+- Gülce Edebiyat Akımı (http://www.gulceedebiyat.net)
+-- Forum: KAYNAKÇA (http://www.gulceedebiyat.net/forum-kaynakca-1495)
+--- Forum: Genel (http://www.gulceedebiyat.net/forum-genel-1241)
+---- Forum: SERBEST KÜRSÜ (http://www.gulceedebiyat.net/forum-serbest-kursu-187)
+---- Konu: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) (/konu-sevgice-gulce-yeni-edebi-kalip-onerisi-21290.html)
SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - coşkunmutlu - 04/02/2012
SEVGİCE - GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ
ÖNEREN: Coşkun Mutlu
ÖRNEK ALINAN KALIP TERZA RİMA
Terza Rima üçer mısralık bentlerle yazılmış bir nazım şeklidir. Örüşük uyak olarak da bilinir. Bent sayısı belirsizdir. Tek bir mısra ile sona erer. Kafiye şeması şöyledir: Aba bcb cdc ded e.
İlk olarak İtalyan edebiyatında görüldü. Dante İlahi Komedya’sını bu nazım şekliyle yazdı.
Edebiyatımızda terza rima’yı Tevfik Fikret, Şehrâyîn adlı tek şiirinde denemiştir. 1908’den sonra pek kullanılmamıştır. Bu biçimde yazılmış kısa şiirlerin son mısrasının kuvvetli olmasına dikkat edilir.
1. İtalyan edebiyatı’na mahsus bir nazım şeklidir.
2. Üçer mısralık üç bent ve sonda yer alan tek mısradan oluşur. Yani Üç dizeli bentlerden oluşur, son bent tek dizeden meydana gelir.
3. Kafiye düzeni, örüşük kafiyedir; aba, bcb, cdc, d şeklindedir.
4. Dante’nin İlahi Komedyası terza-rima örneğidir.
5. Edebiyatımızda terza-rimayı ilk önce Servet-i Fünûncular kullanmıştır.
6. Servet-ı Fünun şairleri tarafından batıdan alınarak edebiyatımıza kazandırılmış nazım biçimidir. 7. Uyak düzeni aba/bcb/ccc/ded/e şeklindedir .
Not: Terza-rimaya uyak düzeni nedeniyle örüşük uyak da denilir.
Coşkun MUTLU
Gülce yeni edebi akım önerisi
SEVGİCE
Şiir dörtlüklerden oluşur.
Servet-i Fünun şiirinde görülen Terzarima denilen nazım kalıbının dörtlüklerle yazılmış şeklidir.
Her dörtlükte birinci, ikinci, dördüncü dizeler kendi içinde uyaklıdır. Üçüncü dize ise bir sonraki dörtlüğün birinci, ikinci, dördüncü dizesi ile uyaklıdır. Şiir tek dize ile biter. Bu dizede son dörtlüğün üçüncü dizesi ile uyaklı olmalıdır.
Dörtlük sınırı yoktur. Ama 5-7 arası dörtlükle olursa daha güzel olur.
Şiir 8,11,15,16 heceli olarak yazılabilir. Tercih şairin kendisine aittir.
Sevgice’nin terzarima’dan ayrılışı terza rima 3 dize ile yazılırken Sevgice 4 dizelidir,
Kafiye örgüsü aşağıdaki gibidir;
a
a
b
a
b
b
c
b
c
c
d
c
d
d
e
d
e
e
f
e
f
SÖZÜME MİL ÇEKTİLER
Hançer gibi saplandı bağrıma sensizliğim,
Gönül hücrelerimde çoğaldı ıssızlığım.
Söyle düşüme çöken bu kaçıncı kasvettir.
Dilim lâl oldu ey can mâtemdir sessizliğim!
Yarınsız sabahlarda çektiğim esarettir,
İklimsiz rüyalarda gördüklerim hasrettir.
Saymadım ki bu gece ömrü kaç kez tükettim,
Umutsuz günlerimde beklediğim nusrettir.
Yalnızlığın çölünde yârim eriyip bittim,
Tin kapısı kilitli belki bunu hak ettim.
Sevdamızı kaplayan kap kara dumanlarda,
Sözüme mil çektiler aşkım için direttim.
Ey sevdiğim kayboldum bilinmez ummanlarda!
Yüreğimize çöken zifir rengi dumanlarda,
Kanayan kelimeler merhem oldu yarama,
Kalemimi kırdığım karanlık zamanlarda!
Kimselere anlatma söylediğim sır ama
Ah bir ağrı saplandı işte bak tam şurama!
Aşığın acısına tabip çare bulamaz.
Çıkmaz sokaklardayım sakın beni arama.
Dünyada saltanatın asla baki kalamaz,
Solan sevda gülünü yâr kimseler sulamaz,
Söyle bunun vebali sende midir bende mi?
Kuruyan aşk sarnıcı istesen de dolamaz.
Söyle bunun vebali sende mi gidende mi?
Coşkun MUTLU
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - vuslati - 04/02/2012
evet, terzerimaya bir mısr eklersek farklı bir kalıp çıkıyor ortaya. bakalımkuyanlar neler diyor.
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - Mustafa Ceylan - 05/02/2012
Bu şematik yapıya uygun bir kaç çalışma daha görelim.
Dostlarımızdan bu türü denemelerini bekliyoruz.
Bakalım nasıl olacak?
*
Şahsen ben de deneyeceğim...
*
Biraz daha geliştirebilir miyiz acaba? Onu da düşünüyorum.
Cinas veya başka bir edebî sanat da düşünebiliriz...
*
Teşekkürler...
Selamlar...
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - coşkunmutlu - 05/02/2012
Bence geliştirebiliriz Mustafa Hocam.
Unutulmuş bir tarız alıp bir şeyler yapmaya çalıştım.
Çünkü Türk şiir ırmağı hırçın akan bir nehirdir
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - Mustafa Ceylan - 05/02/2012
yâr yoluna* [Terza-rima]
-Sema Enci’ye
Güneşin ellerine kaçıncı uğurlama
Düş kelebeklerini salarken yar yoluna
Ağaçlar ki hüzünbaz yere düşen dal âmâ
Bulut gibi ağladım bakarken yâr yoluna
Sema’ya söylemedim kırılırken kol, kanat
İçimi tutamadım aklı koy âr yoluna
Gece sana uyandı bükülürken sol kanat(!)
Yüzümden kuşlar göçtü dudağımı dikerken
Vuslat dağı kuşandı toprağını yol, kanat!
Türabımda yalnızlık bayrağını dikerken
Yüzünü görmediğim küskün kor camgöbeği
Hayra yor şafakları muştusunu dik erken
Tüm evler gebe aşktan kesilirken göbeği
MORİ KIZ
_______________________________________________________________________
TERZA-RİMA (Örüşük Uyak) :
Kafiye düzenininden dolayı ’’Örüşük uyak’’ adı da verilen edebî bir şiir yazım kalıbıdır. Şiir, üçer mısralık bentler halinde yazılır şiirin en sonunda serbest bir mısra bulunur. Aslında bent sayısı sınırlı olmamakla birlikte, genellikle onuncu serbest mısra ile şiir sonlandırılır.. Şiirin sonundaki tek mısra kendisinden önce gelen üç mısralık bendin ortasındaki mısra ile kafiyeli, duygu ve düşünceyi en etkili biçimde yüklenen, şiirin anlamı taşıyan mısra olmak zorundadır. Kısacası anafikir şiirin son serbest mısrasına akratılır.
Terza-rima, İtalyan edebiyatından, Fıransız ve İngiliz edebiyatına geçerek yaygınlaşmıştır. Dante’nin ’’İlahi Komedya’’ adlı eseri Terza-rima ile yazılmış olup bu tarzın tipik bir örneğidir.
Servet-i Fûnun dönemi şairlerince ilk örnekleri yazılan Terza-rima’ lar bulunsa da, Şiirdeki anafikrin son mısrasına aktarılma zorunluluğu ve örüşük uyak güçlüğü; duygu ve düşünceyi en keskin biçimde ifade edebilen bir şiir türü olmasına rağmen, günümüz şairlerince çok nadir olarak kullanılmaktadır.
Şiirin kafiye düzeni şöyledir:
a b a – b c b – c d c – d e d …e
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - coşkunmutlu - 05/02/2012
BİR GÖNÜL ALEVİ
Gülüm aşka kazdığın dardır mezarın eni,
Issız kara geceler almasın sakın seni.
Dudağımdaki hüzün maziden kalan anı,
Unutamam sevdiğim veda eden buseni.
Yaşamak gayri haram sensiz neyleyim canı,
Artık anlamı yoktu, yıktım sarayı hanı.
Aşkımıza uzanan kırarım çirkin eli,
Bir gönül alevinde yakarım şu cihanı.
Ömür denen nehirde çağlıyor hüznün seli,
Şiirler yazdım diye varsın desinler deli.
Sevda dizelerinde elbet kalacak adım,
Bir bedel istiyorsan öderim o bedeli.
Bir düşün girdabında ateşlerden atladım,
Gönül denen namluda kurşun olup patladım.
Gülkurusu ömrümde sevdiğim vaktim azdı,
Aşk denen divanda sevdamı ispatladım.
Yolculuğun anında çalınan dertli sazdı,
Küle dönen yüreğim ıssız yollarda tozdu.
Ayrılığın darbesiyle düşen gözyaşlarımı,
Elinde divitiyle yitik bir şair yazdı.
Söyle kim siler şimdi akan öz yaşlarımı.
Coşkun Mutlu
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - vuslati - 05/02/2012
evet coşkun bey mükemmel bir çalışma olmuş. Tebrikler.
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - coşkunmutlu - 06/02/2012
BİR GARİP PERVANEYDİM
Vuslat denen yollarda gönle düşerken nemler,
Kalbime çöreklenmiş hicran denen ödemler.
Adını söyleyince şarkılardaki beste,
Kanayan yaramıza derman olamaz emler.
Ömür denen göç kalktı bak gidiyor aheste,
Düşlerim tutsak olmuş firkat denen kafeste.
Islanmış gülüşümde bir tek sen varsın gülüm,
Aşkı haykıracağım aldığım her nefeste.
Ruhuma damla damla yağan bir korsun gülüm,
Sevdanın dalgaları kıyıma vursun gülüm.
Bir garip pervaneydim kanadım tutuşunca,
Alev almış canımı hayalin sarsın gülüm.
Seher vakti gelirim bülbüller ötüşünce,
Benden yadigâr kalsın savunduğum düşünce.
Göçebe bir martıydım Ankara’da vurdular,
Görmediler kanımı yerlere de düşünce.
Çiçek bozuğu yüzlü cellâtlar hep sordular,
Filiz açmış dalımı tekme tokat kırdılar.
Söyle bre sevdiğim şimdi ağlıyor musun?
Bak alevlerde yakıp külümü savurdular.
Hüzünler ırmağında üzgün çağlıyor musun?
Coşkun Mutlu
10 Ocak 2012
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - Mustafa Ceylan - 07/02/2012
Güzeldi...
Örneklere devam...
RE: SEVGİCE - (GÜLCE YENİ EDEBİ KALIP ÖNERİSİ) - coşkunmutlu - 07/02/2012
Teşekkürler üstat...