SiteAna Sayfa
Güllük Dergisi
Şairlerimiz
Arama
Üyeler
Video
Yardım
Giriş Yap
Kayıt Ol
Oturum Aç
Kullanıcı Adı:
Şifre:
Şifremi Hatırlat
Beni Hatırla
Your browser does not support the audio element.
Akdeniz Radyo istek
Tıklayın-Okuyun/Güllük Dergisi
Web'de Ara
Sitede Ara
0 Oy - 0 Yüzde
1
2
3
4
5
Konu Modu
Arzûlar ve Hû’lar / İskender Pala
Site Yönetimi
Admin
Üyelik tarihi:
Jan 2008
Mesaj Sayısı:
12,518
Konu Sayısı:
11,588
#1
17/07/2008, 06:56
Arzûlar ve Hû’lar
İskender Pala
Lale Devri’nin sonunda, Patrona Halil isyanı sırasında ölen bir şairimiz vardır; Nedim.
Türk edebiyatının en şuh şairi olan Nedim, beşerî duygularını bir fevvare gibi dışa vurmayı sever ve çağına kadar birikip gelen bütün kültür malzemesinin üstünde bir söz mimarisi örer ki hayran olmamak elde değildir. İşte bir beyit:
Sînede evvel ne muhrik ârzûlar var idi
Lebde serkeş âhlar, âheste hûlar var idi
Şöyle demektir: “(Ey sevgili!) Önceleri sinemde ne kadar da yakıcı aşk arzuları var idi. (Öyle ki bu arzulardan dolayı) dudağımda baş çekmiş ‘âh’lar, âheste ‘hu’lar var idi.”
Anlattığı manzara aşağı yukarı şudur: Sevgilinin özlemiyle kendini kaybederek bir köşede yığılıp kalmış bir âşık düşününüz. Bir yandan yana yakıla “ah” ediyor; öte yandan pes perdede sevgilinin adını tekrarlayarak “Ah o!.. Ah o!..” diye özlemini dile getirip kıvranıyor. Ahları, ağzından duman olup göklere doğru çıktığı için baş çekiyor; “hû (= o, mecazen sevgili) deyip sevgiliyi andığı için de acziyet içinde baş indiriyor. Yani iki hâl birbirine tam tezat... Birisi büyüklenme, diğeri tevazu... Sevgili uğruna çekilen acılarda büyüklenme; sevgili adını anarken (onun karşısında) kendini hiçe sayma, tevazu...
Şair beytinde vuslat özleminin iki belirgin tavrını dile getirmiş. 1. Ah-vah etmek ve 2. Hû (o) diye sayıklamak. Gerçekte bakıldığında bu iki tavrın ikisi de bir âşıkı kadar belki bir dervişin de tavrıdır. Çünkü özellikle Melami dervişleri, Kalenderîler ve batınî düşünce salikleri ah-vah içinde bir lezzet bulurlar. Günahları için dövünen ve çırpınan bir Hak âşıkı ve seher vakitlerinde Sevgili’yi zikrederek “Hu” çeken bir derviş, nihayetinde aynı kimliğin içinde tanımlanabilir. Üstelik şairin andığı ah kelimesi “Allah” anlamına geldiği gibi (Emr-ullah > Emr-ah); Hû dahi “O, yani Allah” demektir.
Bütün bunlara bakınca gözümüzün önünde sevgilisi için kıvranan Nedîm’in arzularla dolu âşık portresi, yerini, seherlerde Allah’ı zikir ve tesbih eden dervişe bırakmaktadır. İyi de, Nedim hiçbir zaman tasavvuf öğretilerini hedef alan şiirler yazmamış profane bir şairdir. O halde biz bunu bile bile, neden Nedim gibi şuh bir şairden mistik ilhamlar devşirme yoluna gidiyoruz?!.. Doğrusu biz kendi keyfimize göre böyle bir eğilimde değiliz; şair kendisi bizim böyle anlamamızı ve nasıl bir söz ustası olduğunu keşfetmemizi istiyor.
Belki de demek istiyor ki “Ey okuyucu! Benim şiirim öyle sağlamdır ki isteyen ondan başka bir anlam da çıkarabilir!” Elhak, durum da böyledir. Çünkü Divan şairleri, içinde yaşadıkları kültür zemininde hareket ederler ve söyledikleri şiirlerde toplumun değişik katmanlarına ait anlayışlara kapı aralayacak ipuçları bulundururlardı. Bazan bunu, “minareyi çalanın kılıfı hazırlaması” olarak da görürüz. Bu şiirin dili öylesine işlenmiştir ki XVI. yüzyıldan sonra şairlerin seçtiği kelimeler kendiliğinden birkaç anlama gönderme yapabilecek derecede süzülmüş, damıtılmış ve bir düşünce veya hayali, farklı biçimde yorumlanabilecek şekilde söyleme imkanı sağlamıştır. O toplum ki tasavvuf ile içli dışlıdır ve herkesin sosyal kimliği gibi bir de tarikat kimliği vardır; o halde Nedim’in şiirlerinde bile tasavvuf altyapısının kullanılması bizi şaşırtmamalıdır.
Şair elbette içinde yaşadığı toplumun anlayış ve inanışından ilham alacak, belki çok aykırı söylediği konularda bile okuyucunun bakış açısına göndermelerde bulunacaktır.
Bütün bunlardan sonra daha da ileri gidebiliriz: Nedim’in yukarıda sözünü ettiği serkeş âhlar ile âheste hûlar arasında bir servi mazmunu vardır ki atalarımızın servi ile alakalı folklor malzemelerinden birini ortaya çıkarır. Servi (selvi), yılın her mevsiminde yeşil (dumanî, koyu yeşil) kalabilen, meyvesiz bir süs ağacıdır. Rüzgar engeli ve bahçe çiti olarak kullanılır ve odunu ile mobilyalık kerestesinden yararlanılır. Ama bütün bunlardan öte, serviler dünyanın her yerinde mabet bahçeleri ile mezarlıklara dikilir. Hemen her kültürde servinin daima yeşil kalması ve düzgün (dosdoğru, elif gibi) oluşu, ona teolojik bir misyon yüklemiş ve vahdet fikri ile örtüşmesini sağlamıştır.
Doğu kültüründe servi, iğne yaprakları ile kesreti (çokluğu), topyekun hey’eti ile de vahdeti (Bir’liği) temsil eder. Meyvesi olmadığı için ona serv-i âzâd denir. Şöyle düpdüzgün endamı, uzun boyu ve iki yana salınışı ile sevgilinin yürüyüşünü hatırlattığı için serv-i reftâr, serv-i hırmâmân; fidan iken piramidal görüntüsü ile serv-i nâz ve bir sütun gibi yetişip olgunlaştığı zaman da serv-i sehî adlarını alır. Bir servi rüzgarda iki yana salınırken asla eğilip bükülmez, dalları sallanmaz, bilakis bir kütle halinde rüzgar yönünde gider ve gelir. Bu gidiş gelişler esnasında iğne yaprakları arasından geçen rüzgar belli bir ses çıkarır. Bu ses, dikkatle dinlenildiğinde “Hû!” kelamı işitilir.
Atalarımız bu “Hû! (=o, Allah)” sesi dolayısıyla servinin zikrettiğini söylemişler ve servileri cami bahçeleri ile mezarlıklara bu yüzden dikmişlerdir. Hatta mezarlık servileri kabirlerin hemen baş ucuna dikilir. Böylece servi her “Hû!” dedikçe oradaki mevtanın bir günahının döküldüğüne inanılır. Ne iyimser ve şairane bir yorum!.. Acaba servinin dezenfektan (koku giderici, ölü ve et kokusunu emen) özelliğini keşfederek onun mezarlıklara dikilmesini sağlayan hekim yahut botanik bilgini, böyle düşünür müydü?!.. Şairinki gönülden, botanikçininki akıldan... Nedim tercihini gönülden yana yaptığı içindir ki dudağından çıkıp göklere doğru uzanan âhlarının dumanını bir servi olarak düşünüyor ve ona âheste “Hû!”lar dedirterek sevgilisini bir kere daha sayıklamaya vesile buluyor.
Ne zarif bir âşık!..
BİR KİTAP OKUDUM
İslam Tarih, Sanat ve Kültürünü Araştırma Vakfı’nın (İSAR) desteklediği bilimsel bir kitap. Bizde pek örneği olmayan, şehir tarihi üzerine yapılmış bu çalışma, İslam’ın kutsal mekanları üzerine takdire değer bir açılım getirmekte. Mekke ile Medine’nin zihinlerdekinden farklı ilerleyen tarihsel sürecinin Cahiliye devrinden Emeviler’in sonuna kadar geçen zamanda, zengin kaynaklardan araştırılarak incelendiği kitabın, bu konudaki kaynak eserler arasında önemli bir yer tutacağı kesin. Okurken hem bilgileniyor, hem lezzet alıyorsunuz. Yazarını kutlamak gerekiyor.Mustafa S. Küçükaşçı, Haremeyn, Yıldız Yayıncılık, 212. 629 87 28
Berceste
Mest-i nâzım kim büyüttü böyle bî-pervâ seni
Kim yetişdirdi bu gûnâ servden bâlâ seni
Nedim
Ey kendi nazıyla mest olan sevgilim! Kim seni böyle pervasız büyüttü ve kim seni böylesine, servilerden daha boylu poslu yetiştirdi!..
Alıntı
Tweet
Benzeyen Konular
Konu:
Yazar
Cevaplar:
Gösterim:
Son Mesaj
Divan Edebiyatı’nın Muhtevası Üzerindeki Tartışmalar
Site Yönetimi
0
1,644
18/04/2009, 22:02
Son Mesaj
:
Site Yönetimi
Divan Şiiri’nin konuları ve özellikleri
Site Yönetimi
0
2,261
18/04/2009, 21:59
Son Mesaj
:
Site Yönetimi
İskender Pala /Nerdesin Ey Şiir?
Site Yönetimi
0
1,507
17/07/2008, 07:02
Son Mesaj
:
Site Yönetimi
DİVAN ŞİİRİNE KAYNAKLIK ETMESİ BAKIMINDAN KUR’ÂN:
Site Yönetimi
0
2,058
17/07/2008, 07:00
Son Mesaj
:
Site Yönetimi
Lütfen seçim yapın:
--------------------
Özel Mesajlar
Kullanıcı paneli
Kimler Çevrim içi
Arama
Ana Sayfa
GÜLCE EDEBİYAT AKIMI
-- GÜLCE ŞİİR TÜRLERİNE GÖRE ŞİİRLER
---- BULUŞMA
---- ÇAPRAZLAMA
---- TRİYOLEMSİ
---- ÜÇGÜL
---- ÜÇGEN
---- DÖNENCE
---- TOKMAK
---- AKROSTİK
---- SONE'M
---- GÜLCE
---- TEKİL
---- YİĞİTCE
---- YUNUSCA
---- BAHÇE
---- SERBEST ZİNCİR
---- ÖZGE
---- GÜLİSTAN
---- YEDİVEREN
---- TUĞRA
-- GÜLCE YAZAN ŞAİRLERİMİZİN GÜLCE ve DİĞER ŞİİRLER
---- (H)
------ Harun YİĞİT
------ Harun YİĞİT
------ Hasan ULUSOY
------ Hasan ULUSOY
------ Hatice ALTAŞ(Asi Çiçek)
------ Hatice ALTAŞ
------ Hacer KOZAN
------ Hatice KATRAN
------ Hatice KATRAN
------ Hikmet ÇİFTÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
------ Hülya EKMEKÇİ
---- (I-İ)
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim COŞAR
------ İbrahim İMER
------ İbrahim İMER
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İbrahim ETEM EKİNCİ
------ İhsan ERTEM
------ İhsan ERTEM
------ İsmail KARA(Karozan)
------ İsmail KARA(Karozan)
---- (K)
------ Köksal KIRLIOĞLU
---- (M)
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mahir BAŞPINAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet NACAR
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ALUÇ
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Mehmet ÖZDEMİR
------ Meltem ARAS
------ Meral ADAK
------ Meral ADAK
------ Melahat TEMUR
------ Mevlüde DEMİR
------ Mevlüde DEMİR
------ Miktad BAL
------ Miktad BAL
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Mübeccel Zeynep ÜNALAN
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Muhammed İsa ÖZTÜRK
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mehmet Ziya DİNÇ
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ Mustafa CEYLAN
------ MUSTAFA CEYLAN(Editör)
-------- Mustafa CEYLAN
---------- Mustafa CEYLAN(On Punto Yazıları)(Makaleler)
---------- GÜNE BAKIŞ
---------- TAŞ YAĞMURU(Ceylan'ın kaleminden)
---------- Hakkında Yazılanlar
---------- DİĞER ŞİİRLERİ
---------- Hayatı
---------- Sanatı
---------- Hocaları
---------- Çocukluğu
---------- Gençliği
---------- Özlü Sözleri
---------- Önsöz Yazdığı Kitaplar
---------- Siyasete İlgisi
---------- Bestelenen Şiirleri
---------- Fotoğrafları
---------- Mühendisliği
---------- Düzenlediği Etkinlikler
---------- Konferansları
---------- Yer Aldığı Antolojiler
---------- Kitapları
---------- EZAN SUSMAZ Kitabı içindekiler
---------- "YANDI BU GÖNLÜM"-Hacı Bayram Veli Kitabı içindekiler
---------- TAHİR KUTSİ MAKAL Kitabı İçindekiler
---------- SEĞMEN RUHU Kitabı İçindekiler
---------- TOROSLARIN TÜRKÜSÜ Romanı
---------- Armağan-2(AHMET TUFAN ŞENTÜRK İÇİN NE DEDİLER?)Kitabı içindekiler
---------- Armağan-1(ANILAR KORİDORU İÇİNDE SARIVELİLER)Kitabı
---------- YARALI CEYLAN Şiir Kitabı İçindekiler
---------- PAŞA GÖNLÜM Şiir Kitabı İçindekiler
---------- Kırat Geliyor Kitabı İçindekiler
---------- Her Yönüyle YENİMAHALLE Kitabı
---------- Tarihi ve Folkloruyla Elmadağ Kitabı İçindekiler
---------- Köylerimiz Kitabı İçindekiler
---------- Köyümüz Yeşildere Kitabı İçindekiler
---------- Bayramlar Haftalar Günler Kitabı
---------- Ahmet Tufan Şentürk Kitabı
---------- Halil Soyuer Kitabı
---------- Detanlaşan Köylü İsa Kayacan Kitabı
---------- Abdullah Satoğlu Kitabı
---------- Güzide Taranoğlu Kitabı
---------- Gülendenin Beşiği Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ (2006)Kitabı
---------- GÜLLÜK ANTOLOJİ(2007)Kitabı
---------- CEYLAN-Tahliller-MAKALELER-Görüşler
---------- Güllük Dergileri
---------- Kapodokya Güneşleri Kitabı
---------- Bir Yanardağ Fışkırması Kitabı
---- (P-R)
------ Rahime KAYA
------ Rahime KAYA
------ Refika DOĞAN
------ Refika DOĞAN
------ Ramazan EFE
------ Ramazan EFE
------ Rengin ALACAATLI
---- (S-Ş)
------ Sabiha SERİN
------ Sabiha SERİN
------ Serap HOCA(Serap ÖZALTUN)
------ Serap HOCA(Serap DEMİRTÜRK)
------ Süleyman KARACABEY
------ Süleyman KARACABEY
------ Serdar AKKOÇ
------ Serdar AKKOÇ
------ Sevgili ÖZBEK
------ Sevgili ÖZBEK
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şemsettin DERVİŞOĞLU
------ Şükran GÜNAY
------ Şükran GÜNAY
---- (T-U-Ü-V)
------ Turan UFUKTAN
------ Ümran TOKMAK
------ Ümran TOKMAK
---- (Y-Z)
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf BOZAN
------ Yüksel ERENTÜRK
------ Yusuf Ziya KARAHASANOĞLU
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Zübeyde GÖKBULUT
------ Yıldız TOKSÖZ
------ Yıldız TOKSÖZ
GÜLCE'YE DAİR
-- GÖRÜŞLER
---- Gülce Nedir?
---- Gülce ve Ozanlık
---- Gülce Manifestosu
---- 5 Hececiler ve Gülce
---- Garip Akımı ve Gülce
---- Fecr-i Ati ve Gülce
---- Hisarcılar ve Gülce
---- Neyzen Tevfik, Aşk
---- Mazmunlar
---- Gülce Ne Değildir?
---- Hece Vezni ve Gülce
---- Serbest Şiir ve Gülce
---- Aruz Vezni ve Gülce
---- Gülce ve Zolal
---- Gülce Tarihinden
---- GÜLCE-(Atölye)-Video Dersler
------ Gülce Etkinlikleri
------ Kurucular Beyanı
------ Gülce 2009
------ Doğru Yaz/Konuş
------ Gülce-2010 Projeleri
------ Gülce-2011 Projeleri
------ Üstad Necip Fazıl'dan
------ Gülce-Aruza Dair
------ Öneriler-Çalışmalar
------ GÜLLÜK DERGİSİ
------ Gülce'ye Öneriler
------ Röportajlar
------ Negatif Bakışlara
------ Aleyhimizdekiler
------ M.E.B' na
---- Gülce'de Mesajlar-Projeler
------ Gülce-Güldeste(1)
------ Destanlarımız
------ Dede Korkut
------ Öncü Kadınlarımız
------ Peygamberlerimiz
------ Nutuk(Gülce)
------ Nutuk(Z.Korkmaz)
------ Kutlu Hanımlar
------ Ozanlarımız
------ NasrettinHoca
------ Yedi Askı
GÜLCE TÜRK ŞİİR AKADEMİSİ
-- Şiir Akademisi
---- Şiir Akademisi
------ HALK EDEBİYATI
-------- DİVAN EDEBİYATI
-------- BATI EDEBİYATI
-------- YENİ TÜRK EDEBİYATI
---- Hece Vezni' ne Dair
---- Şiir Tahlilleri
---- Aruz Vezni' ne Dair
---- Hiciv Tarihinden
---- Ustalardan Şiirler
---- Ustalardan Makale
---- Aramızdan Ayrılanlar
------ Ustalardan Şiirler
-------- A. Tufan ŞENTÜRK
-------- DİLAVER CEBECİ ANISINA
---- Şiir Üstüne (Serbest)
---- Atışma Sayfamız
---- Denemeler-Makaleler
---- Şiirde Dönüşüm
---- Şiir ve Anlatım
-- Türk Edebiyatı Şiir Türleri
---- Şiir Türleri
---- İslâmiyet Öncesi
---- Servet-i Fünun
---- Garip Şiirler
---- Akımlar
---- Edebî Sanatlar
---- Söz Sanatları
---- Şair Padişahlar
---- Şiir Tarihimizden
---- Yıllara Göre Edebiyat
---- Mehmet Nacar
DÜNYA EDEBİYATI
-- Dünyadan Şiir Türleri
---- Burns Stanza
---- Choka
---- Go Vat
---- Catena Rondo
---- Onegin Stanza
---- Canzonetta
---- Bauk Than
---- Rhupunt-Galce
---- Septilla
---- Viator
---- Luc Bat
---- Tritena
---- Pantoum
---- Shakespeare Sonnet
---- Diamonte
---- Villanelle
---- Hutain
---- Hex Sonnata
---- Hexaduad
---- Haynaku
---- Harrisham Rhyme
---- Guzzande
---- Gratitude
---- Glosa
---- Garland Cinquain
---- Fornlorn Suicide
---- DÜNYA EDEBİYATI
---- Dünyadan Destanlar
---- Dünyadan Şiirler
KAYNAKÇA
-- Konularına Göre Şiirleriniz
---- Aşk Şiirleriniz
---- Atatürk Şiirleriniz
------ 23 Nisan Şiirleri
------ Atatürk'e Dair
---- Kahramanlık Şiirleriniz
---- Doğa Şiirleriniz
------ 2009 Yılı Sayılarımıza
---- Taşlama Şiirleriniz
---- Gurbet Şiirleriniz
---- Tasavvuf Şiirleriniz
---- Barış Şiirleriniz
---- Şehir Şiirleriniz
---- Anne Şiirleriniz
------ Babanıza Şiirler
---- Doğum Günü Şiirleriniz
---- Deprem Konulu Şiirler
---- Diğer Şiirleriniz
---- Köşe Yazarlarımız/Makaleler
------ Mustafa CEYLAN
------ Refika DOĞAN
------ Osman ÖCAL
------ Ahmet ÖZDEMİR
------ A. S. ATASAYAR
------ Prof.Dr.İsa KAYACAN
-------- Prof. Dr. İSA KAYACAN
------ Rahime KAYA
------ Harun YİĞİT
------ İlqar MÜEZZİNZADE
------ Sündüz BİGA
------ Nazmi Öner(Şiirler)
------ Nazmi ÖNER(Nesirler)
------ Coşkun KARABULUT
------ Prof.Dr.İsmail YAKIT
------ Prof.Dr.Asım YAPICI
------ Sabit İNCE
------ Muhsin DURUCAN
------ Abdulkadir GÜLER
------ Ünal Şöhret DİRLİK
------ Metanet YAZICI
------ A.Aşkım KARAGÖZ
------ Gazanfer ERYÜKSEL
------ Mehmet GÖZÜKARA
------ Necdet BULUZ
------ Yusuf Özcan
------ Afife Demirtaş
---- Mustafa Ceylan
---- Bizden
-- Video Yağmuru
---- Ozanlar-Şairler
---- Bizden Videolar
---- Rasim Köroğlu
-- Genel
---- SERBEST KÜRSÜ
---- Duyurular
---- Röportajlar
---- Günün Şiiri
---- Günün Nesiri
Edebiyat Biz Platformumuzda
-- Gülce Tv
-- Türk Argo Sözlüğü
-- Edebî Konular Forumu
Konuyu görüntüleyenler:
1 Misafir
Mustafa Ceylan |
Dost Sitelerimiz:
Türkçe Çeviri:
MyBB
Türkiye
Üretici:
MyBB
, © 2002-2024
MyBB Group
-Theme © 2014 iAndrew
Sitemizde yer alan eserlerin telif hakları şair-yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir.(Haberleşme : ceylanmustafa_07@hotmail.com)
Doğrusal Görünüm
Konu Görünümü
Yazdırılabilir Sürüm
Konuya Abone Ol
Konuya Anket ekle
Konuyu Arkadaşına Gönder