbi Cem Aşkun’un “Sivas Kongresi” adlı kitabı aynı matbaada, 1945 yılında basılmıştı.  Önsözden sonra kitap dört bölüme ayrılmıştı. Birinci bölümde  Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkıp Sivas’tan Erzurum’a Geçişine Kadar olan dönem işlenmişti. İkinci bölümde Erzurum Kongresi’nden Sivas 4 Eylül Kongresine kadar olan zaman anlatılmaktaydı. Üçüncü bölüm Sivas Kongresi’ne ayrılmış, Dördüncü bölüm ise “Ali Galip’in Akıbeti”ni anlatıyordu.  Yenihan Ayaklanması, Kongre Binası ve Bir Hatıra gibi konular yine bu bölümün içiriği arasındaydı.

Vehbi Cem Aşkun’un bazı şiirleri bestelenmişti. Sadettin kaynak tarafından nihâvend makamında bestelenen şiiri şöyleydi:

“Ne dert kalır ne hüzün / Bir sudur akar zaman  / Seni ilk gördüğüm gün / Dedim, ah, benim olsan”

Vehbi Cem Aşkun’un çocuk şiirleri Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Yüz Temel Eser arasına alınmış ve okullarda okutulması zorunlu kitaplardandır.

Vehbi Cem Aşkun’un otuza yakın basılmış eseri vardı. Folklorun dışında çocuk edebiyatı, tarih, roman, aşık edebiyatı gibi alanlarda eserler vermişti.

Eserlerinden bir kaçının adları şöyle:

Duyuş (1936), Merzifon Şairleri (1937), Yayladan Sesler (1943),Oğuz Destanı, Sivas Folkloru, Sivas Kongresi, Aşık Ruhsati (1945), Kader (roman) (1962), Sivas Sultanı Kadı Burhanettin (1964), Duygu Dünyası, Mevlana ve Mesneviden Seçmeler

Aşkun, ölümünden bir süre önce birkaç folklorik eser hariç bütün kitaplarını Cumhuriyet Üniversitesi’ne bağışlamıştı.

Üç çocuk babası olan ve ömrünü Türk kültürüne hizmet etmeye adamış olan Vehbi Cem Aşkun, 8 Ocak 1979 tarihinde Eskişehir’de vefat etmişti.